D1BTh5 B3 Horen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

D1BTh5 B3

Horen

Dit ga je leren - doen

- Je weet wat geluid is

- Je kent de onderdelen van het oor

- Je weet welke functie een onderdeel van het oor heeft

- Je weet wat gehoorschade is en hoe je dat kunt voorkomen

- Je weet wat een dB is

- Je denkt na over wat er kan gebeuren als hoe je je zintuigen 

   gebruikt in een bepaald situatie. 

Lezen en maken

Lees van het handboek blz. 12 t/m 14

Maak in het werkboek op blz. 10 t/m 12  opdracht 7 t/m 11

Wil je de werking van het oor en de onderdelen nog een keer oefenen / leren? Klik dan op de link in de volgende slides. 

Wat is geluid?

Geluid - decibellen - gehoorschade

Geluiden zijn trillingen van lucht. 

Een luidspreker brengt de lucht in beweging. 

Daardoor zie je een speaker soms trillen bij lage tonen. Geluidssterkte is het volume van geluid. Dit wordt uitgedrukt in decibel (dB).

Geluiden kunnen hoog, laag, hard en zacht klinken. 

Sommige mensen zijn slechthorend. Dat kan veroorzaakt worden door bijv. een hersenbeschadiging of door ouderdom. Het kan ook aangeboren zijn. Als iemand lang luistert naar geluid dat harder klinkt dan 80 dB, kan dat leiden tot gehoorschade. De gehoorzintuigcellen zijn dan beschadigd.

    In de afbeelding zie je hoeveel geluid 'een activiteit' geeft.

Gehoorschade

Gebruik de afbeelding van de vorige slide. Stel je voor dat je in een bandje speelt. (Lees de tabel af ter hoogte van het drumstel).

Hoelang zou je op een avond mogen oefenen zonder dat je kans hebt op blijvende gehoorschade?

Antwoorden

89 dB = 1 uur   91 dB = 30 min     94 dB= 15 min     97dB= 7.30 min

100dB = 3.45 min  103 dB= 1.52 min    106 dB= 56 sec.    109dB= 27 sec 

112dB =  14 sec         

Antwoord: bij 110dB heb je kans op lawaaischade boven de ong. 20 sec.

De werking van het oor

Bekijk het filmpje van de volgende slide. 

Maak een begrippennet.

In het midden staat 'Het oor'.

Zet er 'belangrijke woorden en/of begrippen' omheen.

Bekijk het filmpje eventueel 2 keer.

Zet de onderdelen die je niet had in het begrippennet er bij.

Welke onderdelen van het oor weet je nu al?

Weet jij nu waar de onderdelen 

(de antwoorden) zich bevinden?

Overhoor elkaar!  ---   Twijfel?  Ga terug naar slide 7

Wat is nr 2?

Gehoorzenuw. Stuurt impulsen naar de hersenen.

8

Stijgbeugel

13

Evenwichtsorgaan

9

Aambeeld

12

Bovenkaak

10

Slakkenhuis

7

Buis van Eustachius

6

Hamer

11

Trommelvlies

4

Rode ruimte

Middenoor: bestaat uit het trommelvlies en de gehoorbeentjes

5

Gehoorgang

3

Oorsmeerkliertjes

2

Oorschelp

1

Ovale venster 

16

Leer de onderdelen van het oor

Paarse ruimte

Binnenoor: Slakkenhuis en evenwichtsorgaan

14

Dit deel + groene ruimte

Buitenoor: Oorschelp + gehoorgang

15

Weet jij nu waar de onderdelen 

(de antwoorden) zich bevinden?

Overhoor elkaar!  ---   Twijfel?  Ga terug naar slide 7

Wat is nr 2?

De gehoorzenuw geeft de impuls (elektrisch signaaltje) door naar de hersenen

8

Stijgbeugel. Komt in beweging door het trillen van het aambeel. Geeft de trilling door aan het Ovale venster.

13

Evenwichtsorgaan. Geeft informatie over het evenwicht door naar de evenwichtszenuw (De gehoorzenuw is eigenlijk ook de evenwichtszenuw. De zenuw bevat zenuwvezels vanuit het slakkenhuis en vanuit het evenwichtsorgaan).

9

Aambeeld. Komt in beweging door het trillen van de hamer. Geeft de trilling door aan de stijgbeugel.

12

Bovenkaak

10

Slakkenhuis. Zet geluidstrillingen die vanaf het Ovale venster komen om in impulsen. In het slakkenhuis (opgerold buisje van 3,5 cm lang) zit vloeistof en zintuigcellen met trilhaartjes. De trilhaartjes trillen op volgorde van toonhoogte en geven het signaal door aan de gehoorzenuw.

7

Buis van Eustachius. Regelt de luchtdruk in de trommelholte.

6

Hamer. Komt in beweging door het trillen van het trommelvlies. Geeft de trilling door aan het aambeeld.

11

Trommelvlies. Geluidsgolven botsen tegen het trommelvlies, het trommelvlies trilt. Geeft geluidstrillingen door aan de gehoorbeentjes

4

Rode ruimte

Middenoor: bestaat uit het trommelvlies en de gehoorbeentjes

5

Gehoorgang. Geeft de geluidsgolven vanuit de oorschelp door aan het trommelvlies

3

Oorsmeerkliertjes. Houden het trommelvlies soepel.

2

Oorschelp. Vangt geluidsgolven op. 

1

Ovale venster. Komt in beweging door het trillen van de stijgbeugel. Geeft de trilling door aan het slakkenhuis.

16

Leer de functies van de onderdelen van het oor

Paarse ruimte

Binnenoor: Slakkenhuis en evenwichtsorgaan

14

Dit deel + groene ruimte

Buitenoor: Oorschelp + gehoorgang 

15

Leerdoel

Je kent de onderdelen het oor en de functies.

Je kunt uitleggen hoe je geluid waarneemt.

Waar liggen de gehoorzintuigcellen?

1. in het middenoor
2. in het slakkenhuis
3. in de gehoorgang
4. in het binnenoor

1. De gehoorzintuigcellen worden geprikkeld door geluid en
daar ontstaan impulsen
2. De impulsen gaan via de gehoorzenuw naar de hersenen

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

In volgorde
nr 4 - 6 - 8

1. 4 trommelvlies 6 buis van Eustachius 8 gehoorzenuw
2. 4 gehoorgang 6 gehoorgang 8 oorschelp
3. 4 slakkenhuis 6 aambeeld 8 hamer
4. 4 evenwichtsorgaan 6 stijgbeugel 8 trommelgang

Volgende filmpje ..... herhaling en meer informatie 

Je hebt een begrippennet gemaakt.

Informatie over het slakkenhuis ga je daarbij zetten.

Wat weet je van het slakkenhuis?
Wat is NIETwaar

1. Er zit vloeistof in. Lage tonen 'hoor je' diep in het slakkenhuis
2. Het slakkenhuis is een evenwichtsorgaan
3. Er zitten gevoelige onderdelen in. Deze reageren op geluid.
4. Er zijn hoge tonen die een mens niet hoort en een hond bijvoorbeeld wel

De buis van Eustachius

De buis van Eustachius is de verbinding tussen de neus en de oren. Normaal is deze dicht waardoor bacteriën en ongewenste stoffen geen kans hebben om vanuit de keel in het middenoor te komen. Bij slikken, gapen, niesen of kauwen gaat de buis even open. De luchtdruk aan beide kanten van het trommelvlies blijft daardoor gelijk en slijm kan uit het middenoor verdwijnen. Daardoor kan het trommelvlies goed functioneren. 

De buis van Eustachius kan opzwellen en verstopt raken door verkoudheid, allergie of een infectie. Er kan dan te weinig of geen lucht meer in en er kan teveel slijm in het middenoor ontstaan. De druk neemt op dit moment af en het geluid wordt gedempt. Het voelt alsof er vocht in het oor zit en soms kun je pijn aan het oor krijgen. Die pijn kan licht, zurend of hevig zijn. Ook kan het een "vol" gevoel in het oor

geven of kunnen er suizende of klikkende geluiden klinken.

Het kan een 'kietelend' gevoel, moeite om goed te horen of duizeligheid veroorzaken.

Wat gebeurt er in onze oren als een vliegtuig stijgt?

Als het vliegtuig stijgt, neemt de luchtdruk in de cabine geleidelijk af tot het niveau waar het voor de rest van de vlucht op zal blijven. Omdat deze druk lager is dan op de grond moet er uit het middenoor lucht ontsnappen, anders puilt het trommelvlies naar buiten uit. Als alles goed gaat, ontsnapt de lucht in het middenoor gewoon via de buis van Eustachius. Dit gaat veel makkelijker dan het aanzuigen van lucht. Vandaar dat bijna niemand problemen heeft met zijn/haar oren tijdens het opstijgen.

Bij het dalen van het vliegtuig daalt de druk in de cabine en worden de trommelvliezen naar binnen gedrukt. De buis van Eustachius zuigt dan lucht aan omdat er meer lucht in het middenoor moet komen voor het evenwicht.

Even mijn buis van Eustachius openen

2

Groen: middenoor

Rood: Buis van Eustachius

1

Leerdoel

Je weet waar de buis van Eustachius zich bevindt.

Je weet wat de functie is van  de buis van Eustachius.

Wat is NIETWAAR
over de buis van Eustachius?

1. Als je gaapt of slikt gaat deze open
2. kan verstopt raken
3. Verbinding in het slakkenhuis
4. Verbinding tussen neus en oor

Wanneer hoor je iets?

1. Als geluidstrillingen de gehoorgang binnenkomen
2. Als geluidstrillingen het trommelvlies en de gehoorbeentjes laten trillen
3. Als geluidstrillingen speciale 'haartjes' in het slakkenhuis prikkelen
4. Als impulsen vanuit het slakkenhuis via de gehoorzenuw de hersenen bereiken

Wanneer weet je dat je de lesstof kent?

Leertip: Vertel het verhaal van het oor

het horen van geluid

het reageren op geluid

Download de app

'Help ze niet naar de tuut' 

Maak deze week:

- een screenshot van het geluid 

   tijdens de pauze

-  ergens anders waar veel geluid is. 

Gehoorschade
Welke vormen zijn er?

Lawaaischade
Gaat dat over, als ja, hoe dan?

Wat kun je doen om
lawaaischade te voorkomen?

Leerdoel

Je weet:

-  wat gehoorschade en lawaaischade is.

-  hoe gehoorschade en lawaaischade kan ontstaan

-  hoe het voorkomen kan worden 

-  wat de gevolgen zijn 

Audiogram:

Blauw: rechteroor

Rood: linkeroor 

Hoe lager de lijn, hoe

meer gehoorverlies dus

hoe slechter het gehoor.

Welke letters hoor je waar in het audiogram?

Niet leren, wel begrijpen!

In het grijs gearceerde gebied bevindt zich 'de spraak'.

Je kunt zien welke letters zich waar bevinden in het audiogram.

Welke letters hoort deze persoon veel minder?

Bedenk een paar woorden die minder goed verstaanbaar zijn.

www.biodesk.nl

biologiepagina.nl

www.bioplek.org

Iedereen:

Beantwoord de vragen over de afbeelding die op de volgende slide staan.

Overleg met de docent of opstroom leerlingen een poster maken. Opdracht: Lees de tekst hierboven. 

De opdracht vind je op slide 39.

Onderzoek naar verbod van gebruik mobiele telefoon op fiets

Welke zintuigen zijn in deze afbeelding actief?
Welke adequate prikkels komen niet binnen en wat zijn de mogelijke gevolgen?

2017: Driekwart van Nederland wil een app-verbod op de fiets.
Het gebruik van de mobiel op de fiets wordt verboden.
Opstroomstof (overleg met de docent):
Wat is jouw mening? Maak een piccolage over dit onderwerp.

Wat heb je geleerd?

Wat vind je nog lastig van deze basisstof?

Test jezelf

Maak de test jezelf op de iPad

Nieuwe oren, kun je niet kopen

1. Lawaaischade gaat (vaak) niet over

2. Wist je dat men soms op hangplekken een hoge toon laat horen?

Ouderen horen die toon niet en jongeren verdwijnen daar dan vanzelf ....

3. Sommige mensen hebben een eigen ......... pieieieieieieieieiep ........

Tip

Draag gehoorbescherming bij 'hard geluid':

- tijdens een concert - in de disco

- bij carbid schieten

- bij het afschieten van vuurwerk

Extra, maak je keuze uit één van de volgende opdrachten

1. Hoe zit het met het horen van andere organismen uit het 

    dierenrijk?  Vergelijk het gehoor van 3 verschillende dieren.

    Verwerk je gegevens op een originele manier.

2. Hoe werkt het evenwichtsorgaan? 

     (bekijk het filmpje van de volgende slide).

     Maak een samenvatting, gebruik afbeeldingen.

Extra: Het evenwichtsorgaan

Bekijk het filmpje (link op de volgende slide).

Maak een korte samenvatting in woorden of een schema.

Wist je dat ....

  

....   Als je duizelig bent, dat komt door je evenwichtsorgaan, dat in je oor zit?
....  Je beter kunt horen als je je handen om je oren plaatst? (olifantenoren maken - je vergroot je oorschelp)
....  Je bij sommige dieren helemaal geen oren kan zien, maar dat ze ze toch hebben?
....  Het heel gevaarlijk is om een voorwerp in je oor te stoppen, omdat je dan je trommelvlies kunt beschadigen.
....  Walvissen onder water goed kunnen horen?
....  Mensen heel slecht horen onder water, omdat onze oren niet geschikt zijn om deze trillingen te horen?
....  Een merel heel goed kan horen? Hij kan een worm horen kruipen onder de grond!
....  Veel dieren hun oorschelpen (het uitwendige oor) kunnen bewegen, zodat ze deze in de richting van het geluid 

      kunnen zetten?