Een nieuw stadhuis

• kua
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Een nieuw stadhuis

Gouden eeuw

In de Gouden Eeuw is Amsterdam een van de belangrijkste handelssteden ter wereld

Er wordt gehandeld met het Oostzeegebied, Indië, West-Afrika en Noord-en Zuid-Amerika

gouden eeuw

Uit de oost kwamen niet alleen veel specerijen, maar ook veel luxeproducten

Deze oosterse producten zijn zeer populair bij rijke burgers

Waarom zijn Oosterse producten zeer populair bij rijke burgers uit de Republiek?

Emanuel de Witte - Portret van een familie in een interieur (1678)

De handel met Oost-Europa en Azië brengt enorme welvaart naar A'dam. Protestantse dominees vinden dit riskant. Leg uit waarom

Gouden Eeuw

Dankzij de handel is de Republiek enorm welvarend en mede dankzij migratie groeit de bevolking, de stad Amsterdam barst uit haar voegen en dus worden steeds meer grachten aangelegd 

Groei van Amsterdam

Door de bevolkingsgroei (meer ambtenaren!) én de groeiende wereldmacht ontstaat er behoefte aan een groter stadhuis

Het oude middeleeuwse stadhuis van Amsterdam stond ook op de Dam. Dit gebouw brandde af in 1652

1648 - Vrede van Munster

Na 80 jaar oorlog komt er eindelijk een einde aan de oorlog tussen Spanje en de Republiek 

De Republiek kwam als de trotse overwinnaar uit de strijd; groot feest in Amsterdam want:

• oorlog is een grote kostenpost
• oorlog belemmert de handel

Nieuwe stadhuis wordt een monument voor de vrede

hoorn des overvloeds

personificatie van de vrede 

olijftak als symbool voor de vrede 

Beïnvloed door de klassieken

De architect van het stadhuis was Jacob van Campen, hij liet zich inspireren door de klassieken na een Groote Tour door Europa 

eductieve reis door Europa voor welgestelde Nederlanders naar bijvoorbeeld Frankrijk of Italië

Benoem de klassieke elementen van het nieuwe stadhuis.

klassieke elementen in het stadhuis

gebruik van:

symmetrie

uitstekend midden in de gevel

timpanen

zuilen en pilasters

amsterdams stedenmaagd

om de stedenmaagd heen de personificaties van de 4 werelddelen

bekijk het timpaan van de vorige dia, wat is boodschap van Amsterdam omgeven door werelddelen?

Ferdinand Bol - Fabritius en Pyrrhus 

• schouwstuk in de Burgemeesterskamer 
  
• Fabritius was Romeins legeraanvoerder die streed tegen Griekse koning Pyrrhus. Phyrrus probeert hem om te kopen met goud en een olifant, maar uiteraard weigert de Romein
  

Griekse koning Pyrrhus

Romeinse Fabritius

Leg uit waarom men koos voor Fabritius en Pyrrhus in de Burgemeesterskamer.

De vierschaar 

Ruimte in het Stadhuis waar door schout en schepenen, in bijzijn van crimineel, recht werd gesproken.

Er waren een aantal zaken die men van belang achtte voor goede rechtspraak

barmhartigheid

zaleucus was een strenge wetgever, hij bedacht een nieuwe wet: overspel zou worden bestraft met het uitsteken van ogen. Maar toen werd zijn zoon betrapt op overspel... 

Zijn vonnis: bij zoonlief werd 1 oog uitgestoken, het andere oog werd bij vader Zaleucus uitgestoken

waarom pas dit oordeel van zaleucus in de Vierschaar?

Salomo's oordeel

 Twee vrouwen kwamen bij hem met één dood en één levend kind, beiden beweerden dat het levende kind van hen was.

Op dit relief zien we dat Salomo de beul opdracht geeft, het levende kind doormidden te hakken, zodat beide vrouwen ieder een helft van het kind zou hebben. De echte moeder smeekt Salomo het kind te laten leven en aan de andere vrouw te geven. Salomo kwam op deze sluwe manier er achter wie de juiste moeder van het levende kins was en gaf haar het kind.

waarom pas dit oordeel van Salomo in de Vierschaar?

oordeel van Brutus

Op het rechter relief is het verhaal van Brutus afgebeeld. Bovenin het relief staan de zonen van Brutus afgebeeld als Romulus en Remus met de wolvin. De zonen van Brutus hadden een samenzwering tegen twee consuls van Rome. Brutus was één van de twee consuls. De zonen van Brutus werden ter dood veroordeeld toen de samenzwering aan het licht kwam.

Op het relief is het moment te zien waar de tweede zoon op het punt staat zijn straf te ondergaan. Brutus moest het teken geven aan de beul, die de onthoofding zou verrichten. Hij moest rechtvaardig zijn, desondanks het feit dat dit zijn zoons waren

waarom pas dit oordeel van Brutus in de Vierschaar?