§1.4 De economie groeit

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Er zijn 3 manieren hoe je het BBP kunt uitrekenen. Geef de namen van de methodes en de uitwerkingen (formules) er van.

Vraag

Welke invloed hebben stickstofmaatregelen op het BBP?

§1.4 De economie groeit

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je uitleggen:

• Waardoor economische groei wordt bepaald
• Welke factoren invloed hebben op de totale productie

Subdoelen

• Hoe je de arbeids- en inkomensquote berekent
• Wat de productiefunctie van economische groei is
• Welke factoren er zijn die factorproductiviteit bepalen
• Wat structureel of groeibevorderend beleid is

Factoren die van invloed zijn op de groei van het BBP

• Jean-Baptiste Say 
• Arbeidsinkomensquote
• Productiefunctie
• Factorproductiviteit
• De overheid

de wet van Say

• Jean-Baptiste Say (1767-1832)
• Eerste persoon met theorie over productietoename
• Aanbod zorgt voor inkomen => inkomen zorgt voor vraag => vraag zorgt voor productie => productie zorgt voor inkomen
• Gedeeltelijk waar
• Beperkingen zijn:
• Productiecapaciteit (aanbodkant)
• Mensen willen niet altijd al het aanbod  (vraagkant)

Arbeidsinkomensquote 

• Bepaalt of het aantrekkelijk is om te ondernemen
• Zegt namelijk hoeveel van de omzet er naar de ondernemer gaat?

Hoe bereken je de arbeidsinkomensquote?

• BBP=> (L,H,R,P,W) + afschrijvingen
• Inkomenscategoriën van de Primaire inkomens => 
• Stel dat in een land het bbp van €1.000 als volgt is verdeeld:
• L600,  H300, R80, W20

• Het is te veel risico en te weinig winst om te ondernemen.

• Om tot een goede schatting te komen gebruiken we de:
• Arbeidsinkomensquote
• Overig inkomensquote

Arbeidsinkomensquote

• Zelfstandigen=> winst voor ondernemen, maar kan ook loon voor arbeid
• Moeilijk te bepalen, dus ...
• Wordt dit door de overheid toegerekend (geschat)

Arbeidsinkomensquote

• Voorbeeld:
  

• Het netto binnenlands inkomen van Nederland was in 2020 € 836,6 miljard. Hiervan ging € 628,3 miljard naar de productiefactor arbeid. In 2019 was de arbeidsinkomensquote 73,8%.

1.  Bereken de arbeidsinkomensquote
2. Is het voor ondernemers aantrekkelijker of minder aantrekkelijk geworden om te produceren? Leg je antwoord uit.

• 1. 628,3 : 836,6 x 100 = 75,1%
• 2. Minder aantrekkelijk, want er gaat een relatief groter deel van het primair inkomen naar lonen.

Overig inkomensquote

• (Primaire inkomen - loon) = overig inkomen (pacht+rente+winst)
• Voorbeeld:
• Het netto binnenlands inkomen van Nederland was in 2020 € 836,6 miljard. Hiervan ging € 208,3 miljard naar de productiefactoren natuur, kapitaal en ondernemerschap.

1. Bereken de overig inkomensquote
2. Bereken de overig inkomensquote door de uitkomst van de arbeidsinkomensquote (75,1%)uit te rekenen.

• 208,3 : 836,6 x 100 = 24,9%
• 100% - 75,1% = 24,9%

Productiefunctie

Groei van productie hangt ook af van:

• Hoeveelheid Kapitaal
• Hoeveelheid Arbeid

• Met de productiefunctie is te berekenen wat er met de productie gebeurt bij een bepaalde hoeveelheid kapitaal en een bepaalde hoeveelheid arbeid.

f = productiefunctie

A = Totale factorproductiviteit (efficiëntie, technologie)

Productiefunctie

x2 kapitaal en x2 arbeid zorgt niet altijd voor x2 productie, want...

• Voorbeeld 1
• K = 100, L = 100, A = 2
• K+L = 200
• Y = 2*200 = 400

• Voorbeeld 2
  
• K= 200, L =200, A =2
• K+L = 400
• Y = 2*400 = 800

Productie neemt meestal niet lineair toe!

Cobb-Douglas productiefunctie

Y = A • (K^α, L^β)

• A = Totale factorproductiviteit (efficiëntie)
• K = Kapitaal
• L = Arbeid

• Als (Kα, Lβ) = 1 dan => verdubbeling K en L = verdubbeling Y
• Als (Kα, Lβ) samen <1 zijn dan betaalt de opschaling zich minder dan 1 keer meer uit.
• Als (Kα, Lβ) samen >1 dan betaalt de opschaling van K en L zich meer dan 1 keer uit

Factorproductiviteit

A = Factorproductiviteit = (efficiëntie)

• We berekenen (Y) door invloed van de efficiëntie (A) te vermenigvuldigen met de productiefunctie (f(K,L)). Dit is een beetje de omgekeerd redeneren.

• In werkelijkheid wordt de efficiëntie (A) achteraf bepaald door het inkomen de invloed van de factoren kapitaal en arbeid af te halen.

Factorproductiviteit

A = Factorproductiviteit = (efficiëntie)

Neemt toe door:

• R&D (onderzoek & Innovatie)
• Goed onderwijs
• Open economie
• Instituties die goed werken (formele en informele regels)
• Infrastructuur, milieu, geografische ligging, politieke stabiliteit

Formele en informele instituties

Formeel = Wetten, bureaucratie, processen

Informeel = Hoe mensen met elkaar omgaan heeft invloed op de productiviteit. (zie tekst aan de linkerzijde)

Wat doet de overheid?

Structuurbeleid:

• Arbeidsmarktbeleid (Minimumloon, marktmacht bedrijven, vergrijzing)
• Innovatiebeleid (subsidies)
• Milieubeleid (subsidies, stikstofbeleid, milieuheffingen)

Opdracht

Wat: Paragraaf 1.4

Hoe: Overleggen is toegestaan

Tijd: 15 minuten (stiltemoment) 

Resultaat: Zelfstandig nakijken

Klaar: Ga verder met opdrachten van §1.1 t/m §1.3 die je nog niet hebt gemaakt 

Log in via blooket.com

https://dashboard.blooket.com/set/6183a627ab3185d97c3919bf