Grammatica les 3: meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Grammatica

Les 3: meewerkend voorwerp & valentie van ww

De vorige lessen heb ik geleerd om...

- De zin in zinsdelen te verdelen (streepjes) via de vragentest.
- Het  wwg, het ow, de pv en de lv te herkennen en benoemen in een zin.

Leerdoelen

Deze les ga ik leren om:

- Het meewerkend voorwerp te herkennen en te benoemen in een zin.

- Het  wwg, het ow, de pv, de lv en de mv te herkennen en benoemen in een zin.

Nu aan de slag! Wat ga je deze les doen?

1. Theorie meewerkend voorwerp bestuderen

2. Aan de slag met oefeningen meewerkend voorwerp (mv)

3. Oefening met zinsontleding: alles door elkaar (pv, wwg, ow, lv, mv)

Bekijk de video op de volgende slide

Maar let op...

- Niet alle zinsdelen die met 'aan' of 'voor' beginnen, zijn meewerkend voorwerp (mv).

- Een meewerkend voorwerp kan met het voorzetsel 'aan' beginnen maar dit hoeft niet.

Voorbeeld 1

Het schilderij van Perkamentus / hing / aan de muur.

Op de vraag: Aan of voor wie + gezegde + ow + lv? Volgt geen antwoord!

Kijk maar:

1. Aan of voor wie + hing + het schilderij van Perkamentus?

2. Aan of voor niemand! 'Aan de muur' blijft als zinsdeel over, maar dit is de plaats waar het schilderij hangt (een bijwoordelijke bepaling). Niemand ontvangt iets in deze zin.

Voorbeeld 2

Harry en Ron /lieten /Malfidus /de toverdrank /zien.

Op de vraag: Aan of voor wie + gezegde + ow + lv? Volgt een antwoord!
Kijk maar:

1. Aan of voor wie + lieten + Harry en Ron + de toverdrank + zien?

Antwoord: Malfidus. Alhoewel er geen 'aan' in de zin staat, krijgt Malfidus wel de toverdrank te zien. Hij is in deze zin de ontvanger.

Nu aan de slag! Zoek het mv in de volgende quizvragen.

Zinsdeel mv?
Hagrid had een taart voor Harry gebakken.

1. Hagrid
2. een taart
3. Harry
4. voor Harry

Mv?
De onzichtbaarheidsmantel kun je aan de kapstok hangen.

1. Aan de kapstok
2. Je
3. Er is geen mv
4. De onzichtbaarheidsmantel

Mv?
De Snaai kun je aan de aanvoerder geven.

1. De snaai
2. je
3. aan de aanvoerder
4. Er is geen mv

Wat ga jij nu als tovenaarsleerling doen?

Instructies voor heksen en tovenaars

I. Pak een pen (of een veer met inkt mag ook).

II. Pak een stuk papier met lijntjes (een schrift of A4'tje).

III. Schrijf straks de volgende drie zinnen en begrippen eerst keurig over.

IV. Probeer daarna alle magische stappen van zinsontleding te volgen zoals je dit eerder geleerd hebt en vul de antwoorden in!

V. Kijk jouw antwoorden na door naar slide 19 te gaan. Deze vragen lijken ontzettend veel op de vragen op de D-toets en E-toets!

1. Gisteren kon Harry een fractie van de immense gouden muren zien.

Pv:

Wwg:

Ow:

Lv:

Mv:

Schrijf de zin over.  Zoek daarna de pv en verdeel de zin daarna in zinsdelen door het zetten van strepen. Benoem daarna het wwg, ow, lv en mv (indien aanwezig, anders schrijf je niets op).

2. De brief is vanmorgen door de uil op Zweinstein bezorgd.

Pv:

Wwg:

Ow:

Lv:

Mv:

Schrijf de zin over.  Zoek daarna de pv en verdeel de zin daarna in zinsdelen door het zetten van strepen. Benoem daarna het wwg, ow, lv en mv (indien aanwezig, anders schrijf je niets op).

3. Stuur de Zwadderaars morgen even een boek over Zwerkbal.

Pv:

Wwg:

Ow:

Lv:

Mv:

Schrijf de zin over.  Zoek daarna de pv en verdeel de zin daarna in zinsdelen door het zetten van strepen. Benoem daarna het wwg, ow, lv en mv (indien aanwezig, anders schrijf je niets op).

Kijk jouw antwoorden nu na...

Gebruik een andere kleur.

1. Gisteren /kon / Harry /een fractie van de immense gouden muren / zien.

Pv: kon

Wwg: kon zien

Ow: Harry

Lv: een fractie van de immense gouden muren

Mv: -

(Gisteren geeft een tijd aan. Dit is een bijwoordelijke bepaling. Dat is leerstof voor klas 2).

Antwoorden zin 1

2. De brief / is / vanmorgen / door de uil / op Zweinstein / bezorgd.

Pv: is

Wwg: is bezorgd

Ow: De brief

Lv: -

Mv: -

(Vanmorgen geeft een tijd aan. Dit is een bijwoordelijke bepaling. Dat is leerstof voor klas 2. Ook de zinsdelen 'door de uil' en 'op Zweinstein zijn beide bijwoordelijke bepalingen. Ze geven geen antwoord op de vraag voor het lv (Wie + wat + gezegde +ow?) of op de vraag voor het mv (Wie + wat + gezegde + ow + lv?). Hier schrijf je dus niets op!

Antwoorden zin 2

3. Stuur /de Zwadderaars /morgen /even / een boek over Zwerkbal

Pv: stuur

Wwg: stuur

Ow: - *(Afwezig, want gebiedende wijs).

Lv: een boek over Zwerkbal

Mv: de Zwadderaars

('Morgen' en 'even' zijn bijwoordelijke bepalingen. Dit hoef je niet te benoemen in klas 1).

Antwoorden zin 3.

Vooruitblik...

Volgende lessen aan de slag met de verschillende woordsoorten.

De gevaarlijke toverstok

?

?

?

Einde les

"Je bent soms een beetje eng, weet je dat? Brilliant, maar eng."

- Ron Wemel

(J.K. Rowling, 1998, Harry Potter en de Steen der Wijzen).