Tijdvak 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Tijdvak 4

Tijdvak 4

Kenmerkende aspecten

De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving.

De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.

Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben.

De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van de kruistochten.

Het begin van staatsvorming en centralisatie.

Verandering

10de + 11de eeuw: voedseloverschot en groeiende veiligheid

Gevolg: urbanisatie en terugkeer (lange afstands)handel

Champagnenetwerk verbindt Noord- met Zuid-Europa

Gebrekkige macht overheden leidt tot samenwerkingsverbanden 

(Hanze)

Steden

Terugkeer handel leidt tot terugkeer geld

Hierdoor: banken en wisselbrieven

Rijkdom stad trekt boeren aan: verlaten domein

Om inkomsten te verkrijgen verkopen edellieden en vorsten stadsrechten

Tol, wetgeving, rechtspraak

Krimp macht edellieden

Burgers

Patriciërs maken in de steden de dienst uit

Gilden: beroepsvereniging

Beschermt beroep én product

Stedelijke burgerij gaat een rol spelen in het machtsspel tussen vorsten en edellieden

Kenmerkende aspecten

De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving.

De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.

Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben.

De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van de kruistochten.

Het begin van staatsvorming en centralisatie.

Christendom

Macht paus is groeiende in 11de eeuw

Als opvolger Petrus zou hij primaat moeten hebben

Benoeming (leken)bisschoppen door keizer leidt tot investituurstrijd

1077: Gang naar Canossa

1122: Concordaat van Worms

Investituurstrijd is één voorbeeld van machtsstrijd kerk en staat

Kruistocht

Groeiende macht paus óók te zien in kruistochten

11de eeuw: keizer in Constantinopel voelt zich bedreigd door islam

Vraagt paus om hulp

1095: Eerste Kruistocht

Leidt tot handelscontacten en impuls wetenschappen

En verstoorde relaties...

Centralisatie

Dankzij terugkeer geld kunnen vorsten belasting heffen 

Helpt centralisatie

Honderdjarige Oorlog: feodaal conflict over macht Frankrijk

Franse overwinning leidt tot groeiende macht centrale overheid

DU: keizer afhankelijk van keurvorsten

ENG: koning afhankelijk van edellieden

Deze beschrijving is bruikbaar voor een onderzoek naar de Vlaamse
economie in de twaalfde eeuw.
Toon dit aan door:
 aan te geven dat de beschrijving past bij de economische positie van Vlaanderen in die tijd, en
 uit te leggen welke voorwaarde voor succesvol handeldrijven je aan de beschrijving kunt ontlenen.

Kenmerkende aspecten