BK1 Blok 1: Spreken, kijken en luisteren

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Spreken, kijken en luisteren

Na deze les:

--> ken je het verschil tussen een monoloog, dialoog en een groepsgesprek;

--> kun je een tekst goed voorlezen door de leestekens die er staan;

--> weet je hoe je je stem op de goede manier moet gebruiken als je spreekt.

1.12 Kijken en luisteren

Soorten gesprekken

Gesprekken kun je verdelen in drie verschillende soorten: de monoloog, dialoog en het groepsgesprek. 

• Bij een monoloog spreekt één iemand. Die persoon houdt bijvoorbeeld een spreekbeurt of vertelt een verhaal. 
• Bij een dialoog praten twee mensen met elkaar. 
• Als er drie of meer mensen met elkaar praten, dan is dat een groepsgesprek. 
  

Maak aantekeningen!

Opdracht 56

Sanne, Ahmet, Yacinta en Michiel praten over de vakantie.

1. Monoloog
2. Dialoog
3. Groepsgesprek

Tatum houdt een spreekbeurt over mode.

1. Monoloog
2. Dialoog
3. Groepsgesprek

Emre interviewt de muziekdocent voor de schoolkrant.

1. Monoloog
2. Dialoog
3. Groepsgesprek

Tijdens het schrijversbezoek vertelt Anna Woltz over zichzelf.

1. Monoloog
2. Dialoog
3. Groepsgesprek

In de kantine zijn 15 leerlingen met elkaar in gesprek over wat zij van de posters in de gangen vinden.

1. Monoloog
2. Dialoog
3. Groepsgesprek

Na schooltijd praten Walid en Kostas over het voetbaltoernooi.

1. Monoloog
2. Dialoog
3. Groepsgesprek

Begrijpen jullie het?

Verder met opdracht 57. 

Naar welke gesprekken heb je vandaag geluisterd?

Wie sprak met wie?

Waar kun je op letten als je naar iemands stem luistert?

Waar kun je op letten als je naar iemands stem luistert?

• Intonatie ---> Hoe iemand zich voelt: emotie
• Volume ---> Hoe hard of zacht iemand praat
• Toonhoogte ---> hoe hoog of laag iemands stem is
• Tempo ---> hoe snel of langzaam iemand praat
  

Maak aantekeningen!

Oefenen (opdracht 58)

Kijk eerst naar het fragment van de goochelaar.

Beantwoord daarna de vragen. 

Goochelaar

Hoe is het volume van de goochelaar?

1. Hard
2. Normaal
3. Zacht

Hoe is de intonatie van de goochelaar?

1. Vrolijk
2. Rustig
3. Angstig

Oefenen

Kijk eerst naar het fragment van de DJ.

Beantwoord daarna de vragen. 

DJ

Hoe is de intonatie van de DJ?

1. Geïrriteerd
2. Verdrietig
3. Enthousiast

Hoe is het tempo van de DJ?

1. Langzaam
2. Normaal
3. Snel

Hoe is de toonhoogte van de DJ

1. Hoog
2. Normaal
3. Laag

Opdracht 59

Bekijk het fragment.

Vul voor elke spreker de juiste toonhoogte, volume, tempo en intonatie in op je werkblad.

Spreker 1: Thomas Acda (met blond haar)

Spreker 2: Paul de Munnik (met donker haar)

Portfolio-opdracht

1.13 Spreken

Let op leestekens als je spreekt.

Maak aantekeningen!

Spreek de zinnen uit.

Lees de zinnen in tweetallen hardop voor. Let daarbij goed op de leestekens.

1. Ik luister graag naar rockmuziek.
   
2. Naar welke muziek luister jij graag? 
   
3. Als Senna naar de radio luistert, moet ze altijd denken aan haar zusje. 
   
4. Pas op! Een wesp!
   

Spreek de zinnen uit.

Spreek de zinnen tussen aanhalingstekens goed uit. Gebruik de toonhoogte die achter de zin staat. Kijk goed naar de leestekens.

1. ‘Hallo?’ (een lage mannenstem) 
   
2. ‘Met wie spreek ik?’ (een hoge vrouwenstem) 
   
3. ‘Je weet best wie ik ben! Jij hebt mijn telefoon gestolen!’ (je eigen stem)
   

Spreek de zinnen uit.

Spreek de zinnen goed uit. Gebruik het volume of het tempo dat achter de zin staat. Kijk goed naar de leestekens.

1. ‘Wacht daar! Ik kom teruggereden.’ (volume: hard)
   
2. ‘Ik ben bij café De blauwe gier. Daar kunnen we praten, niet bij de bus.’ (volume: zacht) 
   
3. Hij dook de bus in en schoof zo zacht hij kon de zijdeur dicht. (tempo: snel)
   

Spreek de zinnen uit.

Spreek de zinnen goed uit. Gebruik het volume of het tempo dat achter de zin staat. Kijk goed naar de leestekens.

1. Alles wat hij zag, was een oude, bruine bank met autogordels. (tempo: langzaam) 
   
2. Haar blik was nu nog naar de straat gericht, maar ze kon elk moment opkijken en dan zou ze hem onmiddellijk zien staan. (volume: zacht, tempo: langzaam) 
   
3. ‘Met mij. Het huis is leeg. Dat weet ik heel zeker. We kunnen nu onze slag slaan!’ (volume: hard, tempo: snel)
   

Spreek de zinnen uit.

Spreek de zinnen goed uit. Pas je stem aan aan de intonatie die achter de zin staat. Kijk goed naar de leestekens. Oefen een paar keer tot de intonatie juist is.

1. ‘Haha, wat een goede grap!’ (vrolijk) 
   
2. ‘Haha, wat een goede grap.’ (geïrriteerd) 
   
3. ‘Koen zou om elf uur thuis zijn. Het is nu halftwaalf en hij is er nog steeds niet!’ (ongerust) 
   
4. ‘Koen zou om elf uur thuis zijn. Het is nu halftwaalf en hij is er nog steeds niet!’ (boos)
   

Opdracht

Kondig als radio-dj in dertig seconden je favoriete nummer aan.

Opdracht in de classroom!

Portfolio-opdracht