YH4-TH2-BS1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 2 (H5)

DNA

Het volgende hoofdstuk wat we gaan behandelen is er een uit het 5de klas boek. Omdat jullie hier geen toegang tot hebben staat elke basisstof als apart PDF document op classroom. Hierin staan zowel de tekst als de vragen.

Je kunt ook je digitale boek naar havo 5 zetten en alles digitaal doen

Leerdoelen BS1

• Je kunt beschrijven hoe DNA gebouwd is
• Je kunt de functie van DNA beschrijven

• begrippenlijst basisstof 1 - bouw en functie van DNA

• DNA
• genoom
• kernDNA
• mtDNA
• plasmiden
• nucleinezuur
• nucleotide
• desoxyribose
• Adenine (A)
• Thymine (T)
• Cytosine (C)

• Guanine (G)
• enkelstrengs DNA
• basenparing
• basenpaar
• dubbelstrengs DNA
• helixstructuur
• sequentie
• gen
• niet-coderend DNA
• repetitief DNA

neem begrippen over in je schrift en vul deze in tijdens de lessonup

Genoom - al het DNA in de cel

prokaryoot = cel zonder kern, bijvoorbeeld een bacterie 

Bij een prokaryoot ligt het DNA in het cytoplasma als een cirkel (circulair DNA) Daarnaast bevat een bacterie vaak ook korte stukjes circulair DNA (plasmide) 

Genoom - al het DNA in de cel

eukaryoot - cel met een kern bijvoorbeeld, plant, dier, schimmel

genoom dierlijke cel:

kernDNA

mitochondriaal DNA(mtDNA)

genoom plantaardige cel:

kernDNA 

mitochondriaalDNA (mtDNA)

DNA in bladgroenkorrels

DNA - DesoxyriboNucleicAcid - desoxyribonucleïnezuur

DNA is opgebouwd uit 4 verschillende bouwstenen (nucleotide); A,C,T,G

Elk nucleotide is opgebouwd uit 

3 onderdelen:

1. fosfaat

2. desoxyribose (suiker)

3. stikstofbase 

engels                                  nederlands

DNA - DesoxyriboNucleicAcid - desoxyribonucleïnezuur

DNA is opgebouwd uit 4 verschillende bouwstenen (nucleotide); A,C,T,G 

Het verschil tussen de 4 bouwstenen is een andere stikstofbase

           A                       C                    T                   G

Enkelstrengs DNA (ssDNA)

Door verschillende bouwstenen aan elkaar te koppelen ontstaat een lange keten (enkelstrengs DNA). Bij het koppelen wordt de fosfaat aan de desoxyribose (suiker) gekoppeld. De fosfaat en desoxyribose vormen een keten waar                                                  de stikstofbase uitsteken.

     

dubbelstrengs DNA (dsDNA)

De stikstofbase van een enkelstrengs DNA molecuul kunnen binden met stikstof van een ander enkelstrengs DNA molecuul. Dit kan alleen wanneer de basen complementair zijn aan elkaar (tegenovergesteld) oftewel op elkaar passen.

     

complementaire nucleotiden

Welke nucelotiden zijn complementair aan elkaar?

dubbelstrengs DNA (dsDNA)

Door binding van complementaire stikstofbasen ontstaat dsDNA. De vorm die dsDNA aanneemt wordt een helixstructuur genoemd. 

dubbelstrengs DNA (dsDNA)

Vaak wordt dsDNA vereenvoudigt weer gegeven zoals hieronder

Welke onderdelen van een nucleotide worden weergegeven met de blauwe lijnen?

DNA sequentie

De volgorde van nucelotiden wordt de DNA sequentie genoemd. In het bovenstaande voorbeeld is dit: AGGTAAGTTCT

Gen

Niet al het DNA bevat informatie. Een gen is een stukje van een DNA molecuul dat de code bevat (bijv oogkleur) om eiwit van te maken. Veel DNA in de celkern bevat geen code en noemen we niet-coderend DNA

Het DNA bevat informatie (de DNA sequentie) die kan worden omgezet in eiwitten. Met eiwitten kan dan een organel of cel worden gebouwd. Kortom, DNA bevat informatie over de bouwstenen (aminozuren) van eiwitten en dus cellen. 

Je ziet hier een enkelstrengs DNA molecuul. Wat is de nucleotide volgorde van de complementaire streng? (geel=T, blauw=C, rood=T, groen=C)

Maak een foto van de begrippenlijst in je schrift met de daarbij door jou ingevulde betekenissen. Upload de foto hier.

Lees bs1 in je boek (op classroom) en maak opgave 1 t/m 3.