13.5 Het autonome zenuwstelsel 5V en terugblik 13.4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

13.5 Het autonome zenuwstelsel

Inhoud hoofdstuk

13.1 Bouw centraal zenuwstelsel (onderdelen hersenen) 2 lessen

13.2 Cellen in het zenuwstelsel

13.3 Impulsgeleiding (hoe gaan signalen door een zenuwcel) 2 lessen

13.4 Impulsoverdracht tussen neuronen 

13.5 Autonoom zenuwstelsel (onbewuste deel van het zenuwstelsel)

eerst even checken of je de les van gisteren goed begrijpt....

Neuron P geeft een neurotransmitter met een inhiberende werking af.

1. Waar
2. Niet waar

De drempelwaarde van neuron Q wordt niet bereikt.

1. Waar
2. Niet waar

In neuron Q vindt geen ionentransport plaats.

1. Waar
2. Niet waar

Schakeling met negatieve
terugkoppeling.
Neuron 1 geeft een exciterende
neurotransmitter af.
Wat is de werking van neurotransmitter 4?

1. Inhiberend
2. Exciterend

1

2

3

4

Snap je het antwoord niet, vraag het dan!

Inhiberende neurotransmitter

Exciterende neurotransmitter

1

2

3

4

Curare is pijlgif dat door indianen werd gebruikt. Curare bindt aan de receptoren in de synapsspleet. De neurotransmitter Acetylcholine kan hierdoor niet binden. Wat is het gevolg van curare?

1. Spiercontractie
2. Spierverlamming
3. Actiepotentiaal

Het zenuwgas Sarin remt acetylcholinesterase. Wat zijn de gevolgen op de impulsoverdracht?

1. Er ontstaat geen impuls in het postsynaptisch membraan
2. Acetylcholine breekt niet af ->blijvende prikkeling naar spieren
3. Er wordt geen neurotransmitter afgegeven
4. Acetylcholine wordt afgebroken -> geen prikkeling naar spieren

Doel 13.5

Je leert hoe je zenuwstelsel je lichaam beïnvloedt.

Animaal zenuwstelsel

Ontvangt informatie van de zintuigen, verwerkt en koppelt op de juist manier aan je spieren
.

Grote betrokkenheid van de cortex/ grote hersenen.

Aansturing skeletspieren.

Autonoom zenuwstelsel

Alle zaken die je zenuwstelsel regelt zonder dat je je hier bewust van bent: beïnvloeding van organen als darmen, hart, longen.

Grote betrokkenheid hypothalamus, hersenstam.

Aansturing gladde spieren.
 

Autonoom zenuwstelsel

Bestaat uit twee delen:

Orthosympatisch zenuwstelsel: actie

Parasympatisch zenuwstelsel: rust en herstel
 

Welke van de volgende bewegingen staan niet uitsluitend onder invloed van het animale zenuwstelsel?

1. rennen, darmperistaltiek , iemand begroeten
2. lezen, pupilreflex
3. hartslag, ademhalen, gaan zitten
4. darmperistaltiek, hartslag, pupilreflex, ademhalen

Organen gekoppeld via de grensstrengen.

Orthosympatisch zenuwstelsel

Zenuwen

Grensstrengen verbinden

de horizontale zenuw-

banen ook vertikaal.

Perifeer zenuwstelsel.

Zenuwen

Ganglia bevatten

cellichamen van de 

zenuwcellen.

Organen gekoppeld via zwervende zenuw.

Parasympatisch zenuwstelsel

Welke zenuwstelsel heeft de overhand bij hardlopen?

1. orthosympatische
2. parasympatische

Waarom is het niet goed om vlak voor het sporten een stevige maaltijd te nuttigen?

1. dan ben je zwaarder
2. dan klotst het te veel in je buik
3. de vertering ligt stil bij het sporten

Hersenzenuwen (88L)

Nervus vagus/ zwervende zenuw

maakt verbinding met veel organen.

Hersenzenuwen (88L)

12 zenuwen ontspringen in

de hersenen zelf. 

I en II in de grote hersenen 

(sensorisch reuk en zicht),

de rest in de hersenstam.

Dubbele innervatie

Organen zitten gekoppeld aan zowel het parasympatisch als het orthosympatisch zenuwstelsel.

Doel en begrippen 13.5

Je hebt geleerd hoe je zenuwstelsel je lichaam beïnvloedt

Begrippen 13.5

centrale/ perifere zenuwstelsel, animale/ autonome zenuwstelsel, parasympatisch/ orthosympatisch zenuwstelsel, antagonistische werking, grensstrengen, zwervende zenuw, dubbele innervatie

Bij een astma-aanval trekken spieren in de wand van de bronchiën samen. Welke neuronen geleiden de impulsen die leiden tot deze samentrekking?

1. alleen motorische van het orthosympatische zenuwstelsel
2. sensorische en motorische van het orthosympatische zst
3. alleen motorische van het parasympatische zenuwstelsel
4. sensorische en motorische van het parasympatische zst

Aan de slag met 

13.5 opdrachten 5, 6 en 7