V5 - DNA - BS1

V5 DNA

BS1 Bouw en functie van DNA 
1 / 34
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

Cette leçon contient 34 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 90 min

Éléments de cette leçon

V5 DNA

BS1 Bouw en functie van DNA 

Slide 1 - Diapositive

Planning
DNA is onderdeel van TW1 samen met heel Thema 1

We doen BS1, 2 & 3 (5 staat wel in het boekje, hoef je niet te weten ivm de vele uitval).


Slide 2 - Diapositive

Leerdoelen - BS1

Slide 3 - Diapositive

begrippen BS1
DNA
genoom
plasmiden
nucleïnezuur 
basenparing
basenpaar
dubbelstrengs DNA
helixsstructuur 
chromosomen
niet-coderend DNA

Slide 4 - Diapositive

DNA 
  • desoxyribonucleïnezuur
  • zit in de celkern
  • bevat de instructies waarmee de ribosomen de eiwitten synthetiseren (produceren)

Slide 5 - Diapositive

DNA
genoom 
  • geheel aan erfelijke informatie in een cel
  • +/- 3,2 miljard bouwstenen (ACTG)

Slide 6 - Diapositive

DNA - bouwstenen
nucleotiden (naar eerste ontdekking in nucleus)
nucleïnezuur
  • monosacharide = suiker: deoxyribose
  • fosfaatgroep 
  • stikstofbase:
     A = adenine
     T = thymine
     C = cytosine
     G = guanine 

Slide 7 - Diapositive

DNA - bouwstenen
nucleotiden:
aan elkaar gekoppeld
- lange keten - enkelstrengs DNA

    Slide 8 - Diapositive

    Enkelstrengs DNA (ssDNA)
    Door verschillende bouwstenen aan elkaar te koppelen ontstaat een lange keten (enkelstrengs DNA). Bij het koppelen wordt de fosfaat aan de desoxyribose (suiker) gekoppeld. De fosfaat en desoxyribose vormen een keten waar                                                  de stikstofbase uitsteken.






         

    Slide 9 - Diapositive

    DNA - bouwstenen
    nucleotiden:
    aan elkaar gekoppeld
    - lange keten - enkelstrengs DNA

    - 2 ketens enkelsstrengs DNA worden d.m.v. 
    baseparing aan elkaar verbonden 
    • A's met T's 
    • C's met G's 

    Slide 10 - Diapositive

    complementaire nucleotiden

    Slide 11 - Diapositive

    DNA - bouwstenen
    - 2 ketens enkelsstrengs DNA worden d.m.v. 
    baseparing aan elkaar verbonden 
    • A's met T's 
    • C's met G's 

    combi's: (BINAS 71B)
    AT (beide hoekig)
    CG(beide rond) 

    Slide 12 - Diapositive

    dubbelstrengs DNA (dsDNA)
    De stikstofbase van een enkelstrengs DNA molecuul kunnen binden met stikstof van een ander enkelstrengs DNA molecuul. Dit kan alleen wanneer de basen complementair zijn aan elkaar (tegenovergesteld) oftewel op elkaar passen.






         

    Slide 13 - Diapositive

    wat is complementair aan:
    TAGCAT
    A
    ACGTCT
    B
    ATCGTA
    C
    TAGCAT
    D
    TTCCAA

    Slide 14 - Quiz

    dubbelstrengs DNA (dsDNA)
    Door binding van complementaire stikstofbasen ontstaat dus dsDNA. De vorm die dsDNA aanneemt wordt een helixstructuur genoemd. 

    Slide 15 - Diapositive

    dubbelstrengs DNA (dsDNA)
    Vaak wordt dsDNA vereenvoudigt weer gegeven zoals hieronder

    Slide 16 - Diapositive

    DNA
    genoom 

    • 3,2 miljard bouwstenen (ATCG)
    • ATCG naast elkaar = sequentie 

    Slide 17 - Diapositive

    DNA
    genoom 

    • 3,2 miljard bouwstenen (ATCG)
    • ATCG naast elkaar = sequentie 
    daarom zijn er stukken die coderen en niet-coderen
    • 98,5% is niet-coderend DNA
    • 1,5% codeert dus wel = gen

    Slide 18 - Diapositive

    DNA
    niet-coderend DNA
    • stukken die veel herhaald worden
    • repetitief DNA
    • heeft wel een functie! 
         - regulatie
         - bescherming

    Slide 19 - Diapositive

    DNA - waar?
    celkern 
    • kernDNA 
    mitochondriën
    • mtDNA
    chloroplasten 
    • cDNA 
    andere plastiden

    Slide 20 - Diapositive

    DNA - waar? + hoe?
    celkern - chromosomen 
    • kernDNA 
    mitochondriën - circulair
    • mtDNA
    chloroplasten - circulair
    • cDNA 
    andere plastiden

    Slide 21 - Diapositive

    Genoom - al het DNA in de cel
    eukaryoot - cel met een kern bijvoorbeeld, plant, dier, schimmel

    genoom dierlijke cel:
    kernDNA
    mitochndriaal DNA(mtDNA)


    genoom plantaardige cel:
    kernDNA 
    mitochndriaalDNA (mtDNA)
    DNA in bladgroenkorrels

    Slide 22 - Diapositive

    Genoom - al het DNA in de cel
    prokaryoot = cel zonder kern, bijvoorbeeld een bacterie 

    Bij een prokaryoot ligt het DNA in het cytoplasma als een cirkel (circulair DNA) Daarnaast bevat een bacterie vaak ook korte stukjes circulair DNA (plasmide



    Slide 23 - Diapositive

    circulair DNA
    mitochondriën en
    chloroplasten hebben 
    circulair DNA 
    net als bepaalde bacteriën
    en virussen
    • deze kunnen onafhankelijk 
         functioneren door eigen DNA! 

    Slide 24 - Diapositive

    DNA in getallen
    • Een mens heeft per cel 46 chromosomen
    • Deze chromosomen bestaan uit 2 meter DNA
    • Per cel heeft een mens 3 miljard basenparen
    • Een mens heeft 65.000.000.000.000 cellen
    • Tussen mensen onderling maar 0,1% variatie in hele genoom (Totale set van erfelijke informatie)
    • Met chimpansee 2% verschil

    Slide 25 - Diapositive

    DNA in een eukaryoot
    opgerold tot:
    • helix 
    • spiraal
    • dikke draad
    • chromosoom
    zo past het in de 
    celkern!!

    Slide 26 - Diapositive

    Gen
    Niet al het DNA bevat informatie. Een gen is een stukje van een DNA molecuul dat de code bevat (bijv oogkleur) om eiwit van te maken. Veel DNA in de celkern bevat geen code en noemen we niet-coderend DNA
    Het DNA bevat informatie (de DNA sequentie) die kan worden omgezet in eiwitten. Met eiwitten kan dan een organel of cel worden gebouwd. Kortom, DNA bevat informatie over de bouwstenen (aminozuren) van eiwitten en dus cellen. 

    Slide 27 - Diapositive

    huiswerk
    • Maak de opgaven van BS1 1 t/m 10
    • Teken een nucleotide in je schrift
    • Vind je het interessant? maak opdracht 11
    • Lees bs2
    (Hieronder extra oefenvragen)

    Slide 28 - Diapositive

    Mitochondriale overerving is kenmerkend voor bepaalde aandoeningen.
    -> Waardoor komen deze aandoeningen vaak tot uiting in weefsels en organen die veel energie nodig hebben?
    A
    mitochondriën spelen een belangrijke rol bij het vrijmaken van energie uit zuurstof
    B
    chloroplasten spelen een belangrijke rol bij het vrijmaken van energie uit zuurstof
    C
    mitochondriën spelen een belangrijke rol in de vorming van eiwitten
    D
    mitochondriën spelen een belangrijke rol bij de opslag van het DNA

    Slide 29 - Quiz

    wat is de complementaire base van:
    A (adenine)?
    A
    C (cytosine)
    B
    G (guanine)
    C
    A (adenine)
    D
    T (thymine)

    Slide 30 - Quiz

    In welke celorganellen van een bladcel bevindt zich het genoom van een tomatenplant? (combinatie)
    A
    celkern
    B
    mitochondriën
    C
    chloroplasten
    D
    golgi apparaat

    Slide 31 - Quiz

    Elke menselijke cel bevat vele honderden mitochondriën en in elk mitochondrium bevinden zich twee tot tien kopieën van het mtDNA. Het mtDNA bevat genen waarmee mitochondriën eigen eiwitten maken en zichzelf kunnen reproduceren.
    -> Van wie is het mtDNA in de cellen van een embryo afkomstig? Leg je antwoord uit.
    A
    Het mtDNA is afkomstig van de moeder. Het erft over via eicellen en niet via zaadcellen.
    B
    Het mtDNA is afkomstig van de vader. Het erft over via eicellen en niet via zaadcellen.
    C
    Het mtDNA is afkomstig van de moeder. Het erft over via zaadcellen en niet via eicellen.
    D
    Het mtDNA is afkomstig van de vader. Het erft over via zaadcellen en niet via eicellen.

    Slide 32 - Quiz

    wat is de complementaire base van:
    G (guanine) ?
    A
    C (cytosine)
    B
    G (guanine)
    C
    A (adenine)
    D
    T (thymine)

    Slide 33 - Quiz

    2. Elke menselijke cel bevat vele honderden mitochondriën en in elk mitochondrium bevinden zich twee tot tien kopieën van het mtDNA. Het mtDNA bevat genen waarmee mitochondriën eigen eiwitten maken en zichzelf kunnen reproduceren.
    -> Kunnen mitochondriën met informatie van het kernDNA worden opgebouwd? Leg je antwoord uit.

    Slide 34 - Question ouverte