Omgaan met ongewenst en agressief gedrag 11-9 3e jaars VP

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Agressie en conflicthantering

Leerdoelen

Aan het einde van de les ken je verschillende vormen van agressie
Aan het einde van de les begrijp je hoe je verschillende vormen van agressie kunt voorkomen 

Omgaan met ongewenst en agressief gedrag

Inleiding 

Deelvragen: 

- Wat is agressie?

- Hoe ga je om met agressie?

- Welke disciplines kun je bij een agressie incident betrekken?

- Wat zijn de ervaringen met agressief gedrag?

- Wat is de rol van de verpleegkundige bij een agressie incident?

Stelling

'Agressie en grensoverschrijdend gedrag kunnen bepaalde cliënten niks aan doen en moet je als verpleegkundige accepteren'

Waar denk je aan bij het woord agressie?

Wat is agressie?

• Verbaal geweld
• Fysiek geweld
• Discriminatie
• Seksuele intimidatie
• Overige intimidatie

Agressie

Bescherming van:

• zichzelf
• anderen
• eigendom

Soorten agressie:

• Frustratie-agressie
• Impulsieve agressie
• Instrumentele agressie

Frustratie agressie

Impulsieve/ Explosieve agressie

Instrumentele agressie

Escalatie ladder

Fase 1: Bewust van spanningen en 
tegenstellingen. Conflict in onderlinge
samenwerking willen oplossen

Fase 2: Emoties, gedreigd. Wantrouwen
en geen samenwerking mogelijk.

Fase 3: Schade toebrengen. Geen winst
te behalen. Feiten, belangen en logica
ontbreekt. Beide partijen zullen de 'strijd'

verliezen

De escalatie ladder

• Een manier om agressie te leren herkennen is de escalatieladder.
• Een verdeling van drie fase's. 
• Als je het concrete gedrag herkent, kun je daarna bepalen wat je kunt doen. 

De rol van de verpleegkundige

• Handelen volgens protocol en afspraken
• Handelen op basis van code verpleegk/verz.
• handelen op basis van zorgplan
• Meldingen maken
• Rapporteren
• Gesprekken
• De wet zorg en dwang 

Tips omgaan met agressie

• Bepaal je eigen grenzen
• Veiligheid
• Ieder heeft een aandeel
• Wat is de reden?
• Benoem het gedrag
• Duidelijkheid
• Uitleggen 

Wat als het de-escalatiemodel niet werkt?

1. Zelfzorg
2. Risicotaxatie
3. Time-out
4. Contact maken
5. Grens aangeven
6. Gesprek beëindigen
7. Veilige afstand
8. Collega's en beveiliging alarmeren
9. Schakel zo nodig de politie in  (doe aangifte) 

Wat is verstaan jullie grensoverschrijdend gedrag?

Wat is grensoverschrijdend gedrag in de zorg?

•  Niet eenvoudig te beantwoorden.
• Andere normen en waarden en dus andere grenzen. 
• Niet alleen om bewust, maar ook om onbewust gedrag.
• Niet alleen om fysiek contact, maar ook om verbaal en non verbaal gedrag. 
• Denk aan ongewenste aanrakingen, seksueel ontremd gedrag of agressie en geweld maar ook aan verwaarlozing, discriminatie, pesten, vernederen, chantage of sociale isolatie.

Grens

= is de scheidslijn tussen welk gedrag jij van een ander accepteert en wat je niet meer accepteert.

 

Grensoverschrijdend gedrag:

“Grensoverschrijdend gedrag is bewust of onbewust, verbaal of non verbaal gedrag  en dat door degene die ermee wordt geconfronteerd als ongewenst en onprettig wordt ervaren.”

Vormen grensoverschrijdend gedrag

- seksueel (ongewenste aanraking, verkrachting)

- psychisch (pesten, uitschelden, negeren)

- fysiek en verbaal (schreeuwen, slaan, schoppen, vernielen)

- discriminatie (buitensluiten)

- financiele en materiele uitbuiting (chanteren, stelen) 

Wat vind je van deze benadering?

- Wat valt je op?

- Zou jij het anders aanpakken ? Zo ja hoe? 

eur03.safelinks.protection.outlook.com

Wat vind je van deze benadering?

- Wat valt je op?

- Zou jij het anders aanpakken ? Zo ja hoe? 

Kenmerken

• Agressie wordt ongeremd geuit
• Kan gemakkelijk overgaan in gewelddadig gedrag
• Het verloop is onvoorspelbaar

Disciplines

• Specialist ouderen geneeskundige
• Psycholoog
• Activiteiten begeleider
• Maatschappelijk werker
• Geestelijk verzorger
• Ergotherapeut
• Arts

Omgaan met agressie

De STOP-methode
Waar staan de letters STOP voor?

1. Stress, Tot orde roepen, Oke vinden, Passen
2. Stoom afblazen, Terug koppelen, Opnieuw proberen, Parkeren
3. Stoom afblazen, Tot orde roepen, Opnieuw beginnen, Passen
4. Stress, Terug koppelen, Opnieuw beginnen, parkeren

www.npostart.nl

Hoeveel procent van de zorgmedewerkers worden jaarlijks slachtoffer van agressiegedrag?

1. 15
2. 40
3. 87
4. 66

Normen en waarden in de zorg

De beroepsethiek, ofwel de waarden en normen die leidend zijn in het dagelijks handelen, is voor zorgverleners vastgelegd in de Nationale Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden.

(App) 

Beroepscode

2.4 Als verpleegkundige/verzorgende neem ik in mijn relatie met de zorgvrager (en/of zijn vertegenwoordiger)professionele grenzen in acht.

Dat betekent onder andere dat ik:

• geen misbruik maak van de afhankelijke positie van de zorgvrager

• geen intieme en/of seksuele relatie aanga met de zorgvrager

• mij niet schuldig maak aan intimidatie of geweld

• geen gift in natura, geld of geschenk van de zorgvrager of diens sociale netwerk accepteer dat meer is dan een symbolisch gebaar van dank

Vervolg beroepscode

• geen financiële banden van welke aard dan ook aanga met de zorgvrager

• aan de zorgvrager mijn eigen grenzen duidelijk maak

• mijn collega’s of leidinggevende om hulp vraag als ik merk dat de professionele grenzen dreigen te vervagen of

overschreden dreigen te worden.

Tip 's van Vilans:

1. Erken dat mensen in de zorg/ met een beperking risico's lopen

2. Realiseer u dat grensoverschrijdend gedrag in veel vormen voorkomt

3. Grensoverschrijdend gedrag kan overal voorkomen

4. Zorg voor een open klimaat

5. Luister naar de zorgvragers

6. Ken de risico's

7. Verminder machtsverschillen

8. Ga het gesprek aan

Lees meer: https://www.vilans.nl/actueel/nieuws/8-belangrijke-tips-bij-grensoverschrijdend-gedrag

Copyright © Vilans

1. Erken dat mensen met een beperking risico's lopen Mensen met een beperking lopen een verhoogd risico om grensoverschrijdend gedrag mee te maken. Onderzoek laat zien dat grensoverschrijdend gedrag en misbruik van mensen met een beperking een wijdverspreid probleem is (Fitzsimons, 2009). 2. Realiseer u dat grensoverschrijdend gedrag in veel vormen voorkomt In de gehandicaptenzorg is veel aandacht voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Andere vormen krijgen meestal minder aandacht. Zoals psychisch grensoverschrijdend gedrag, verwaarlozing en onthouding van zorg, fysiek grensoverschrijdend gedrag, discriminatie, schenden van rechten en financieel en materieel misbruik. 3. Grensoverschrijdend gedrag kan overal voorkomen Grensoverschrijdend gedrag kan overal voorkomen, dus ook bij u in de organisatie: u ziet het meestal pas, als u erkent dat het kan voorkomen. 4. Zorg voor een open klimaat Dit is een klimaat waarin medewerkers, leidinggevenden, ouders en cliënten op een laagdrempelige manier ‘niet pluis- gevoelens’, dilemma’s, twijfels en angsten kunnen bespreken. Dit doen mensen meestal alleen als ze zich veilig voelen. 5. Luister naar mensen met een beperking Mensen met een beperking maken vaak meer mee dan ouders en begeleiders denken. Veel grensoverschrijdend gedrag blijft, als u er niet naar vraagt, onopgemerkt en gaat dus door. 6. Ken de risico's Vaak wordt gedacht dat grensoverschrijdend gedrag te wijten is aan één persoon. In werkelijkheid gaat het vaak om een complex samenspel van factoren, waardoor grensoverschrijdend gedrag voorkomt en blijft bestaan. 7. Verminder machtsverschillen Machtsverschillen liggen vaak aan de basis van grensoverschrijdend gedrag. Door machtsverschillen tussen mensen met een beperking en anderen te minimaliseren, vermindert het risico op grensoverschrijdend gedrag. Soms zijn machtsverschillen onvermijdelijk. Ga er dan op een integere manier mee om. 8. Ga het gesprek aan Maak grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar: iemand moet de eerste zijn!

Preventie van grensoverschrijdend gedrag in de zorg

Wat kun jij doen?:

Allereerst: Je kunt het niet voorkomen

• Geef je grenzen aan
• Creëer een veilige sfeer zodat collega's of zorgvragers grensoverschrijdend gedrag  durven te bespreken
• Zorg dat je grensoverschrijdend gedrag van zorgvragers bespreekt met collega’s
• Meldt het gedrag volgens het protocol van de instelling
• Neem collega's of zorgvragers serieus bij een melding
• Indien mogelijk: volg intern een training in de signalering en omgang met grensoverschrijdend gedrag