Lezen H1.3 1TOP TH- en HV-niveau

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Lezen H1.3 (TH + HV)

Leerdoelen

- Ik kan de titel en tussenkopjes herkennen in een tekst.

- Ik kan een alinea herkennen in een tekst. 

Leesvaardigheid

Waarom is lezen belangrijk? 

Check dit!

Wie leest, heeft de wereld aan zijn voeten.

- betere schoolprestaties

- later een betere baan

- vergroot je inlevingsvermogen

- vermindert vooroordelen

- vergroot je welzijn

Buitenkant

Alles wat te maken heeft met hoe een tekst er uitziet. 

- titel

-tussenkopje

- plaatjes

- alinea

- bron

Titel

- staat boven de tekst

- vaak in een groter lettertype en vetgedrukt

- noemt SOMS het onderwerp

- geeft een aanwijzing over het onderwerp

Tussenkopje

- titel midden in de tekst

- vaak vetgedrukt (soms ook iets groter lettertype)

- geeft aan waarover een tekstgedeelte gaat

Bron

- Geeft aan waar de tekst vandaan komt.

- Staat altijd onderaan de tekst.

vb. 

Bron: naar NRC Handelsblad

Bron: naar www.7days.nl

Alinea

Elke langere tekst is opgebouwd uit alinea's.

In een alinea wordt een stukje van het onderwerp behandeld.

Hoe herken je een alinea?

- De laatste regel is niet helemaal vol.

- De eerste regel springt in.

- Er staat een witregel tussen twee alinea's.

Opdracht

Titel                   - onderstrepen

Tussenkopje - markeren

Bron                  - krijg je cadeau (krant)

Alinea               - Zet naast je tekst hoeveel alinea je denkt dat er zijn. 

Leerdoelen

- Ik kan de leesstrategieën verkennend lezen en nauwkeurig lezen toepassen op een tekst. 

- Ik kan het onderwerp van een tekst bepalen en op de juiste manier opschrijven. 

Wat betekent het woord strategie?

1. beleid
2. manier om iets aan te pakken
3. militaire actie

Leesstrategieën

Als je iets leest heb je altijd een doel. Iets opzoeken in een woordenboek heeft een ander doel dan een paragraaf uit een schoolboek leren. 

Verschillende manieren van lezen:

1. Verkennend lezen                    

2. Nauwkeurig lezen                   

Noem de twee leesstrategieën.

Leesstrategieën

1. verkennend lezen:  Je wil een eerste indruk krijgen van de tekst. (Je leest hem nog niet echt.)

2. nauwkeurig lezen: Je wil de tekst helemaal begrijpen. (Je leest hem helemaal.)

1. Verkennend lezen

Je wil een indruk van de tekst krijgen.

- lees titel, eerste en laatste alinea

- lees tussenkopjes en vetgedrukte woorden

- kijk naar plaatjes en de tekst eronder

- lees de bron onder de tekst

JE LEEST DUS NOG NIET DE HELE TEKST!

1. Verkennend lezen

Stel jezelf de volgende vragen:

- Wat is waarschijnlijk het onderwerp?

- Wat voor soort tekst is het?

- Wat is het doel van de tekst?

- Hoe is de tekst opgebouwd?

- Wat is de bron van de tekst en wie is de schrijver?

2. Nauwkeurig lezen

Je wil de tekst begrijpen en precies weten wat erin staat. 

- je leest de hele tekst (elk woord)

- je let goed op informatie in inleiding en slot

- stel de vraag: Wat wordt er over het onderwerp verteld?

- stel betekenis moeilijke woorden vast

- bedenk wat de alinea's met elkaar te maken hebben

Welke leesstrategie gebruik je?
Je leest een tekst waarover je vragen moet beantwoorden.

1. verkennend
2. nauwkeurig

Welke leesstrategie gebruik je?
Je gebruikt een handleiding om een kast van Ikea in elkaar te zetten.

1. verkennend
2. nauwkeurig

Welke leesstrategie gebruik je?
Je scant of een nieuwsbericht interessant genoeg is om te lezen.

1. verkennend
2. nauwkeurig

Wat is je doel als je verkennend leest?

1. Je wil precies weten wat er in de tekst staat.
2. Je wil een eerste indruk krijgen van de tekst.

Wat is je doel als je nauwkeurig leest?

1. Je wil precies weten wat er in de tekst staat.
2. Je wil een eerste indruk krijgen van de tekst.

Onderwerp

Geeft aan waar de tekst over gaat in één of een paar woorden.

Er staat NOOIT een persoonsvorm in het onderwerp.

Vb. 

- Mijn eerste vakantie in Azië

- Aardbevingen

- Het uitbreken van de griepepidemie

Onderwerp

Zo vind je het onderwerp:

- lees de titel en de eerste alinea

- kijk naar vetgedrukte/ opvallende woorden

- bekijk plaatjes en lees wat erbij staat geschreven

- Stel de vraag: Waar gaat deze tekst over?

Het antwoord op die vraag is een woord of een paar woorden. 

jeugdjournaal.nl

Wat is het onderwerp van het filmpje?
Begin je antwoord zo:
Het onderwerp is ....

Opdracht voor thuis

Oefenen maar!

Kijk het jeugdjournaal en schrijf op welke onderwerpen er allemaal aan bod komen. 

Begin je zin telkens zo:

                      Het onderwerp is .......

Deelonderwerp

Dit is het onderwerp van een tekstgedeelte. 

Het deelonderwerp kan gaan over één alinea, maar ook over een paar alinea's. 

Soms vertelt een tussenkopje al wat het onderwerp is. 

Wat is het deelonderwerp van het tekstdeel 'Eigenlijk t/m natte oppervlak'?

Welke kenmerken van een alinea zie je in de tekst hiernaast?

Uit hoeveel alinea's bestaat de tekst hiernaast?

1. 4
2. 5
3. 6
4. 7

'Aardbeving in Pakistan'
Deze titel ......

1. noemt het onderwerp.
2. geeft de belangrijkste informatie.

'Welpjes in dierenpark hit op internet'
Deze titel ......

1. noemt het onderwerp.
2. geeft de belangrijkste informatie.

Noem de tussenkopjes van de tekst hiernaast.

Als je de titel en de eerste alinea leest van tekst 1, weet je het onderwerp.

1. waar
2. niet waar

Leesvaardigheid

Ander onderdeel

lijdend voorwerp

hoofdgedachte

meervoud

hoofdpersoon

verwijswoord

krant

leesboek

woordbetekenis

signaalwoorden

tussenkopje

leesstrategie

zinsdelen