Taalkunde 1 maart 2021

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat gaan we vandaag en morgen doen?

Vorige week leerden we hoe taal verandert door:

- taal voor verschillende groepen (zoals vaktaal en straattaal)

- de invloed van andere talen (leenwoorden)

Deze week ontdekken hoe het Nederlands in de loop van de tijd is veranderd.

en morgen ga je zelf (in groepjes) aan de slag met...... het Nederlands in 2500. Je maakt je eigen taal van de toekomst!

Kijk eerst eens even naar het volgende filmpje (nieuwe slide)

Het gaat over de geschiedenis van het Nederlands

Na afloop vraag ik jullie om mij uit te leggen hoe het Nederlands is ontstaan.

https:

Nederlands van 500-nu

Talen kunnen veel kanten op veranderen. Welke kant het op gaat met een taal wordt vaak bepaald door wat er in de samenleving gebeurt.

We bekijken straks samen een bijzondere video over de ontwikkeling van het Nederlands van 500 tot heden.

We gaan horen hoe dat Nederlands nu vroeger echt klonk!

Hier begint ook de grote opdracht.....

Opdracht......?

Is het voor een cijfer?

Stap 1.

Je kijkt naar het filmpje en schrijft (in klad!) uit elk van de drie perioden (500, 1000 en 1500) de woorden op die je herkent omdat we ze nu ook nog (ongeveer) zo gebruiken.

Samen maken we straks een overzicht van deze woorden, dus let goed op!

0

Stap 2

We kijken nu samen welke woorden we nu nog gebruiken.

Schrijf mee met het schema dat ik invul, dat komt straks in je schrift.

titel: Nederlands van 500 tot nu

Nederlands rond 1500
Woorden die we nog herkennen

Nederlands rond 500
Woorden die we nog herkennen

Stap 3

We zagen in het filmpje dat we nu niet zeker kunnen weten hoe het Nederlands in de toekomst klinkt.

Er zijn heel veel factoren van belang voor de richting waarin een taal zich ontwikkelt.

Welke factoren kunnen we bedenken?

We maken weer een schema voor je schrift

Wat bepaalt hoe een taal
veranderd in de tijd?

Stap 4

We weten nu waarom een taal verandert. Welke factoren van belang zijn voor de richting waarin een taal zich ontwikkelt.

Maar hoe zien die veranderingen er dan uit?

(voor in je schrift:)

Op welke wijze kunnen talen veranderen?

- nieuwe woorden voor nieuwe ontdekkingen/uitvindingen/gebeurtenissen (neologismen)

- leenwoorden (omdat je veel contact hebt met een andere taal)

- andere schrijfwijze (w8 ff of pos)

- andere grammatica (bv. hun hebben of die meisje)

Wat gaan we morgen doen:

Jullie werken morgen in groepjes in Teams.

Voor ieder groepje maak ik een aparte vergadering aan.

Let op! We starten morgen voor de incheck in de gewone klas op Teams, maar zodra ik het aangeef ga je uit de klas naar je groepje. Ik kan in alle groepjes op elk moment binnen komen en weer weggaan.

De indeling van de groepjes en de opdracht staat morgen op Itslearning.

Lees de opdracht vandaag dus al door (huiswerk).

Let op! Er zijn verschillende opdrachten, maar sommige groepjes hebben dus dezelfde opdracht. 

Jullie zullen waarschijnlijk wel verschillende uitkomsten hebben en dat is ook logisch! 

Taakverdeling in een groepje

- tijdmeester: houdt de tijd in de gaten zodat de opdracht op tijd af is;

- secretaris: maakt goede aantekeningen van wat jullie afspreken en schrijft de tekst in het Nederlands van 2500 uit.

- de inleider: legt in de klas uit waarom het Nederlands dat jullie hebben bedacht zo klinkt als jullie het laten klinken.

- de twee acteurs: zij spreken in de klas de uiteindelijke teksten uit.

Bij de groepsindeling staat ook al de taakverdeling!

Eisen aan het werk in de groepjes

Je werkt in de groepjes net zo serieus als in de klas.

Dus:

- Je houdt je bij het onderwerp van de les;

- Je werkt met respect voor elkaar samen;

- het taalgebruik is passend;

- Je houdt de tijd in de gaten, in elk groepje zit een tijdmeester die daar extra op moet letten. 

Wat is er anders nu je online werkt?

Jullie werken zelfstandig en zijn zelf verantwoordelijk voor een goede werksfeer.

Vragen moet je even opsparen en ondertussen moet je wel doorwerken.

Hoe zit het met het huiswerk?

* Het huiswerk van vandaag is het in het net uitwerken van de aantekeningen die we deze les samen hebben gemaakt. (slide 10, 11, 13 en 14 van de les in LessonUp)

Stap 5

In groepjes gaan nu jullie werken aan de taal van de toekomst.

Elk groepje krijgt een kort script van de toekomst van Nederland van nu tot 2500. (staat op ItsLearning)

Deze "toekomst"  is niet voor ieder groepje gelijk.

Je krijgt de tijd om met je groepje te bespreken wat de gevolgen van "jullie toekomst" zullen zijn voor de ontwikkeling van het Nederlands.

Stap 6

Nu je weet in welke richting jullie Nederlands zich zal ontwikkelen, ga je zelf het Nederlands van 2500  ontwikkelen.  Gebruik daarbij een of meer mogelijkheden van variatie die we maandag bespraken. (zie je aantekeningen en/of slide 14 uit LessonUp)

Jullie bedenken zelf de taal, schrijven deze op en oefenen allemaal de uitspraak. Je gebruik daarbij de basistekst uit je opdracht.

Denk erom de factoren uit jullie script moet je kunnen terug horen in het Nederlands van 2500.

Woensdag gaan de acteurs namens de groep aan de klas laten horen hoe jullie Nederlands zal klinken. 

Hou je nieuwe taal geheim om te zorgen dat je de rest van de klas woensdag kunt verrassen! 

Stap 7

Bereid je presentatie voor woensdag voor (oefenen!)

Eisen voor de presentatie:

- Je legt uit waarom jullie Nederlands uit 2500 zich zo heeft ontwikkeld.

- Je spreekt de basistekst uit in het Nederlands uit 2500.

Duur van de presentatie maximaal 5 minuten.

Tips voor tijdens de presentatie

- Start pas als je mic echt open is.

- Spreek rustig en duidelijk. 

Woensdag:

Klas 7F presenteert:

Het Nederlands uit 2500