Evolutie Examenoefeningen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

Examenvragen Evolutie

Pak pen en papier en Binas

zet de onderstaande zinnen in de goede volgorde : 

A. Als er genoeg verschillen in genotype en fenotype zijn ontstaan kan dat leiden tot een nieuwe soortvorming

B. De mutant overleeft door zijn aanpassing beter en krijgt meer nakomelingen 

C. Door voortplanting, mutaties en recombinatie kunnen nieuwe genotypen ontstaan

D. Een mutatie leidt tot een verandering in fenotype dat voordelig uitkomt in de omgeving

E. Er bestaat variatie in genotype en fenotype binnen een populatie

F. De voordelige fenotypen worden dus doorgegeven

Juiste volgorde

E - C - D - B - F - A

Voorbeelden van een goed antwoord:

Als de dieren zouden paren, ontstaan mogelijk toch vruchtbare nakomelingen

Als er weinig genetische verschillen zijn, is het mogelijk dezelfde soort

De tijd van scheiding kan te kort zijn om genetische verschillen te veroorzaken

Oud-examenvraag 

Leg in drie stappen uit dat, door veranderingen in het DNA, in deze nieuwe leefomgeving een populatie van superkreeften kon ontstaan waarvan de eigenschappen afwijken van die van de oorspronkelijke migranten uit de Atlantische Oceaan.

Oud-examenvraag 

Leg in drie stappen uit dat, door veranderingen in het DNA, in deze nieuwe leefomgeving een populatie van superkreeften kon ontstaan waarvan de eigenschappen afwijken van die van de oorspronkelijke migranten uit de Atlantische Oceaan.

Uit het antwoord moet blijken dat

- binnen de populatie door mutatie nieuwe varianten ontstaan/varianten aanwezig zijn (1p)

- er selectie plaatsvindt / de aangepaste individuen overleven (1p)

 - de (best) aangepaste individuen de eigenschappen doorgeven (1p)

Zo'n twintig procent van de teken in Nederland is geïnfecteerd met de borrelia-bacteri (Borrelia burgdorferi) en kan deze bacterie overbrengen op mensen. De bacterie is de veroorzaker van de ziekte van Lyme. Mensen met deze ziekte hebben vaak last van vermoeidheid en gewrichtsproblemen. Als een arts de ziekte van Lyme vaststelt bij een patiënt schrijft de arts een antibioticum voor. Artsen zijn echter terughoudend in het voorschrijven van antibiotica. Door veelvuldig gebruik van antibiotica kunnen namelijk resistente bacteristammen ontstaan.

Beredeneer hoe door het gebruik van een antibioticum een resistente bacteriestam kan ontstaan.

Zo'n twintig procent van de teken in Nederland is geïnfecteerd met de borrelia-bacteri (Borrelia burgdorferi) en kan deze bacterie overbrengen op mensen. De bacterie is de veroorzaker van de ziekte van Lyme. Mensen met deze ziekte hebben vaak last van vermoeidheid en gewrichtsproblemen. Als een arts de ziekte van Lyme vaststelt bij een patiënt schrijft de arts een antibioticum voor. Artsen zijn echter terughoudend in het voorschrijven van antibiotica. Door veelvuldig gebruik van antibiotica kunnen namelijk resistente bacteriestammen ontstaan.

Beredeneer hoe door het gebruik van een antibioticum een resistente bacteriestam kan ontstaan.

Er is variatie in resistentie tegen het antibioticum / door mutatie kunnen resistente bacteriën ontstaan (1p)

Resistente bacteriën blijven in leven en planten zich voort / hebben een selectievoordeel / hebben een hogere fitness (waardoor een resistente bacteriestam kan ontstaan) (1p)

Als een zoogdier het water inloopt, veroorzaakt dit trillingen die door bloedzuigers waargenomen worden. Ze zwemmen vervolgens razendsnel op hun doel af, zuigen zich vast met hun zuignap en maken met hun scherpe tandjes een wondje. In het speeksel van de bloedzuiger zit een stof die de plaats van de bijtwond verdooft, en een stof die bloedstolling remt (hirudine). De bloedzuiger kan daardoor in dertig minuten zoveel bloed opzuigen, dat zijn gewicht vertienvoudigt. Daarna laat hij los. Het produceren van de verdovende stof is gedurende de evolutie ontstaan. Leg uit dat de productie van de verdovende stof selectievoordeel opleverde voor de bloedzuigers die deze eigenschap hadden.

Zo'n twintig procent van de teken in Nederland is geïnfecteerd met de borrelia-bacteri (Borrelia burgdorferi) en kan deze bacterie overbrengen op mensen. De bacterie is de veroorzaker van de ziekte van Lyme. Mensen met deze ziekte hebben vaak last van vermoeidheid en gewrichtsproblemen. Als een arts de ziekte van Lyme vaststelt bij een patiënt schrijft de arts een antibioticum voor. Artsen zijn echter terughoudend in het voorschrijven van antibiotica. Door veelvuldig gebruik van antibiotica kunnen namelijk resistente bacteristammen ontstaan.

Beredeneer hoe door het gebruik van een antibioticum een resistente bacteriestam kan ontstaan.

Als een zoogdier het water inloopt, veroorzaakt dit trillingen die door bloedzuigers waargenomen worden. Ze zwemmen vervolgens razendsnel op hun doel af, zuigen zich vast met hun zuignap en maken met hun scherpe tandjes een wondje. In het speeksel van de bloedzuiger zit een stof die de plaats van de bijtwond verdooft, en een stof die bloedstolling remt (hirudine). De bloedzuiger kan daardoor in dertig minuten zoveel bloed opzuigen, dat zijn gewicht vertienvoudigt. Daarna laat hij los. Het produceren van de verdovende stof is gedurende de evolutie ontstaan. 

Leg uit dat de productie van de verdovende stof selectievoordeel opleverde voor de bloedzuigers die deze eigenschap hadden. 

Door de verdoving wordt de bloedzuiger niet opgemerkt / de bloedzuiger kan langer/meer bloed zuigen (1)

(waardoor) de overlevingskans/voortplantingskans/fitness groter is (dan bij de soortgenoten die deze eigenschap niet/minder hebben)(1)