Ethiek

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Ethiek

Ga in je groepjes bij elkaar zitten.

Bij 8 minuten stoppen en vragen wat de studenten zouden doen

Definitie Ethiek:

vakgebied van de filosofie dat zich bezighoudt met wat goed en slecht is

Als we het hebben over het ontstaan van de ethiek gaan we heel ver terug in de tijd, namelijk naar 500 jaar voor chr. Je kunt je dan ook voorstellen dat er in al die jaren veel verschillende stromingen zijn ontstaan. Al die mensen met ieder een eigen mening hebben al deze stromingen dus steeds verder ontwikkeld. 

Ethisch dilemma

Kiezen tussen twee of meer even onaantrekkelijke alternatieven

Of

Kiezen tussen twee of meer even aantrekkelijke alternatieven

Stromingen

Deugdethiek

Plichtethiek

Utilisme

1. Deugdethiek

Aristoteles (384 vchr tot 322 vchr)

Filosoof en wetenschapper

Aristoteles (384 vchr tot 322 vchr)

Filosoof en wetenschapper --> Ontwikkelde de deugdethiek.

Hierin zegt hij dat alle handelingen die jij doet een bepaald doel hebben.

Belangrijkste doel is geluk.

Deugd is een bepaalde eigenschap. Het is dus geen handeling, maar de deugd van iemand bepaald wel hoe jij in een bepaalde situatie handelt.

Bijvoorbeeld: Vrijgevigheid, vriendelijkheid, moedig.

Deugdethiek         Zorgethiek

Voorbeeld in ongeschreven regels: Geduldig zijn richting de zorgvragers

Voorbeelden van deugden: rechtvaardigheid, moed, matigheid, voorzichtigheid, geduld, eerlijkheid, creativiteit, humor, loyaliteit

2. Plichtethiek 

Immanuel Kant 1724-1804 

Duitse filosoof

1814: grondwet

Immanuel Kant 1724-1804 --> Duitse filosoof. Grote invloed

Plichtethiek         Zorgethiek

Voorbeeld: Wet WGBO; AVG

WKKGZ; MIC, VIM

WET BIG

  Klassieke Utilisme

Jeremy Bentham (1748-1832)

Engelse Jurist en filosoof

Grondlegger Jeremy Bentham (1748-1832)

Bedenken of iets goed of fout is

In zijn stroming: Streven naar het grootste geluk voor het grootste aantal.

Jouw bedoelingen zijn niet belangrijk. het gaat om de gevolgen van je daden.

Je moet een situatie dus goed overzien en de gevolgen van te voren bedenken.

Geluk voor een grote groep nastreven, ongeacht vrijheid

Plezier – pijn = geluk

John Stuart Mill

1806-1873 --> Peetzoon

Engelse filosoof en econoom

John Stuart Mill

1806-1873 --> Peetvader

Maar hij zei vrijheid is ook belangrijk.

Jouw vrijheid mag vrijheid van een ander niet schaden.

Genoegens van het intellect (Studeren)

Gevoelens (partner liefhebben)

Voorstellingsvermogen (Toneelstuk)

Balans tussen deze 3 is heel belangrijk

Utilisme         Zorgethiek

Een voorbeeld vanuit het medische farmaceutische werkveld: Stel er komt een nieuw medicijn uit tegen een zeldzame vorm van kanker. Dit medicijn doet wonderen, maar is ook verschrikkelijk duur. Een klein percentage van de Nederlandse bevolking heeft deze vorm van kanker. Wat doe jij als zorgverzekering? Vergoed je deze verschrikkelijk dure medicijnen of gebruik je het geld om goedkopere medicijnen te vergoeden die goed werken tegen een minder zeldzame vorm van kanker? Vanuit het utilisme kijk je naar de grootste groep. Dat zijn de mensen met de minder zeldzame vorm van kanker. Als zorgverzekering vergoed je dus de goedkopere medicijnen.

Dus nog even alles op een rijtje

Deugdethiek (alle handelingen die jij doet hebben een bepaald doel. Als je dit met de beste deugden doet, is dit goed)

Plichtethiek (Bij een handeling kijken naar de invloed op de samenleving/ 1 lijn trekken in hetgeen we doen, regels formuleren - Handeling is het belangrijkste)

Utilisme (Streven naar het grootste geluk voor iedereen, gevolg is het belangrijkste)

Bespreek de volgende ethische dillema's in je groepje vanuit de verschillende etische stromingen

Dilemma 1

Je bent bij dhr. Bakker. Dhr. bakker is dementerend en  reageert agressief wanneer jij hem in de badkamer aan het wassen bent. Hij slaat in het rond. Je weet dat wanneer jij wegloopt, dat hij zou vallen.

Wat doe je?

Vanuit de deugdethiek, plichtethiek, utilisme

Dilemma 2

Je bent als verpleegkundige bij Mevrouw van Loon. ze vertelt jou in vertrouwen dat haar man soms agressief reageert als ze iets niet snel genoeg begrijpt. Ze benadrukt dat je dit voor je moet houden. 

Wat doe je?

Vanuit de deugdethiek, plichtethiek, utilisme

Meldcode en afwegingskader: wettelijk verplicht

Twee wetten verplichten alle zorgaanbieders en jeugdhulpaanbieders een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling vast te stellen. Dat zijn de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) en de Jeugdwet.

Vanaf 2019 is deze meldcode uitgebreid met een afwegingskader. Dit afwegingskader ondersteunt een beroepskracht die vermoedt dat sprake is van kindermishandeling, huiselijk geweld en/of ouderenmishandeling. De beroepsgroepen ontwikkelden hiervoor eigen meldcodes en afwegingskaders.

Vanuit de deugdethiek, plichtethiek, utilisme

Dilemma 3

Je werkt als verpleegkundige in de thuiszorg. Je weet dat iedereen uit je team altijd een kopje koffie drinkt bij meneer Visser. Meneer Bruggink zou dit ook zo gezellig vinden, maar iedereen vindt hem nou eenmaal wat minder gezellig, dus doet dit nooit. Jij vindt meneer Visser eigenlijk ook veel gezelliger.

Wat doe je?

Vanuit de deugdethiek, plichtethiek, utilisme

Dilemma 4

Jij bent stagiaire op de gesloten pg afdeling. Je wordt begeleid door Sabine. Sabine is helemaal fan van jou. Je ziet echter dat ze met mevrouw Maatje heel vervelend omgaat. Ze pakt haar regelmatig stevig vast, waardoor er veel blauwe plekken ontstaan. Je hebt al eens aangegeven dat je dat niet vindt kunnen. Echter doet ze er niets mee. 

Wat doe je?

Vanuit de deugdethiek, plichtethiek, utilisme

Dilemma 5

Je werkt met Niek samen, leuke collega die altijd vrolijk en lief is naar iedereen toe. Echter functioneert Niek niet altijd volgens de richtlijnen. Hij vergeet soms afspraken, is erg slordig wat betreft opruimen, komt vaak te laat. Zorgvragers lopen wel met Niek weg, ze zijn dol op hem. 

Wat doe je?

Vanuit de deugdethiek, plichtethiek, utilisme

Dilemma 6

Je oma is ernstig ziek. Ze heeft een zeldzame vorm van nierkanker. Er zijn 150 mensen op de wereld met deze aandoening. Er komt een medicijn op de markt, welke veel kost. Je heb geld proberen in te zamelen, maar het is helaas niet genoeg. 

Je komt in de gelegenheid om het medicijn te stelen, maar dan neem je wel gelijk 8 dosissen mee, waardoor je anderen de kans ontneemt om het medicijn te nemen.

Wat doe je?

Vanuit de deugdethiek, plichtethiek, utilisme