16/9 tekststructuur

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

Y4 Nederlands

Tekststructuren

lesdoelen

Aan het eind van deze les...

- weet je de rollen van de inleiding, kern en slot

- weet je wat functies van tekstgedeeltes zijn

- weet je wat de rol van signaalwoorden zijn

Tekststructuur

We bespreken tekststructuur op 4 niveaus

1. basiskennis: inleiding, kern en slot
2. delen van de tekst: vaste tekststructuren
3. op alineaniveau: functies van tekstgedeeltes
4. op zinsniveau: signaalwoorden

Tempo hoog, maak aantekeningen! 

1. basiskennis: inleiding, kern en slot

Je weet (als het goed is) al dat een tekst uit deze delen bestaat...

Maar weet je ook nog hoe de inleiding en het slot eruit zien?

1. basiskennis. Noem een functie die de inleiding kan hebben.

1. basiskennis. Welke manieren om de tekst af te sluiten ken je?

Inleiding	Slot
Belangstelling wekken, bijv. met een anekdote/stelling/citaat	Samenvatting
Onderwerp introduceren	Conclusie
Opbouw tekst aankondigen	Afweging
Aanleiding noemen	Aanbeveling
Welwillend stemmen	Oproep

Hoe moet je dit kennen?

benoemen wat voor soort inleiding of slot er is!

Let op: er zit een verschil tussen functie inleiden en manieren van belangstelling wekken.

Welke manieren van belangstelling wekken weet je nog?

2: delen van de tekst

vaste tekststructuren en vaste vragen

0

Je moet zes tekststructuren kennen

1. Voordelen-en-nadelenstructuur

2. Vroeg-en-nu-(toekomst)structuur

3. Probleem-en-oplossingstructuur

4. Verschijnsel-en-verklaringstructuur

5. Bewering-en-argumentstructuur

6. Verschijnsel en besprekingstructuur

Sleepvraag: 

Sleep de juiste inleiding naar de juiste tekststructuur

argumentatie-

structuur

bespreking-

structuur

probleem/

oplossing-

structuur

verklarings-

structuur

voor- en

nadelen-

structuur

inleiding:

stelling,

standpunt

inleiding:

samenvatting van de verschillende onderdelen

inleiding:

probleem

inleiding:

bepaald

verschijnsel

inleiding:

vraag

of 

stelling

Slot: aanbeveling/

afweging en samenvatting

Slot: aanbeveling/
samenvatting

Slot: conclusie

Slot: conclusie/
samenvat-ting

Slot: samenvat-

ting

Argumentatie-structuur

Bespreking-structuur

Probleem-oplossingstructuur

Verklaring-structuur

Voor-en-nadelen-structuur

wat is géén tekststructuur

1. verschijnsel-en-besprekingstructuur
2. verleden-heden-toekomsstructuur
3. beoordelingsstructuur
4. verklaringsstructuur

Hoe moet je dit kennen?

Theorieboek vanaf p. 133

Herkennen welke tekststructuur een tekst heeft. Dit doe je door te kijken naar inleiding en slot en naar de andere functies in de tekst.

3. op alineaniveau: functies van tekstgedeeltes

Heel veel mogelijke rollen die een alinea kan spelen in een tekst.

bijv. 

alinea 1 = anekdote. 

alinea 2 = stelling. 

alinea 3 = argument +  bewijs. 

alinea 4 = conclusie

paragraaf 46 op p. 139: functies van tekstgedeelten

Er is een hele lijst! 

Van "aanbeveling" tot "weerlegging"

Hoe moet je dit weten? Je moet alinea's kunnen labelen! 

Wat is een voordeel van het kennen van functies van tekstgedeelten?

1. Dan begrijp je de tekst beter
2. Dan weet je hoe de verbanden tussen de zinnen zitten
3. Dan kun je beter het onderwerp van de tekst bepalen

4. op zinsniveau: signaalwoorden

= expliciete woorden in de tekst waarmee zinnen, zinsgedeelten en alinea's logisch aan elkaar worden gekoppeld. 

11 categorieën van verbanden, voor nu alleen de 8 belangrijkste.

Signaalwoorden

Welke categorie verband hebben we in deze zin: "aangezien ik uitgeput was van onze wandeltocht, ben ik om negen uur gaan slapen"

1. Tegenstellend verband
2. Redengevend/verklarend
3. Samenvattend verband
4. Voorbeeld

Hoe moet je dit weten?

Theorieboek hf 33 p, 124-125

Signaalwoorden helpen je vooral bij de andere soorten van tekststructuur en maken het lezen makkelijker. Daarnaast staan antwoorden vaak rondom signaalwoorden.

Zijn er nu nog prangende vragen?