Bijeenkomst 5 'Welvaart verklaard'

• Mens en wereld
• HBO
• Studiejaar 2

PV2VMW Vakoverzicht Mens en wereld

'Een koffer vol Nederland'

Pabo Hogeschool Leiden, 2023-2024

Vakatelier 5 'Welvaart verklaard'

Hoe staat het met de lessenserie? Vorderingen? Waar gaat het naar wens? Waar nog moeite mee? 

NB Basis van de vakdidactiek is kinderen motiveren en leren denken en verklaren middels interactieve activiteiten. Dat gaat veel verder dan een praatje bij een plaatje als leerkracht en “feitjes” kunnen reproduceren door de kinderen. Het gaat om inzicht en kunnen redeneren. Heel belangrijk voor de wereld van nu en straks, waar kennis snel verouderd kan zijn.

Voor de vakken geschiedenis en aardrijkskunde, maar ook voor identiteitsvorming is het begrijpen van je eigen omgeving heel belangrijk. Het maakt die “eigen” wereld logisch en tegelijkertijd inspirerend. Vervolgens biedt het houvast om andere zaken, die steeds verder weg zijn/waren in tijd of afstand te begrijpen.

Daarom de opdracht een koffer vol Nederland te ontwerpen: over een zelfgekozen onderwerp dat thematisch en qua locatie is afgebakend. Het verklaren van een stukje Nederland.

aardrijkskunde 

• waarom daar?
• beeldvormers

• kaarten!
• multiperspectiviteit
  
• geografisch redeneren: 1) waarnemen /beschrijven 2) verklaren 3) herkennen/ generaliseren 4) waarderen

geschiedenis

• waarom toen?
• beeldvormers

• tijdbalk!
• multiperspectiviteit
• historisch redeneren: 1) hist. vragen stellen 2) contextualiseren 3) argumenteren 4) hist. begrippen hanteren

werkelijkheid/omgeving - afbeeldingen/schema's - 

tekst/geschreven woord - gesproken woord - doen

brillen:

- economisch

- sociaal

- politiek

- cultureel

- natuurlijk

- historisch

Welke didactische concepten kennen de schoolvakken aardrijkskunde en geschiedenis? 

Hier zie je ze op een rijtje. Bedoeling is dat jullie de concepten bewust in jullie lessen verwerken/inzetten. Gaat dat lukken?

Leerdoelen

Je kunt aan het einde van deze bijeenkomst ….

• belangrijkste vakdidactische principes van de schoolvakken aardrijkskunde en geschiedenis noemen;
• aan de hand van concept mapping het antwoord formuleren op de vraag: 'Hoe is Nederland zo welvarend geworden?';
•  opzet lessenserie verder uitwerken.

Weten jullie nog? 

Mysterie oplossen via concept mapping

 

Waarom en waarvoor is het Twentekanaal aangelegd? Ofewel: Waarom worden er grote turbines voor zeeschepen in Twente gemaakt?

Historisch en geografisch redeneren…

werkvorm

Een half uur van deze bijeenkomst nemen we tijd om (opnieuw!) de werkvorm conceptmapping te ervaren. Onderwerp is 'welvaart van Nederland'. Ook in bijeenkomst 1 al over nagedacht. De buitengewone welvaart van Nederland ga je geografisch en historisch verklaren adhv een serie begrippen en plaatjes.

NB In de eerste bijeenkomst gaven we een opdracht om via beeldvormers (afbeeldingen, teksten en tijdvakken) te verklaren waarom er grote scheepsmotoren gemaakt werden in Twente, dat 200 km van de Noordzee af ligt. De werkvorm stimuleerde oorzaak en gevolg in tijd aan elkaar te verbinden. Deze werkvorm heet concept-mapping.

Nu gaan we de vraag:

'Hoe is Nederland zo welvarend geworden?' beantwoorden.

Juist door het samen te doen, moet je argumenten uitwisselen, waardoor het redeneren versterkt wordt. Het is een voorbeeld welke jullie allemaal voor jullie eigen lessenserie en onderwerp zouden kunnen toepassen.

Verklaar de welvaart historisch en geografisch

Maak een pijldiagram met de begrippen:

klimaat - VOC - industrie - welvaart - diensten - handel - landbouw - bodem - reliëf - wetenschappelijke revolutie - migratie - delfstoffen - rijksinkomsten - BNP (bruto nationaal product) - industriële revolutie - onderwijs - beleg van Antwerpen

De opdracht (knipblad en instructie) krijgen jullie op papier uitgereikt. Het is belangrijk dat jullie eerst alle eerdere “leerpaden” actief hebben “gemaakt/gevolgd”.

Aan de slag ...

Hoe is Nederland zo welvarend geworden?

concept maps: de resultaten

Studenten maken een foto van hun concept map en sturen deze foto vervolgens naar LessonUp.

Verbanden leggen

• het begin… van OERknal naar de huidige positie van NL op de wereldbol
  
• delfstoffen: een rijke schat!?
• homo sapiens: de cognitieve en agrarische revolutie
  
• “huidige” klimaat in NL qua neerslag, zon en wind (grofweg sinds eerste mens in NL)
  
• de wetenschappelijke en industriële revolutie
• Nederlandse bodem en landschap van de op één na laatste ijstijd tot nu
  
• migratie door de eeuwen heen
  
• bevolking & bestaansmiddelen: hoe verdienden mensen van toen tot nu hun brood en geld
  
• tv en computers: welvaartsmetaforen voor …
  

Antwoorden met studenten bespreken

aardrijkskunde 

• waarom daar?
• beeldvormers

• kaarten!
• multiperspectiviteit
  
• geografisch redeneren: 1) waarnemen /beschrijven 2) verklaren 3) herkennen/ generaliseren 4) waarderen

geschiedenis

• waarom toen?
• beeldvormers

• tijdbalk!
• multiperspectiviteit
• historisch redeneren: 1) hist. vragen stellen 2) contextualiseren 3) argumenteren 4) hist. begrippen hanteren

werkelijkheid/omgeving - afbeeldingen/schema's - 

tekst/geschreven woord - gesproken woord - doen

brillen:

- economisch

- sociaal

- politiek

- cultureel

- natuurlijk

- historisch

Welke concepten zaten in de opdracht 'verstopt'?

WAT GA JE TER VOORBEREIDING OP DE VOLGENDE LES DOEN?

• STAP 8: handleiding verder uitwerken
• 
  

Verwerking & voorbereiding

Aan de slag ...

De volgende bijeenkomst moeten stap 4 tot en met stap 6 zijn uitgevoerd. 

4: Jullie ontwerpen in totaal zes lessen waarin jullie leerlingen aanzetten tot geografisch en historisch redeneren. Denk ook aan de opbouw per les: motiverende opening, interactieve instructie(opdracht) en verwerking.

5: Jullie zetten binnen jullie lessenserie ten minste één keer Google Maps en één keer LessonUp in tijdens een instructie of verwerking.

6: De eerste hoofbeeldvormer vormt jullie koffer (of rugzak, tas, kist, doos) die de rode draad van de lessenserie vormt. Zorg dat zowel de buiten- als binnenkant echt een inhoudelijke beeldvormer is. Daarnaast gebruiken jullie bij iedere les een topografische kaart en een tijdbalk.

Daarbij zet je in elke les minimaal vijf andere beeldvormers in. Gebruik bij de selectie van alle beeldvormers het beeldvormersschema en de criteria voor effectieve beeldvormers (zie de reader). 

In laatste deel van de les gaan de studenten zelfstandig aan de slag met het ontwerpen van het beroepsproduct.