Voorbereiding CSE Nederlands 2022

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Donderdag 27 januari 2022

• Maken opdr. 1, 3 en 4 van Lezen blok 4
• SE Fictie: opdracht uitdelen
• Lesson up: voorbereiding CSE 2022 op je laptop

Deze les: 

• §1.1 Introductie 
• §1.2 Informatieve tekst  
• §1.3 Samenvatten
• §1.4 Advertentie 
• §2.1 Introductie
• §2.2 Zakelijke brief / zakelijke e-mail 
• §2.3 Artikel 
• Overige tips schrijfopdrachten

§1.1 Introductie 

Het CSE Nederlands bestaat uit twee onderdelen; 

Leesvaardigheid 

3 tot 4 teksten waarvan 1 tekst een reclame of advertentie is. 

Schrijfvaardigheid 

Een artikel, een brief of een e-mail schrijven.

§1.2 Informatieve tekst 

• Functies inleiding en slot; 
• Opbouw van de kern; 
• Hoofdgedachte bepalen; 
• Tekstverbanden en signaalwoorden; 
• Tekstdoelen. 

§1.2 Informatieve tekst 

Functies inleiding en slot 

Functies inleiding: 

• Het onderwerp aangeven of beschrijven; 
• De aanleiding noemen; 
• De centrale vraag stellen; 
• De mening van de schrijver geven; 
• Een korte samenvatting geven; 
• Een conclusie trekken; 
• Een anekdote vertellen (kort, grappig verhaaltje); 
• Eén of meer personen introduceren. 

Vraag

Tekst 

Welk antwoord is juist?

1. A
2. B
3. C
4. D

§1.2 Informatieve tekst

Functies inleiding en slot 

Functies slot: 

• Een conclusie geven; 
• Een samenvatting geven; 
• Een advies geven; 
• Een waarschuwing geven; 
• Een toekomstverwachting uitspreken. 

Vraag

Tekst 

Op welke drie manieren wordt alinea 8 afgesloten?

§1.2 Informatieve tekst

Opbouw van de kern

Aan de kernzin kun je zien waar de alinea over gaat. 

Dit is vaak de eerste zin, maar soms ook de tweede of de laatste. 

De kernzin is een hoofdzaak. Na de kernzin volgen bijzaken. 

Bijzaken kun je onderverdelen in: 

- Toelichtingen

- Uitwerkingen

- Voorbeelden

Vraag

Tekst 

Wat is het juiste antwoord?

1. A
2. B
3. C
4. D

§1.2 Informatieve tekst

De hoofdgedachte bepalen

De hoofdgedachte van een tekst is het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt. De hoofdgedachte is één zin. 

1. Lees de titel en de inleiding; 

2. Bepaal het onderwerp van de tekst;

3. Bedenk wat de tekst je vertelt over dit onderwerp;

Informatieve tekst: wat is de belangrijkste informatie?

Betogende tekst: wat vindt de schrijver van het onderwerp?

§1.2 Informatieve tekst

Tekstverbanden en signaalwoorden

Voorbeeldvraag

Wat is het juiste antwoord?

1. A
2. B
3. C
4. D

Vraag

Tekst 

Wat is het juiste antwoord?

1. A
2. B
3. C

§1.2 Informatieve tekst

Het tekstdoel bepalen

Een schrijver schrijft een tekst met een bepaalde bedoeling: het tekstdoel. 

De belangrijkste tekstdoelen zijn: 

• Informeren: de schrijver geeft informatie over een bepaald onderwerp.
• Overtuigen: de schrijver wil de lezer overtuigen met zijn mening. 
• Activeren: de schrijver wil de lezer tot actie aanzetten (kopen, doneren).
• Amuseren: de schrijver wil dat de lezer zich vermaakt met zijn tekst.

Voorbeeldvraag

§1.3 Samenvatten

• Hoofd- en bijzaken; 
• Samenvattingsvragen.  

§1.3 Samenvatten

Hoofd- en bijzaken

De belangrijkste informatie in een tekst of een alinea noem je de hoofdzaken. De hoofdzaak van een alinea noemen we de kernzin. 

De minder belangrijke informatie in een tekst of een alinea noem je de bijzaken. De bijzaken volgen altijd na een kernzin. De bijzaken kun je onderverdelen in: uitwerking, toelichting en voorbeelden.

Bijzaken komen nooit in een samenvatting te staan!

Vraag

Tekst 

Het juiste antwoord is:

§1.3 Samenvatten

Samenvattingsvragen

Sommige vragen op het CSE zullen over samenvatten gaan. Deze vragen toetsen of je: 

• hoofdzaken in een tekst kunt herkennen; 
• hoofdzaken van bijzaken kunt onderscheiden;
• tekstgedeelten in de juiste volgorde kunt zetten. 

Vraag

Het juiste antwoord is?

§1.4 Advertentie

• Commerciële of ideële reclame; 
• Beeld in advertenties;
• Doelgroep; 
• Tekstdoel advertentie.

§1.4 Advertentie

Commerciële of ideële reclame

§1.4 Advertentie

Beeld in advertentie

Mogelijke functies van beeld in een advertentie zijn; 

• Aandacht trekken; 
• Informatie toevoegen; 
• De naam van de advertentie toelichten;
• De tekst verduidelijken. 

Vraag

Advertentietekst 

Wat is het juiste antwoord?

1. A
2. B
3. C

Vraag

Advertentietekst

Wat is het juiste antwoord?

1. A
2. B
3. C
4. D

§1.4 Advertentie

Doelgroep

De doelgroep is de groep mensen voor wie de reclame bedoeld is. De doelgroep kan algemeen zijn (alle lezers van de krant), maar hij kan ook specifieker zijn (bejaarden,  mensen met een bepaalde hobby of interesse). 

Zoek naar stukjes tekst waaruit je kunt afleiden wie de doelgroep is. 

"Uw kleinkinderen" - ouderen 

Straattaal - jongeren 

Vraag

Advertentietekst 

Wat is het juiste antwoord?

1. A
2. B
3. C
4. D

§1.4 Advertentie

Tekstdoel advertentie

Het tekstdoel van een advertentie kan zijn: 

• De lezer aansporen om iets te kopen of te doen; 
• De lezer amuseren; 
• De lezer informeren; 
• De lezer overtuigen; 
• De lezer een mening laten overnemen. 

Vaak heeft een advertentie meerdere doelen. Het meest voorkomende tekstdoel is: aansporen/activeren/tot handelen aansporen. 

Vraag

Advertentietekst 

Wat is het juiste antwoord?

1. A
2. B
3. C
4. D

Vraag

Advertentietekst 

Wat is het juiste antwoord?

1. A
2. B
3. C
4. D

§2.1 Introductie

Op het CSE Nederlands moet je ook een schrijfopdracht maken. Dit kan een artikel, een zakelijke brief of een zakelijke e-mail zijn. 

De schrijfopdracht wordt beoordeeld op de volgende punten: 

• Inhoud (6pt) 
• Taalgebruik (5pt) 
• Conventies (2pt) 

§2.2 Zakelijke brief 

§2.2 Zakelijke e-mail

§2.3 Artikel

Een artikel heeft altijd een titel. 

Een artikel heeft geen aanhef. 

Een artikel heeft geen slotgroet / slotformule. 

Overige tips schrijfopdrachten

• De tekst moet uit minimaal 100 woorden bestaan. De conventies tellen dan niet mee. 
• Haal zoveel mogelijk informatie uit de situatieschets. 
• Schrijf zoveel mogelijk woorden over uit de situatieschets. Hiermee beperk je het risico op taalfouten.  
• Schrijf alleen in de opdracht wat er echt moet staan. Ga er niet zelf informatie bij verzinnen. 
• Vermijd chic taalgebruik als je niet zeker weet dat het goed is. 
• Zorg ervoor dat je de spellingsregels nogmaals doorgenomen en geoefend hebt. 

Algemene tips CSE Nederlands

Oefen oude examens op www.examenblad.nl 

Kies voor de recentere jaartallen vmbo TL. 
Leer echt de theorie uit het boek en vanuit de Lessonup lessen.  
Lees de vragen goed! 

Als er wordt gevraagd om een citaat: citeer dan ook. 

"Eerste twee ... laatste twee" (r....) 

Als er wordt gevraagd: "geef antwoord in maximaal 20 woorden" schrijf dan ook echt maar 20 woorden op. 

Let op de tijd! Je hebt 120 minuten om je examen af te ronden.

Dus: train jezelf!