Nederland industrialiseert hoofdstuk 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

In deze les leren jullie

• Waar de industrialsitatie begon
• Waarom Nederland laat industrialiseerde
• Dat in een industriële samenleving economische bloei en crisis elkaar afwisselen
• Hoe arbeiders het beter kregen
• Wat de politieke stromingen zijn

In welk land begon de industrialisatie?

In de 19e eeuw werd in Nederland vee geld verdiend met.....

1. Export
2. Koloniale handel
3. het bouwen van machines
4. Het bouwen van woningen

Welke reden is er nog meer die de late industrialisatie kan verklaren?

Industrialisatie Nederland

• Door indstrialisatie groeit dienstensector
• Banen in de dienstensector: telefoniste, boekhouder, notaris, onderwijzers, wetenschappers in de industrie
• Industrie komt goed op gang door de bloeiende wereldhandel en de groei van de bevolking.
• Door industrialisatie werd er meer en sneller geproduceerd, spullen werden goedkoper.
• Lonen arbeiders gingen omhoog, ze konden meer dingen kopen

Veranderingen in transport

1800 --> paard en wagen, trekschuit (vervoer langzaam)

1890 --> trein, stoomschip (vervoer sneller)

Steden worden met elkaar verbonden door spoor

In de dorpen en steden rijden trams

Uitvinding luchtband

Na 1945 komt de auto voor de gewone man

Welke uitvinding zorgde voor een snelle industrialisatie?

Zet de volgende massamedia in de goede volgorde.
televisie, krant, telegraaf, radio

Oorzaken verstedelijking

Door mechanisatie landbouw te weinig werk op het platteland

Fabrieken vestigden zich in steden, daar was werk

In de steden waren fabrieken en havens en er was vraag naar huishoudelijk personeel

Waardoor ontstond massaconsumptie?

Leg uit dat door de verstedelijking en de mogelijkheden tot communicatie er meer eenheid ontstond in Nederland

Kapitalisme

Geld investeren in handel en industrie met als doel een zo hoog mogelijke winst te behalen.

Arbeiders werden gezien als kostenpost

Door grote fabrieken werd de relatie tussen arbeider en werkgever zakelijk (onpersoonlijk)

Er waren genoeg mensen die je wilden vervangen, daarom gehoorzaam aan de werkgever.

Welke stroming hoort bij kapitalisme in de 19e eeuw?

1. Socialisme
2. nationalisme
3. liberalisme
4. communisme

Welke stroming hoort bij de arbeiders?

1. Liberalisme
2. kapitalisme
3. nationalisme
4. socialisme

Hoe heet een organisatie die opkomt voor de belangen van werknemers

Verenigd koninkrijk der Nederlanden bestond in 1815 uit?

1. Nederland, België en Luxemburg
2. Nederland en België

is dit een kaart van voor of na 1830

1. voor
2. na

leg uit waarom de kaart van na 1830 is

noem de reden dat Koning Willem I de textielindustrie in Twente als eerste opstartte

1. daar was genoeg ruimte voor nieuwe fabrieken
2. er was daar al huisnijverheid
3. Belgische en Engelse textielarbeiders gingen daarnaartoe
4. arbeidskosten lagen in Twente lager dan elders in het land

leg uit waarom Koning Willem I ook wel Kanalenkoning werd genoemd?

Verklaar op welke manier Koning Willem I de industrie in Nederland sterker probeerde te maken en die van België zwakker

1. met het Hollandse leger optrekken naar België
2. Belgische industrie saboteren
3. Belgische fabrikanten naar Nederland halen
4. Belgische fabrikanten meer uitbetalen in Nederland

Wat hoort niet bij infrastructuur?

1. schepen
2. kanalen
3. spoorlijn
4. wegen

welke zinnen zijn juist als het gaat om de rechten van een arbeider begin 19e eeuw

1. als een arbeider ontslagen werd moest de rechter daarover beslissen
2. als een arbeider ziek werd had hij geen inkomen
3. als een arbeider ging staken werd hij misschien ontslagen
4. een arbeider had het recht om te mogen staken

wat is een vakbond?

1. een groep arbeiders die durven te demonstreren tegen fabriek directeuren
2. een vereniging die opkomt voor de belangen van arbeiders
3. een kunststroming die arbeiders schildert
4. een organisatie die opkomt voor de belangen van de boeren aan het begin van de 19e eeuw

Noem 3 wetten die de positie van kinderen, arbeiders en vrouwen verbeterden einde 19e eeuw/ begin 20ste eeuw?

wat is de juiste volgorde?

1. 1)vrouwen en mannen kregen passief kiesrecht 2)mannen en vrouwen kregen algemeen kiesrecht
2. vrouwen en mannen kregen algemeen kiesrecht 2 ) vrouwen en mannen kregen passief kiesrecht
3. 1)vrouwen kregen passief kiesrecht & mannen kregen algemeen kiesrecht 2) vrouwen kregen algemeen kiesrecht
4. vrouwen en mannen kregen algemeen kiesrecht

met welk begrip heeft
dit plaatje te maken

1. dawesplan
2. verenigde naties
3. wiedergutmachung
4. marshallplan

wat was geen reden voor de Verenigde Staten om hulp te bieden aan Europa?

1. de hulp zou bijdragen aan rust en vrede
2. De VS wilde dat Europese landen gingen samenwerken
3. de VS makkelijk spullen en grondstoffen kon kopen in Europa
4. voor politieke invloed het communisme te weren uit Europa

hoe wordt de periode na WO II in Nederland genoemd?

1. Europese samenwerking
2. wederopbouw
3. geleide loonpolitiek
4. consumptiemaatschappij

om welke reden wilden de werkgevers af van de geleide loonpolitiek?

1. de lonen werden te hoog; dat kostte bedrijven veel geld
2. voor de export moesten de lonen omlaag
3. de werkeloosheid was hoog; daarom moesten de lonen naar beneden
4. werkgevers hadden meer werknemers nodig en wilden daarom meer loon betalen

welk begrip past
bij deze foto?

1. nieuwe auto
2. consumptiemaatschappij
3. DAF
4. amerikanisering

welk begrip hoort niet bij de periode van de jaren '70

1. dalende welvaart
2. hoge olieprijzen
3. groeiende export
4. werkeloosheid

welke groep hoorde niet bij de nieuwkomers van de afgelopen 50 jaar

1. gastarbeiders
2. molukkers
3. surinamers
4. vietnamezen

1

2

3

4

Gastarbeiders

molukkers

surinamers

vluchtelingen

om welke 2 redenen waren er in steden speciale milieuregels aan het einde van de 19e eeuw?

1. arbeiders zijn minder schoon dan boeren
2. fabrieken stonden in steden
3. nijverheid en landbouw vervuilden niet
4. in steden woonden mensen dicht opelkaar