Leesvaardigheid les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Leesvaardigheid les 2

Lesdoelen

- Je frist je kennis op over H1 - H3 Lezen: tekstdoelen, tekstsoorten, hoofdgedachte, onderwerp, tekstverbanden (oorzaak en gevolg en samenvattend), kritisch lezen, functie van inleiding en slot, informatieve tekst, betogende tekst, argumenten, mening

Lesprogramma

-  Welkom (5 min)

- Lezen in leesboek (10 min)

- Huiswerk: opdrachten bespreken (5 min)

- Herhalen theorie Lezen H1-H3 (10 min)

- Quiz over theorie Lezen (15 min)

- Leestekst analyseren (15 min)

- Nabespreken (5 min)

Informatieve tekst (blz. 101)

Tekstdoel: informeren

Bevat feitelijk informatie

- beschrijving van gebeurtenissen (die echt hebben plaatsgevonden)

- informatie over dingen die in werkelijkheid bestaan

- kennis die door waarneming of onderzoek is verkregen

- uitleg die je kunt uitvoeren

Voorbeelden: nieuwsbericht, sportverslag, interviewverslag, schoolboektekst, wetenschappelijk artikel, handleiding

Functies van de inleiding

Allereerst aandacht trekken en zorgen dat de lezer verder wil lezen.

andere functies:

- het onderwerp noemen of beschrijven

- de aanleiding noemen (waarom heeft de schrijver de tekst geschreven)

- de centrale vraag stellen (die later in de tekst wordt beantwoord)

- de mening van de schrijver geven

- een samenvatting van de inhoud geven

Functies van het slot

- een conclusie geven

- een samenvatting geven

- een advies geven

Samenvattend tekstverband

De schrijver vat samen wat hij ervoor heeft geschreven.

Signaalwoorden: Kortom, om kort te gaan, samenvattend, al met al

Plaats in de tekst: meestal in het slot

Betogende tekst

Mening

Argumenten 

Voorbeelden: opiniestuk, boekbespreking, klachtenbrief

Hoofdgedachte: mening (meestal gevolgd door belangrijkste argument)

Opbouw

Inleiding: onderwerp en mening daarover van schrijver

Kern: argumenten voor de mening

Slot: conclusie/ vat belangrijkste samen

Een feitelijk argument is overtuigender dan een niet-feitelijk argument.

a. Eens (=staan)

b. Oneens (=zitten)

Een subjectief argument is een mening.

a. Eens (staan)

b. Oneens (zitten)

Welke signaalwoorden horen er bij een oorzaak-gevolg tekstverband?

1. doordat, daardoor, met als gevolg
2. ten eerste, daarna, vervolgens, tot slot
3. maar, echter, toch, integendeel
4. zoals, bijvoorbeeld, zo, ter illustratie

Feit

Mening

Objectief

Subjectief

Een mening ondersteun je met een argument.

Wat is een synoniem voor argument?

1. Feit
2. Reden
3. Gevolg
4. Mening

Zet de juiste tekstsoorten bij de juiste tekstdoelen.

Tekstdoel Informeren

Tekstdoel Overtuigen

Tekstdoel Amuseren

Tekstdoel activeren

nieuwsbericht

Recensie over mijn gelezen boek

Een mop in een tijdschrift

Een oproep op een website om te gaan protesteren. 

Artikel op website Voedingswijzer om elke dat fruit en groente te eten.

Spelhandleiding hoe je 'Yahtzee' moet spelen.

Ik had twee nachten niet geslapen. Daardoor was ik ontzettend moe.

1. samenvattend tekstverband
2. opsommend tekstverband
3. tekstverband oorzaak en gevolg
4. tegenstellend tekstverband

Tekstdoel: informeren.

Tekstdoel: Overtuigen.

Tekstdoel: Activeren.

reclameteksten

verkiezingsteksten

nieuwsbericht

recensie van een boek

columns

Tekstdoelen

Een menukaart heeft als tekstdoel:

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Activeren

Wat zijn argumenten? Argumenten zijn ...

1. Belangrijke woorden in een tekst die een verband aangeven
2. Woorden die de mening van de schrijver aangeven
3. Een onderbouwing van de reden waarom je iets doet of niet doet
4. Voorbeelden die gegeven worden in de tekst

Wat is het tekstdoel? Het tekstdoel van een betoog is ...

1. Informeren
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Activeren

Sleep het feit of de mening naar het juiste vakje

Feit

Mening

Het is in ons lokaal nu 19 graden Celsius.

Ik vind het hier lekker warm.

Het is hier ijskoud!

Ik heb gewoon kippenvel!

Welk van deze signaalwoorden geeft GEEN tekstverband van oorzaak en gevolg aan?

1. zoals
2. waardoor
3. zodat
4. daardoor

Wat is een signaalwoord van tekstverband oorzaak/gevolg?

1. want
2. bijvoorbeeld
3. dus
4. doordat

Veel dunne mensen hebben mijns inziens een eetprobleem.

In het reglement staat: 'Ben je te laat, meld je dan bij de conciërge.'

Merijn leest nooit de boeken die zijn moeder uit de bibliotheek haalt.

Mark had precies een half uur nodig om zijn haar in model te brengen.

Ali vindt dat Gouda een grote stad is.

feit

feit

feit

mening

mening

Feit, mening of argument?

Omdat hij goede standpunten heeft.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Feit, mening, of argument?
Chocolade is lekker.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Sleep de woorden naar de juiste plek. Welk kenmerk hoort er bij feiten of meningen?

feiten

meningen

je kunt het controleren

is waar of niet waar

je kunt het er eens of oneens mee zijn

onderbouwt met wetenschappelijk onderzoek

is per persoon anders

objectief

onderbouwd met argumenten

wat iemand denkt of vindt

subjectief

Wat voor soort argument is dit?

Ik doe liever geen eindexamen (mening), want ik kan niet goed tegen die spanning (??? argument).

1. Feitelijk
2. Waarderend

Feit, mening of argument?

Omdat ik morgen naar de tandarts moet.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Feit, mening of argument?

Koken is moeilijk.

1. feit
2. mening
3. argument

Doordat er een vuurwerkverbod was, was de luchtkwaliteit op nieuwjaarsdag sinds jaren niet zo goed geweest!

1. tekstverband: uitleggend
2. tekstverband: concluderend
3. tekstverband: tegenstellend
4. tekstverband: oorzaak - gevolg

Wat past waar? Feit of mening?

Wie rijk wil zijn, moet niet zijn vermogen vermeerderen maar zijn hebzucht verminderen. Epicurus, Grieks filosoof c.341-270 BC

Feit

Mening

Feit

Mening

Feit

Mening

Een mening ondersteun je met een argument.

Wat is een synoniem voor argument?

1. Feit
2. Reden
3. Gevolg
4. Mening

Feit, mening of argument?

, want het is een veelzijdig vak.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Lees de tekst en maak de opdrachten die hieronder staan:

- Noteer de woorden die je nog niet kent

- Wat is de tekstsoort?

- Wat is het tekstdoel?

- Wat is de hoofdgedachte?

- Welk argument geeft de schrijver?

 - Wat vind je hier zelf van?

Klaar? Steek je vinger op!