4.2: Leren (vwo 1)

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat is gedrag?

1. Alles wat een mens doet
2. Alles wat een dier doet
3. Alles wat een mens of dieren doet
4. Het observeren van dieren

Welke twee type prikkels onderscheiden we?

1. Binnen en buiten prikkels
2. Hoge en lage prikkels
3. Ronde en vierkante prikkels
4. Inwendige en uitwendige prikkels

Welke twee functies hebben gedrag?

Geef een reden waarom het voor een dier belangrijk is om zijn territorium te bewaken.

Waarom moeten we gedrag aanleren?

• Leren hoe je beter kan overleven 
• Leren hoe je beter kan voortplanten

Beschrijf kort welk gedrag je bij de baby ziet.

Aangeboren gedrag

Aangeboren gedrag is gedrag dat een dier of mens niet hoeft te leren, maar al vanaf de geboorte heeft.

Vaak is dit een reflex.

Welke reflex ken je al?

Reflexen

Reflexen zijn snelle reacties die onbewust gebeuren.

Sommige reflexen houd je je hele leven (bijvoorbeeld pupilreflex), andere alleen gedurende een bepaalde periode (bijvoorbeeld zuigreflex).

Aangeleerd gedrag

Gedrag dat tijdens het leven aangeleerd is

Beschrijf kort hoe de kat geleerd heeft om uit de doos te komen.

Oefenen

• Gedrag herhalen
• Dingen gewoon  proberen en kijken of het werkt (trial-and-error)
• Voorbeelden: leeuw die op takje staat en muis door doolhof

Beschrijf kort welk gedrag je bij de peuter ziet.

Imiteren

• Nadoen van gedrag van ander dier

Beschrijf kort welk gedrag je bij de kuikens ziet.

Inprenting

• Leren in een korte, gevoelige periode 
• Voorbeelden: eendjes volgen moeder 

       en taal leren

Beschrijf kort welk gedrag je bij de muis ziet.

Gewenning

• Afleren om op prikkels te reageren

Beschrijf kort welk gedrag je bij de kip ziet.

Straffen en belonen

• Afleren om op prikkels te reageren
• Aanleren om op prikkels te reageren

Inzicht

• Inzien hoe iets werkt 
• Nieuw gedrag bedenken zonder het eerder gezien te hebben 

Tot 9:20

Geef een voorbeeld van gewenning

Een reuzenpanda in de dierentuin probeert zijn verzorger te versieren, omdat hij van jongs af aan verzorgd is door mensen. Welk gedrag is dit?

1. Gewenning
2. Inprenting
3. Oefenen
4. Imiteren