Tr. 16 Tekststructuur

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom

Wat wordt er geschreven?

Tekststructuren

Voor- en nadelen structuur

Nederlands

Lesprogramma

1. Uitleg tekststructuren
2. Oefening 
3. Zelfstandig werken

Welkom!

 Trede 16 Nederlands

Tekststructuren

lesdoelen

Aan het eind van deze les...

- weet je de rollen van de inleiding, kern en slot

- weet je wat functies van tekstgedeeltes zijn

- weet je wat de rol van signaalwoorden zijn

Tekststructuur

We bespreken tekststructuur op 4 niveau's

1. basiskennis: inleiding, kern en slot
2. delen van de tekst: vaste tekststructuren
3. op alineaniveau: functies van tekstgedeeltes
4. op zinsniveau: signaalwoorden

Maak aantekeningen! 

1. basiskennis: inleiding, kern en slot

Je weet (als het goed is) al dat een tekst uit deze delen bestaat...

Maar weet je ook nog hoe de inleiding en het slot eruit zien?

Noem een functie die de
inleiding kan hebben.

Welke manieren om de
tekst af te sluiten ken je?

Inleiding	Slot
Belangstelling wekken, bijv. met een anekdote/stelling/citaat	Samenvatting
Onderwerp introduceren	Conclusie
Opbouw tekst aankondigen	Afweging
	Aanbeveling/oproep
	Toekomstbeeld

Hoe moet je dit kennen?

benoemen wat voor soort inleiding of slot er is!

2: delen van de tekst

Vaste tekststructuren en vaste vragen

0

Sleepvraag: 

Sleep de juiste inleiding naar de juiste tekststructuur

argumentatie-

structuur

aspecten-

structuur

probleem/

oplossing-

structuur

verklarings-

structuur

voor- en

nadelen-

structuur

inleiding:

stelling,

standpunt

inleiding:

samenvatting van de verschillende onderdelen

inleiding:

probleem

inleiding:

bepaald

verschijnsel

inleiding:

vraag

of 

stelling

wat is géén tekststructuur

1. aspectenstructuur
2. verleden-heden-toekomsstructuur
3. beoordelingsstructuur
4. verklaringsstructuur

Signaalwoorden

Als de voordelen of de nadelen worden opgesomd, herken je deze aan signaalwoorden die een opsomming aangeven: en, ook, verder, ten eerste, ten tweede, in de eerste plaats, in de tweede plaats, daarnaast, bovendien, vervolgens, ten slotte en als laatste.

 

Je kunt de overgang tussen de voor- en nadelen herkennen aan signaalwoorden die een tegenstelling aangeven: enerzijds, anderzijds, aan de ene kant, aan de andere kant, daarentegen, daar staat tegenover, maar en toch.

Signaalwoorden die een samenvatting of herhaling aangeven zijn: samengevat, kortom, al met al, terugblikkend, zoals  gezegd, ofwel/ oftewel, anders gezegd, het komt erop neer dat. 

Voorbeeld

Onderwerp: E-bikes en helmen

Hoofdgedachte: Fietsers van e-bikes moeten verplicht een helm dragen.

Inleiding: Beschrijving onderwerp: e-bikes en helmen

Middenstuk:

Deelonderwerp 1: voordelen van een helm dragen

Deelonderwerp 2: nadelen van een helm dragen

Slot:   Samenvatting/afweging van de voor- en nadelen

Hoofdgedachte hele tekst

Wat is ook alweer de hoofdgedachte?

Hoe bepaal je die?

Onderwerp en hoofdgedachte

Een tekst heeft natuurlijk altijd een ONDERWERP.

Daarnaast heeft elke tekst een HOOFDGEDACHTE.

De hoofdgedachte van een tekst 

vertelt in één zin de belangrijkste

boodschap van de tekst.

Hoofdgedachte 

Hoofdgedachte is vaak te vinden:

• in de inleiding of het slot van de tekst

Vraag bij hoofdgedachte:

Wat is het belangrijkste wat er in de hele tekst over het onderwerp wordt gezegd?

Hoofdgedachte

* De hoofdgedachte van de tekst is de kortst mogelijke samenvatting in één zin.

Je vindt de hoofdgedachte door heel precies (intensief) te lezen.

Voorbeeld hoofdgedachte:

Veel leerlingen zijn blij dat eindelijk weer naar school mogen. 

3. op alineaniveau: functies van tekstgedeeltes

Heel veel mogelijke rollen die een alinea kan spelen in een tekst.

bijv. 

alinea 1 = anekdote. 

alinea 2 = stelling. 

alinea 3 = argument +  bewijs. 

alinea 4 = conclusie

Op zinsniveau: signaalwoorden

= expliciete woorden in de tekst waarmee zinnen, zinsgedeelten en alinea's logisch aan elkaar worden gekoppeld. 

11 categorieën van verbanden, voor nu alleen de 8 belangrijkste.

Signaalwoorden

Welke categorie verband hebben we in deze zin: "aangezien ik uitgeput was van onze wandeltocht, ben ik om negen uur gaan slapen"

1. Tegenstellend verband
2. Redengevend/verklarend
3. Samenvattend verband
4. Voorbeeld

Hoe moet je dit weten?

Signaalwoorden helpen je vooral bij de andere soorten van tekststructuur en maken het lezen makkelijker. Daarnaast staan antwoorden vaak rondom signaalwoorden.

Schrijf op wat je deze les hebt geleerd

Schrijf op wat je het moeilijkste vond van deze les.

Trede 16 en 18 boek lezen

Creatieve opdracht of een schrijfopdracht 

Aan de slag!

• Trede 16
  
  
• Volgende week vrijdag
  moet de trede ingeleverd zijn.