15.5 Zintuigen en regeling V5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Deze les

15.4 - Extra cellen/contrast

15.5 - Zintuigen en regeling

Verwerking

Extra cellen

Ganglion cellen:

Voeren impulsen af naar de 

hersenen

Bipolaire cellen:

Verbinden receptorcellen met 

ganglioncellen

Door schakelingen betrokken 

bij vorming receptieve velden

Contrastversterking

Extra cellen

Amacriene- en 

horizontale cellen: verbinden 

bipolaire cellen, receptorcellen en 

ganglioncellen

Door schakelingen betrokken bij oa.

contrastversterking

Contrastversterking

Receptorcellen ontvangen licht

1. remmen de verbonden horizontale cellen
2. remming naastgelegen receptieve velden
3. licht wordt lichter, donker wordt donkerder.

2

2

1

Waar staat de lichtbron?

(Horizontaal)

Kijkrichting

1. links
2. Rechts

15.5 Zintuigen en regeling

Doel 15.5

• Je leert welke inwendige zintuigcellen er zijn en hoe ze betrokken zijn bij de regeling van het interne milieu en je spierbewegingen
  

Homeostase

Regelkring voor ademhaling:
Chemo-receptoren in de aortaboog

pH, [O2] en [CO2]

Een verhoogde CO2 concentratie  in het bloed leidt tot een versnelde hartslag en ademhaling (H11)

Loopt via de hersenstam

Regelkring

Receptoren

Verhoogde CO2 concentratie

Sensorische neuronen

Impulsen--> ademhalingscentrum in de hersenstam.

Motorische neuronen

--> verhoogde ademhaling

Spierspoeltje: meet spierspanning

Spierspoeltje

Spier uitgerekt:
depolarisatie sensorisch neuron (lichtblauw) en veel impulsen naar de hersenen

        

Spierspoeltje

Spier gespannen: hyperpolarisatie sensorisch neuron (lichtblauw) en geen impulsen naar de hersenen

        

Spierspoeltjes zijn betrokken bij reflexen en het samenwerken van antagonisten.

Golgi peeslichaampje

Registreert rek in de pees

zorgt voor peesreflex bij te

grote rek ter voorkoming

van schade aan spieren

Peesreflex

Doel 15.5

• Je kunt uitleggen hoe je zenuwstelsel met behulp van zintuigen je lichaam in balans houdt
• Je weet welke zintuigen zijn betrokken bij het controleren van spierbewegingen en spierkracht

Als er veel impulsen door een motorisch neuron gaan, zijn er bij het spierspoeltje van diezelfde spier

1. weinig impulsen
2. veel impulsen

Spierspoeltje

registreert spierspanning

Op welk molecuul reageert de chemoreceptor die de zuurgraad van het bloed meet?

1. CO2
2. pH
3. H+
4. OH-

Waar bevinden zich de inwendige chemoreceptoren voor O2, CO2, PH?

Aan de slag!

Maak opdrachten tot en met H15.5

spierreflex

In de afbeelding is in een schema de schakeling weergegeven van een aantal

neuronen die verbonden zijn met de buigspier en de strekspier van het

onderbeen. 

Enkele neuronen zijn ter hoogte van het cellichaam genummerd.

In peessensoren en spierspoeltjes ontstaan actiepotentialen in reactie op uitrekking.

Om de spierreflex op te wekken wordt een tik gegeven op de kniepees vlak onder de knie. Het onderbeen wipt in reactie daarop even omhoog.

Welke van de genummerde neuronen in het schema van de afbeelding geven bij deze beweging een transmitterstof af?(2p)

In de volgende afbeelding is het cellichaam van neuron 7 uit de afbeelding op de vorige bladzijde met een aantal uitlopers van andere neuronen schematisch afgebeeld. Via een potentiaalmeter wordt op een bepaald moment de uitslag

gemeten zoals in de tekening is weergegeven.

Door prikkeling van welk neuron of welke neuronen in de afbeelding kan deze uitslag bij neuron 7 zijn veroorzaakt? (3p)

Wel

Niet

neuron 2

neuron 6

neuron 1

neuron 9

Examenvragen

Antwoordblad op de muur

Beantwoord per examenvragen
de volgende onderdelen      ----------------->

Spelregels

• 1 person schrijft (praat niet)
• 3 discuseren over het antwoord
• Consensus antwoord
• Pen wordt doorgegeven bij verandere spreker
  

anderen zeggen.

Rest

4-tallen

1. Onderwerp/Hoofdstuk/Paragraaf
2. Wat wordt er gevraagd?
3. Antwoord kiezen/formuleren
4. Leg uit/argumentatie (ook voor MC)