Reformatie - Klas 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen

2. Herhalen

3. Uitleg + aant. 

4. Huiswerk

5. Video

Leerdoelen

1. Je kunt de kritiek van op de Kerk beschrijven en verklaren.

2. Je kunt de oorzaak, de inhoud en de gevolgen van de contrareformatie beschrijven.

3. Je weet welke gevolgen de hervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa. 

Welke ontdekkingsreizigers moeten in de zinnen worden ingevuld?

zocht een westelijke route naar Indië.

ontdekte Kaap de Goede Hoop.

voer als eerste Portugees naar Indië.

...............................................................

...............................................................

...............................................................

Christoffer Columbus

Vasco da Gama

Bartolomeus Diaz

Cornelis de Houtman

Hendrik de Zeevaarder

Marco Polo

Geef aan of er sprake is van continuiteit of verandering in het leven van de inheemse bevolking

Verandering / Discontinuïteit

Continuïteit

Indianen worden gekerstend 

(tot christen bekeerd)

Indianen moeten voor de Spanjaarden werken op encomienda's

Indianen passen hun eigen goden aan aan het christelijk geloof 

Indiaanse vrouwen trouwden met de conquistadores

Indianen vallen nu onder een Spaanse koning,

eerst hadden ze een eigen koning die ze moesten gehoorzamen

Indianen spreken onderling hun taal Quechua

Welk begrip past het
beste bij deze
afbeelding?

1. Trans-Atlantische slavenhandel
2. Handelskapitalisme
3. Encomiënda
4. Conquistadores

Uitleg

Middeleeuwen: Kerk had een almachtige positie. 

Kritiek op de kerk werd niet geduld. 

Mensen die afdwaalden van de 

officiële leer van de Kerk werden 

ketters genoemd. Deze ketters 

belandden vaak op de brandstapel

--> Johannes Huls ( +/- 1415)

Renaissance

Middeleeuwen

Wat waren hervormers

1. Leiders van een protestbeweging tegen fouten in de kerk.
2. Christenen die zich aansluiten bij een hervormer.
3. Christenen die zich aansluiten bij de paus

Wat vinden mensen belangrijk? Zet de woorden in de goede kolom. Kies uit:

Middeleeuwen

Tijd van ontdekkers en hervormers

De mens

Het leven na de dood

Het leven op aarde

God en de kerk

Uitleg

Ketters werden opgespoord en berecht volgens de kerkelijke rechtbank; de Inquisitie. Kritiek werd dus niet geduld. 

1517; Maarten Luther, 95 stellingen te Wittenberg.

Uitvinding drukpers --> Verspreiden van diens ideeën ging snel

Uitleg

Monnik Tetzel had namens de kerk vele aflaten verkocht in de Duitse gebieden. 

Een doorn in het oog voor Luther. 

--> Bouw van een St. Pieterskerk bekostigen?

Aantekening

Kritiekpunten in Luther's 95 stellingen: 

1. Aflaathandel

2. Simonie (= het verkopen van posities in de kerk)

3. Hiërarchie van de kerk (waarom een paus, kardinaal en bisschop nodig?)

4. Heiligenverering

5. Luxe leven van geestelijken. 

6. Geringe kennis van de Bijbel onder de geestelijken. 

Luther legde de focus dus weer op de persoonlijke relatie tot God en de bestudering van de Bijbel. Wat daar niet instond kon worden afgeschaft. 

Aantekening

De paus stond niet open voor Luther's kritiek en deed hem in de kerkelijke ban (hij excommuniceerde Luther). 

Karel V wilde graag centraliseren. Meerdere geloofsstromingen werden ook door de Duitse keizer dus niet getolereerd. 

1521; Luther moet verschijnen voor de Rijksdag te Worms om zijn ideeën voor de keizer te herroepen. Luther weigert --> rijksban (vogelvrij verklaard). 

Een kerkelijke rechtbank die ketters opspoorde en vervolgde:

1. Reconquista
2. conquistadores
3. Inquisitie
4. encomienda

Waar richt de
kritiek van deze
tekenaar zich
op?

Sleep de balk naar de zin waar Luther zijn bezwaren tegen de kerk van Rome uitlegt.

Leg uit hoe het kan  dat de pausen en de kerkvergaderingen onjuiste beweringen doen, volgens Luther? Koppel dat aan één van de kritiekpunten van Luther.

Uitleg

Na de rijksban in 1521 werd Luther geholpen door de Keurvorst van Saksen. Op diens kasteel; de Wartburg, schreef Luther de Bijbel in de volkstaal; het Duits. 

Verscheidene Duitse vorsten schaarden zich over de jaren achter Luther en zijn vorm van het christendom; het lutheranisme (een vorm van het protestantisme). 

Aantekening

Het bestuur in het Duitse Rijk ca. 1500:

1. Heilig Roomse keizer (Karel V)

2. Duitse vorsten (van hele machtige keurvorsten tot kleine koningen)

De Heilig Roomse (ook wel: Duitse keizer) wilde graag centraliseren en zodanig meer macht naar zich toetrekken. De Duitse vorsten wilden het liefst zo veel mogelijk zelf te zeggen hebben over hun eigen gebied (particularisme). Door het lutheranisme aan te nemen konden Duitse vorsten zich nog verder losweken van de macht van de katholieke keizer en de paus. 

Aantekening

Redenen om het lutheranisme aan te nemen:

1. Meer autonomie over het vorstendom; niet luisteren naar een katholieke keizer. 

2. Persoonlijke overtuiging

3. Inbeslagname van kerkelijke bezittingen.

4. Autoriteit over geloofszaken in het vorstendom in plaats van te moeten luisteren naar de katholieke kerk. 

Uitleg

Boerenoorlog (1524 - 1525) 

 

Geen kerkelijke hiërarchie; Luther legt het gezag voor het organiseren van het geloof bij de vorsten zelf. 

Periodes van godsdienstoorlogen en vrede wisselden elkaar af tot 1555; De godsdienstvrede van Augsburg. Cuius regio, eius religio. "Wiens gebied, diens gebed". De vorsten mochten het geloof voor hun gebied zelf bepalen. Keizer Karel V treedt af na deze persoonlijke nederlaag. 

Hertog van Saksen beschermt Luther

Paus en keizer in conflict met Luther 

Vrede van Ausburg

Godsdienst oorlog  in Duitsland

95 stelligen

Luther

Vereren van heiligen

Eenvoudige aankleding

Zelf de bijbel lezen

Katholieken

Protestanten

Paus

Veel luxe

Protestanten

Katholieken

Marten Luther

De Paus

Calvijn

Aantekening

Johannes Calvijn; een hervormer uit Frankrijk. 

calvinisme (ook een vorm van het protestantisme)

1. Predestinatie

2. Geestelijkheid moet het geloof uitleggen, meer niet. 

3. Geen heiligenverering; geen afleiding in de kerk; kaal 

4. kerkgemeente bestuurd zijn eigen kerk

5. Vorst mag worden afgezet als deze tegen Gods wil ingaat. 

Welke bron is geschreven door 

Maarten Luther en welke bron door Calvijn?

Maarten Luther

Johannes Calvijn

De contrareformatie

1543 - 1563; Concilie van Trente

Een katholieke kerkvergadering waarin werd afgesproken hoe ze het protestantisme moesten indammen. 

1. Verbetering priesteropleiding

2. Bevestiging van de tradities (heiligenverering, aflaten etc.)

3. Vulgaat (Bijbelvertaling; in het Latijn) bleef de officiële Bijbel

4. Ketters werden vervolgd. 

Leerdoelen

1. Je kunt de kritiek van op de Kerk beschrijven en verklaren.

2. Je kunt de oorzaak, de inhoud en de gevolgen van de contrareformatie beschrijven.

3. Je weet welke gevolgen de hervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa.