§5.2 De overheid en de economie

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom!

Pak alvast je boek, schrift, rekenmachine en pen

En neem het huiswerk van vandaag voor je.

• Opdracht 2 t/m 10 vanaf blz. 138

De docent loopt dan langs om het huiswerk te controleren

Startvraag

In Nederland is er de wet minimumloon. Waarom is deze wet nodig?

• Anders zullen er bedrijven zijn die werknemers te weinig geld betalen
• De overheid bemoeit zich met de arbeidsmarkt om mensen (en bedrijven te beschermen)

Lesdoelen

Aan het eind van de les weet je:

• het verschil tussen een planeconomie en een vrijemarkteconomie 
• wat een sociale markteconomie is
  
• door welke instellingen de overheid geadviseerd wordt
  
• welk gevolg economische groei voor burgers en de overheid heeft
  
• hoe de overheid tijdens een recessie de economie kan stimuleren
  

Aantekeningen

Pak je schrift voor je en je pen.

Op een lege bladzijde schrijf je er boven §5.2 "De overheid en de economie"

Schrijf zo duidelijk mogelijk 

Je gebruikt de aantekeningen voor het maken van je opdrachten

§5.2 De overheid en de economie

Soorten economie

• De overheid voorziet in collectieve goederen en diensten
• Sommige diensten laat de overheid aan "de markt" over (private sector)
• Maar, de overheid bemoeit zich wel bij bepaalde markten, zoals:
• Woningmarkt (maximumprijzen, huurtoeslag, bouwvergunningen)
• Arbeidsmarkt (minimumloon, uitkeringen bij ziekte)
• agrarische sector (uitstoot co2 verminderen)

• In Nederland is sprake van een sociale markt economie
• Sociale markteconomie is een economie waarin markten gereguleerd zijn door de overheid.

Hoe beslist de overheid

• Het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek), verzamelt informatie over bijvoorbeeld economische veranderingen of de bevolkingssamenstelling.
  
• Het CPB (Centraal Planbureau) onderzoekt de mogelijke gevolgen van economische maatregelen van de overheid.
• De SER (Sociaal-Economische Raad) adviseert de regering over sociaaleconomische onderwerpen zoals werkgelegenheid, lonen, uitkeringen en pensioenen.

Vrije markt economie

Klassieke economen (kapitalisten/liberalen) geloven in een vrije markt economie 

• Vrije markteconomie is een economie waarin de overheid zich helemaal niet bemoeit.

• Vraag en aanbod zorgen voor een eerlijke markt... denken ze.
• Een echte vrije markteconomie bestaat nergens. De overheid bemoeit zich overal wel in een of meerdere markten. 

Planeconomie

De overheid bepaalt de productie en de prijzen

• Communisten - marxisten
• Geloven dat het meest eerlijk is, als de overheid alles eerlijk verdeelt.
• Voorbeelden: Noord-Korea, Cuba, Rusland, China

3 soorten economieën

1. Sociale markteconomie
2. Vrije markteconomie
3. Planeconomie 

3 Adviesorganen van de overheid: 

CBS, CPB en SER (uit je hoofd leren)

Opdracht

Wat: maak opdracht 2 t/m 6  op blz. 142

Hoe: lees de leer tekst als je moeite hebt met een vraag!

Tijd: 15 minuten (stiltemoment) 

Resultaat: Samen bespreken

Klaar: Begin alvast met het huiswerk:

Lees blz. 144, maak een korte samenvatting en maak opdracht 7, 8 en 9 vanaf blz. 144

"De economie groeit" en "De economie krimpt"

Huiswerk tijd

• Lees blz. 144 "De economie groeit" en "De economie krimpt"

Maak van beide stukjes tekst een korte samenvatting

Maak ook opdracht 7, 8 en 9 vanaf blz. 144

Huiswerk!

Pak alvast je boek, schrift, rekenmachine en pen

En neem het huiswerk van vandaag voor je.

• Lees blz. 144 "De economie groeit" en "De economie krimpt"
  

Maak van beide stukjes tekst een korte samenvatting

Maak ook opdracht 7, 8 en 9 vanaf blz. 144

De docent loopt dan langs om het huiswerk te controleren

Startvraag

Wanneer heb je recht op een uitkering?

Solidariteitsbeginsel

Opdracht

Wat: maak opdracht 2 t/m 6  op blz. 146

Hoe: lees de leer tekst als je moeite hebt met een vraag!

Tijd: 15 minuten (stiltemoment) 

Resultaat: Samen bespreken

Klaar: Begin alvast met het huiswerk:

Lees "met hulp van de staat" op blz. 149

en maak opdracht 7 en 8 op blz. 149