9.2-infecties bestrijden

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

9.2 Infecties bestrijden

Deze les

• Dagopening
• Terugblik
• Uitleg 9.2 (deel 1) 
• (huis)werk maken 

Terugblik

Wat weet je nog van vorige lessen?

De huid is opgebouwd uit 4 lagen.

1. Juist
2. Onjuist

De hoornlaag is onderdeel van ...

1. opperhuid
2. lederhuid
3. onderhuidse bindweefsel

Welke laag slijt steeds af?

1. hoornlaag
2. kiemlaag

Waar is talg goed voor

1. Je huid droog houden
2. voorkomt uitdrogen v.d. huid
3. Talg is nergens goed voor
4. Je huid beschermen

Wat kan UV straling veroorzaken op de huid van mensen?

1. huidkanker
2. blaasjes
3. bruine huid

9.2 Infecties bestrijden

Leerdoelen

• blz. 164

Begrippen

micro-organismen - ziekteverwekkers - bacteriën - virussen - infectie / besmetting - infectieziekten

lichaamseigen -lichaamsvreemd - antigenen - antistoffen - geheugencellen

De ziekteverwekkers

Micro-organismen: (komen overal voor)

1. bacteriën

2. virussen

3. schimmels

De meeste zijn onschuldig, maar een paar soorten maken je ziek (veroorzaken infectieziekten) deze noem je ziekteverwekkers.

Je kunt uitleggen hoe je besmet kunt raken.

Infectie

Je bent geïnfecteerd als de ziekteverwekker je lichaam is binnengedrongen.

• via wondjes (kapotte huid)
  
• slijmvlies van de mond
  
• slijmvlies van de neus
  
• via de geslachtsorganen
  

Grensbewaking door:

speeksel, maagsap, huid.

Kijkopdracht video

Welke verschillen tussen bacteriën en virussen worden er genoemd?

Kijkopdracht video

Welke verschillen tussen bacteriën en virussen worden er genoemd?

Wat maakt je dan ziek?

Bacterie:

• vermeerderen door celdeling
  
• produceren giftige stoffen
  

Virus:

• dringt jouw cel binnen en maakt daar nieuwe virussen
  
• cel barst kapot (=dood)en nieuwe virussen gaan op zoek naar nieuwe cellen
  
• het kapot barsten maakt je ziek
  

Je kunt uitleggen wat de verschillende soorten ziekteverwekkers in je lichaam doen waardoor je ziek wordt.

Hoe herkent je lichaam ziekteverwekkers?

Alle cellen hebben eiwitten op het celmembraan = antigenen

Je lichaam herkent welke antigenen van jou zijn (lichaamseigen) en welke antigenen dus niet (lichaamsvreemd). 

Je kunt uitleggen hoe je lichaam de ziekteverwekkers kan herkennen.

Nu en huiswerk

-Lees tekstboek blz. 165

-Maak van paragraaf 9.2 de opdrachten: 4 t/m 8

Klaar? Lees de rest van de paragraaf en werk vast aan 

opdracht 10, 11, 12, 13 en 15

9.2 Infecties bestrijden

Vandaag

-Herhalen van vorige les

-Uitleg deel 2 van 9.2

-Zelf afmaken 9.2

Leerdoelen

• Blz 164 leerdoel 3 en 4

Hoe herkent je lichaam ziekteverwekkers? 

Hoe herkent je lichaam ziekteverwekkers?

Alle cellen hebben eiwitten op het celmembraan = antigenen

Je lichaam herkent welke antigenen van jou zijn (lichaamseigen) en welke antigenen dus niet (lichaamsvreemd). 

Je kunt uitleggen hoe je lichaam de ziekteverwekkers kan herkennen.

Hoe bestrijden witte bloedcellen ziekteverwekkers? 

Twee soorten witte bloedcellen:

Type 1 - neemt bacteriën op en verteert ze (ook wel vreetcellen genoemd)

plaatje rechts is een vb. van type 1

Type 2 - maakt een stofje (=antistof) die aan de antigenen van de ziekteverwekker blijft plakken zodat hij onschadelijk wordt.

Je kunt uitleggen welke 2 typen witte bloedcellen er zijn en op welke manier zij ziekteverwekkers bestrijden.

Hoe bestrijden witte bloedcellen ziekteverwekkers? Type 2

1. Er komen ziekteverwekkers in je lichaam.
   
2. Witte bloedcel type 2 maakt een antistof (blauw) die precies past bij de antigenen (rood) van de ziekteverwekker.
   
3. Deze witte bloedcellen type 2 gaan zich snel delen en samen heel veel antistof maken.
   
4. De antistof koppelt aan de antigenen van de ziekteverwekker en schakelt hem uit.
   
5. Witte bloedcel type 1 vreet de uitgeschakelde ziekteverwekker op.
   

Bron 7, blz 167

Begrippen!

• Antistoffen --> worden door je lichaam gevormd als je cellen of stoffen binnenkrijgt die er niet thuis horen.
  

• Antigenen -->  de eiwitten op het celmembraan waartegen het lichaam antistoffen maakt.
  

Virussen en bacteriën bevatten antigenen (net als lichaamscellen)

Zoveel soorten antigenen en antistoffen

Ieder soort bacterie of ziekteverwekker heeft een uniek type antigeen (herkenningseiwit).

Dat betekent dat voor ieder type antigeen een apart soort antistof gemaakt moet worden.

Immuun

Als alle ziekteverwekkers dood zijn, zijn ook de witte bloedcellen niet meer nodig.

De meeste witte bloedcellen gaan dood, er blijven een paar over, de geheugencellen. 

Word je nog een keer besmet met dezelfde ziekteverwekker, dan herkennen deze geheugencellen de antigenen. Ze gaan heel snel antistoffen maken en voordat je ziek kan worden, zijn de ziekteverwekkers als dood.

Je kunt uitleggen hoe je immuun wordt.

Bijvoorbeeld : 

Waterpokken maar 1x in je leven.

De geheugencellen herkennen de antigenen van de ziekteverwekker en maken snel antistoffen. Je bent immuun.

De examenvraag van vandaag

Hepatitis B is een leverontsteking die ontstaat door een infectie met een virus. De ziekte wordt vooral overgedragen via bloed en door seksueel contact. Door bloedonderzoek kan vastgesteld worden of iemand besmet is met het hepatitis B virus. Bij dit onderzoek kunnen zowel antigenen van het virus als antistoffen ertegen in het bloed aangetoond worden. Uit zo’n bloedonderzoek blijkt dat iemand is besmet met het hepatitis B virus. Enkele weken later wordt zijn bloed weer onderzocht. Uit dit tweede onderzoek blijkt dat het virus niet meer in het bloed aanwezig is.

Welke stoffen zijn bij dit tweede onderzoek in het bloed aangetroffen?

A. alleen antigenen

B. alleen antistoffen

C. zowel antigenen als antistoffen

De examenvraag van vandaag

Hepatitis B is een leverontsteking die ontstaat door een infectie met een virus. De ziekte wordt vooral overgedragen via bloed en door seksueel contact. Door bloedonderzoek kan vastgesteld worden of iemand besmet is met het hepatitis B virus. Bij dit onderzoek kunnen zowel antigenen van het virus als antistoffen ertegen in het bloed aangetoond worden. Uit zo’n bloedonderzoek blijkt dat iemand is besmet met het hepatitis B virus. Enkele weken later wordt zijn bloed weer onderzocht. Uit dit tweede onderzoek blijkt dat het virus niet meer in het bloed aanwezig is.

Welke stoffen zijn bij dit tweede onderzoek in het bloed aangetroffen?

A. alleen antigenen

B. alleen antistoffen

C. zowel antigenen als antistoffen

Nu en huiswerk

-Lees alle teksten van paragraaf 9.2

-Maak van paragraaf 9.2 de opdrachten: 10, 11, 12, 13 en 15 (en check of je de opdrachten 4 t/, 8 al af had)

-Kijk alle opdrachten van 9.2 na en verbeter.

1

2

3

4

5

6

7

Een virus of bacterie komt je lichaam binnen

Je wordt ziek

Witte bloedcellen scannen de ziekteverwekker

Je maakt antistoffen tegen de ziekverwekker

Ziekteverwekker deelt zich in het lichaam

Geheugencellen onthouden antigenen ziekteverwekker

Vreetcellen eten de groepjes ziekteverwekkers

Infectieziekten, wat zijn dat?

1. antistoffen die ontstaan als je ziek bent
2. stoffen die je ingespoten krijgt bij een vaccinatie
3. ziekten die erfelijk zijn
4. ziekten waarmee je anderen kunt besmetten

Beschrijf wat antigenen zijn

Ontsteking

1. is een reactie van je lichaam op een infectie
2. is een ziekte die je maar 1 x kunt krijgen
3. is een infectie
4. is een erfelijke ziekte

Wat is de beste omschrijving voor "Immuun"

1. je kunt de ziekte niet meer krijgen
2. behoorlijk ziek worden van een ziekte
3. een lichaamsvreemde stof
4. een spuit krijgen met zwakke ziekteverwekkers

Hoe worden lichaamsvreemde stoffen herkent in jouw lichaam?