tijd van de VOC en de WIC.

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 6-8

Het VOC

Wat gaan we behandelen?

Wat hebben allemaal al geleerd over het thema ontdekkingsreizen?

Tijd van 

Regenten en Vorsten

Jaartallen: 1600 tot 1700

• De Gouden Eeuw
  
• VOC 
  
• Macht voor de mensen
• Wetenschappers
• Rampjaar

De vorige les hadden we het over kolonies. Wat waren dat ook alweer?

In welk land had Nederland onder andere een kolonie?

1. Duitsland
2. België
3. Amerika
4. Indonesië

Woordenschat:

1. Regenten
2. Vorsten
3. Compagnie
4. Slavenhandel
   
5. Kolonie
   

Betekenissen zijn:

1. Rijke mannen die besturen
2. Ander woord voor koningen
3. Samenwerking tussen reders
   
4. handel in arbeiders uit Afrika die moesten werken voor de Nederlanders.
   
5. Een gebied buiten het eigen land wat wordt gebruikt om winst mee te maken
   

Hoe het allemaal begon...

Tussen 1590 en 1650 veel ontdekkingsreizen vanuit Nederland

Willem Barentsz had 3 reizen gemaakt, via Noordoosten naar Azië. Dit is hem niet gelukt.

1595 - 1597 Cornelis de Houtman voer via zuidpunt Afrika naar Indonesië.

Tachtigjarige Oorlog: Oorlog met Spanje en Portugal

Concurrentie met Spanje en Portugal

Waarom werden ontdekkingsreizen gedaan? (meerdere antwoorden goed)

1. Nieuw land ontdekken
2. Handel
3. Macht
4. Mensen ontmoeten

Teveel peper!

Alle compagnieen waren concurrenten van elkaar. 

Iedereen was in hun boot aan het racen om zoveel mogelijk specerijen mee te nemen!

Maar de mensen in Indië waren ook niet gek, die vroegen hogere prijzen. Hun peper, kaneel, nootmuskaat was populair!  

ruzie!

De compagnieën zaten elkaar dwars, schoten elkaars boten leken maakten flink ruzie. 

Het gevolg was dat er heel veel specerijen in Nederland te koop waren. Teveel! 

Tja, hoeveel peper heeft een mens eigenlijk nodig...

De prijzen daalden en de kooplieden kwamen niet van hun specerijen af. Wat nu? 

Om een einde te maken aan alle compagnieen en kooplieden die elkaar dwars zaten werden ze gedwongen om samen te werken. 

Er werd 1 grote organisatie opgezet in 1602: de VOC.

De Vereenigde Oostindische Compagnie.

- In 1602 opgericht

- Bepaalde rechten 

- Eigen munten

- Ontdekkingsreizen, zoals die van Abel Tasman 

- Na VOC werd ook de WIC (West-Indische Compagnie) opgericht --> handel tussen Afrika, Noord-Amerika en Zuid-Amerika

Het VOC handelde tussen Europa en Azië. Tussen welke continenten handelde het WIC?

1. Afrika en Azië
2. Europa en Azië
3. Azië en Amerika
4. Azië en Tasmanië

voedsel

Voedsel aan boord

VOC-schepen waren vaak maanden achter elkaar op volle zee. Koelkasten waren er nog niet. Daarom werd er vooral eten meegenomen dat lang houdbaar was, zoals gezouten vlees, zuurkool en scheepsbeschuit. Maar ook dat raakte soms bedorven. En in het drinkwater, dat in grote tonnen bewaard werd, kwamen vaak wormpjes. Maar er was niks anders!

schepen

Voor de VOC-reizen van en naar Indië werden 'spiegelretourschepen' gebruikt: driemast-zeilschepen van zo'n 40 meter lang en 10 meter breed. Een enkele reis duurde 8 maanden, een 'retour' soms wel 2 jaar. Er zijn in twee eeuwen bijna 100 spiegelretourschepen gebouwd. Sommigen vergingen al op hun eerste reis

bewapening

Overal vijanden

Tijdens de reis werden de VOC-schepen vaak aangevallen door zeerovers, of door vijandelijke handelsschepen uit bijvoorbeeld Spanje en Portugal. Die wilden allemaal de kostbare handelswaar in handen krijgen. Daarom werden de VOC-schepen bewapend met kanonnen en voeren ze vaak 'in konvooi' (met een groepje schepen tegelijk).

Rijke handelaren

De koopman zorgde voor het inkopen van de kostbare handelswaar. Voor peper en andere specerijen betaalde men in Europa minstens zes keer de kostprijs. De kooplieden werden schatrijk van de handel in goederen uit Azië. Dat geld gaven ze in Nederland uit aan mooie huizen en dure spullen. De 17e eeuw wordt daarom ook wel de Gouden Eeuw genoemd.

scheepsjongens

Elk VOC-schip had een paar scheepsjongens aan boord: jongens tussen de 10 en 17 oud, die allerlei ondankbare klusjes moesten opknappen. Een van de bekendste is Michiel de Ruyter.

Driemaster

Dit VOC schip heeft een driemaster. Je telt drie masten. 

De VOC had zijn eigen schepen. Een driemaster was wel veertig 

meter lang! Drie zeilen gaat sneller dan 1 zeil. 

In totaal bezat de VOC 1500 van deze grote schepen. 

Ze werden gebouwd op eigen scheepswerven.

Met dit (hier nagebouwde) schip, voeren drie schippers vanaf Texel op 2 april 1595 naar Indië. 

Met 249 mannen gingen ze heen, met 87 mannen kwamen ze terug.

De rest ging dood aan scheurbuik en kregen een zeemansgraf (werden overboord gegooid). 

Dus konden ze meer specerijen meenemen! 

Vandaar het spreekwoord: De ene zijn dood is de ander zijn brood

Handelschip of oorlogschip?

De schippers die handelden werden koopvaarders genoemd. 

De schepen werden meer en meer bewapend met kanonnen. 

Om zich te verdedigen tegen piraten, dieven en concurrenten. 

Wat weet je nu over de schepen van het VOC?

vraag 2: Waartegen moesten koopvaarders zich verdedigen?
Er zijn meerdere goede antwoorden.

1. Concurrenten
2. Dieven
3. Kanonskogels
4. Piraten

vraag 3: Wat betekent de afkorting VOC?

vraag 4:
Waarom werd de VOC opgezet?

1. Om de compagnieën dwars te zitten
2. Om de onderlinge ruzies en teveel aan specerijen op te lossen
3. Zodat het minder druk was op zee met al die schepen
4. Omdat er een teveel aan specerijen was in Nederland

De VOC had 4 speciale rechten: 

1. -oorlog voeren en afspraken maken met vorsten in Azië
   
2. - forten en handelsposten bouwen
3. - soldaten sturen
4. - zeggen wie er bestuurder is

Aandelen?

Om de schepen, de bevoorrading en het betalen van de bemanning te financiëren, kon je een aandeel van de VOC kopen. Je kreeg dan ook een gedeelte van de winst van de VOC. De VOC is daarmee het bedrijf wat aandelen uitgaf om geld bij elkaar te krijgen. Je ziet hier een aandeel VOC. Voor het eerst mochten deze aandelen ook verhandeld worden, zo is de VOC dus de grondlegger van de huidige aandelenbeurs.

vraag 5
Noem 2 rechten die de VOC had.

Zou het voor de bewoners van Indonesië altijd leuk zijn geweest dat het VOC er was?

Een keerzijde...

vraag 8: Welk gebied hoort bij welk land of welke compagnie.

welke letter hoort bij welk cijfer? kijk goed naar de kaart!

ORANJE GEBIED

BLAUW

GROEN GEBIED

ROOD GEBIED

PAARS GEBIED

VOC

Portugal

Spanje

WIC

het einde van de VOC en de WIC.

In de 18e eeuw ging het economisch minder goed met Nederland. Daardoor werd er steeds minder geld verdiend met de verre reizen naar Indonesië. Als gevolg daarvan werd de VOC in 1799 opgeheven.

.

vraag 9: Wat vind jij? Moeten we trots zijn op de prestaties van Nederland in de VOC tijd? Of niet?
Leg uit!

De resten van de Nederlandse overheersing door de VOC zijn nog steeds zichtbaar in Djakarta de hoofdstad van Indonesië. Kijk maar!

https://www.npostart.nl/WO_NTR_10055255

Ik heb geleerd:

Wat VOC en de WIC waren en wat ze deden.

Wat deze compagniën deden en dat Nederland daar rijk van werd.

Dat de compagnieen hebben betaan van ongeveer 1600 tot  1800,

bijna 200 jaar.

Deze tijd heeft Nederland veel geld opgeleverd, maar dat ging ook ten koste van de oorspronkelijke bewoners.