Vulkanen en natuurrampen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

0

Vulkanen als natuurkrachten

Aan het einde van de les kun je...

-Het verschil tussen een explosieve en effusieve vulkanisme.

-De gevolgen van een vulkaanuitbarsting.

-Benoemen welke factoren de gevolgen van een vulkaanuitbarsting beïnvloeden.

Lezen

lezen paragraaf 7 in het boek op bladzijde 66 & 67

Wat heb je uit de tekst gehaald?

• Vulkaansoorten:
• Kenmerken:  
• Vulkaanuitbarsting:
• Na de uitbarsting:
• Wereldwijde gevolgen:

Welke 3 plaatbewegingen zijn er en hoe bewegen die?

80 % van de vulkanen op aarde ontstaan bij subductie

10% van de vulkanen op aarde ontstaan bij divergentie

overige 10% ontstaat niet bij plaatzones

Schildvulkanen

• Ontstaat door: divergentie & hotspots
• Flauwe helling
• De uitbarstingen van deze vulkaan zijn effusief.
• Het magma bevat weinig gassen en is dun en is dus makkelijker vloeibaar -> lage viscositeit.
• Bij een uitbarsting stroomt lava over een groot gebied uit.

Voorbeelden schildvulkanen 

Hotspot 

Hotspot

• Normaal gesproken ontstaat een vulkaan op een breuklijn tussen twee of meerdere aardplaten. 
• Hotspots voor op het midden van een plaat. 
• In de aardplaat komt magma omhoog. 
• Het magma komt in contact met het water, waardoor er langzamerhand een laag met basalt boven zeeniveau ontstaat. 
• Een bekend voorbeeld van een hotspot is Hawaii.

0

Gevolgen van een effusieve uitbarsting

Weinig as, vorming stollingsgesteente basalt

Weinig gevaar voor de omgeving, 

Weinig doden/gewonden

Maart 2021, IJsland: 

https://www.youtube.com/watch?v=0pjhyShSGd0

Wat voor soort vulkaan zie je hier?

Convergent: subductie

Explosief: Stratovulkaan

Vorming stratovulkaan: Oceanisch-Continentaal            (actief vulkanisme)

Oceanisch- Oceanisch (Eilandenboog)

Stratovulkaan

Ontstaat door: Subductie: Convergente breuken

Steile helling

Uit lagen opgebouwd

• Explosieve uitbarsting
  

     - temperatuur stijgt door wrijving bij subductie

     - duikende plaat smelt.

     - druk in de magmahaard neemt toe, (ook door        meegenomen water en sedimenten).

      - lava en magma met hoge viscositeit,                                                meer gasbellen.

      - explosieve uitbarsting als de druk hoog genoeg is.

Welke actieve stratovulkaan ligt op het continent Europa?

Waar op aarde kan je stratovulkanen vinden?

Ring van vuur

0

Gevolgen van een explosieve uitbarsting

• Aswolk: grote wolk van gassen, lavadruppels as en puin.
• Gloedwolk, ontstaat wanneer de aswolk te zwaar is geworden en de materialen naar beneden vallen -> alles verwoestend. 
• Modderstromen: mengsel van water, grond en puin dat de helling afstroomt, (smelten sneeuw en ijs).
• Lahar: wanneer as, gesmolten of gestolde lava, puin, zich mengen met water (stortbuien), rivieren of leeglopende kratermeren.

Gevolgen van een explosieve uitbarsting

Ontstaan puimsteen: lava met hoge viscositeit waarbij gasbelletjes niet kunnen ontsnappen.

• Krachtige/explosieve eruptie maakt veel schade en slachtoffers.
• Gevolgen moeilijk te voorspellen:

Afhankelijk van kracht van de eruptie, weersomstandigheden etc.

Op welk schaalniveau is dit een gevolg?

a) Mondiaal

b) Regionaal

c) Nationaal

d) Lokaal 

Hoe onstaat een caldeira?

Ontstaan caldeira

1. Stratovulkaan barst uit (explosief).
2. Door de uitbarsting is de magmakamer leeg en is de druk verdwenen.
3. De magmakamer stort in.
4. Er ontstaat een grote krater. Hierin wordt een kratermeer gevormd en kan een nieuwe krater ontstaan.

(Bron 2) 

Vorming van caldeira vulkaan

Caldeiravulkaan pinatubo

in de Filipijnen. 

Stratovulkaan

Op aarde komen er 3 soorten vulkanen voor

divergentie & hotspots

subductie

instorten magmakamers