Ravj - Hoofdstuk 5 + 6

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

4 HAVO ECONOMIE  ||  2021-2022

Huis & hypotheek

Hoe zit de woningmarkt eruit?

Sociale huurwoning:

Minder dan €735 huur p.m.

Huurwoning vrije sector:

Meer dan € 735 huur p.m.

Hypotheek

hypotheeklening 

huis = onderpand 

Ga ik huren of kopen?

Huurwoning 

Onderhoud van de woning wie doet dat??

• Woningbouwvereninging
  

of de huurbaas.

• Nadeel is dat je zomaar
  

mag verbouwen.

Koopwoning

Onderhoud van de woning wie doet dat??

• Dat moet de huiseigenaar zelf doen.!
  

•               Voordeel is dat je zelf     

                    mag verbouwen. 

Wat is een belastingtechnisch voordeel van een huis kopen?

De netto woonlasten bestaan uit:

• rente en aflossing van de hypotheek 
• onderhoudskosten
• verzekeringspremie
• belasting vanwege bezit woning
  (onroerend zaak belasting)

Hypotheek rente historisch laag

- De rente is historisch laag, geld lenen is bijna gratis in vergelijking tot vroeger

- Hierdoor stijgen de huizenprijzen. 

Is het verstandig om nu een huis te kopen? 

cpi = consumentenprijsindexcijfer

Het cpi is een samengesteld gewogen indexcijfer! 

gewogen, omdat de ene artikelgroep zwaarder meetelt dan de andere artikelgroep

samengesteld, omdat het cpi is samengesteld uit verschillende artikelgroepen

Samengesteld gewogen indexcijfer

Omdat het CBS aan iedere artikelgroep een ander gewicht geeft, is het cpi een samengesteld gewogen indexcijfer.

• Samengesteld omdat het cpi is samengesteld uit verschillende artikelgroepen.
  
• Gewogen omdat iedere artikelgroep een andere weging heeft en daarom verschillend meetelt in de berekening van het cpi.

CPI

CPI = Samengesteld Gewogen Prijsindexcijfer

Samengesteld -> meerdere categorieën

Gewogen -> niet alles telt even zwaar mee

PIC -> Gebaseerd op % toe/afname in indexcijfers

Aan de slag

Extra oefenopgaven Classroom

Wat is een verzekering ?

Een verzekering is:

- Een overeenkomst
 tussen verzekerde en verzekeraar. 

- De verzekerde (dat ben jij) betaalt een premie en de verzekeraar betaalt de schadevergoeding

Verzekeraar en verzekerde

Verzekeraar is de verzekeringsmaatschappij waar je de verzekering afsluit. 

Verzekerde is degene die zich verzekert bij een verzekeringsmaatschappij.

Waarom nemen mensen een verzekering?

Risicomijdend - risico avers 

risico zoekend en risico neutraal

de verzekeraar

• verkoper
• betaald uitkering
• wil hoge premie 

de verzekerde

• consument/klant
• betaald premie
• betaald eigen risico
• wil lage premie

De verzekerde en verzekeraar

Premie?

Hoe werkt een verzekering?

Verzekerde

Verzekeraar

Leg uit waarom een premiebetaling voor een verzekering gezien kan worden als een vorm van solidariteit

Hoort hier niet bij: particuliere verzekeringen

vanuit de overheid

bijv. bijstand of wajong

Voorbeelden particuliere verzekering:

- Reisverzekering

- Telefoonverzekering

- Opstalverzekering

- Aanvullende zorgverzekering (voor orthodontie, fysio)

Voorbeelden collectieve verzekering:

- Basiszorgverzekering

- WW (werkloosheid)

- WIA (arbeidsongeschiktheid)

- AOW

Werknemersverzekeringen

Voor wie? Iedereen die in NL werkt

- WW (Werkloosheidswet): onvrijwillig werkloos. Je bouwt elke 3 gewerkte jaren het recht op 1 jaar ww-uitkering op.

- ZW (Ziektewet): Door ziekte niet kunnen werken. 2 jaar recht op salaris doorbetaling.

- WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen): na 2 jaar nog niet in staat om te werken? Indien volledig afgekeurd, dan betaalt de WIA. Bij gedeeltelijk afgekeurd moet de werkgever je aangepast werk bieden.

Tegen welke problemen kan de verzekeraar oplopen?

Moral hazard en asymmetrische informatie

Er is sprake van moreel wangedrag wanneer mensen zich riscovoller gaan gedragen, omdat de financiële gevolgen daarvan voor een ander zijn.

Moreel wangedrag, wordt ook wel nalatig gedrag of moral hazard genoemd.

Er is sprake van asymmetrische informatie, wanneer de ene partij meer informatie heeft dan de andere partij.

Wat zou een oplossing kunnen zijn om moreel wangedrag tegen te gaan?

asymmetrische informatie

De verzekerde weet meer over de kans op schade dan de verzekeringsmaatschappij, er is hier sprake van informatie asymmetrie tussen de verzekerde en verzekeraar.

Een ander voorbeeld waarbij sprake is
van asymmetrische informatie: 

Averechtse selectie & verplichte solidariteit

Als verzekeringen niet verplicht zijn, zullen alleen mensen met een hoog risico zich verzekeren, met als gevolg hoge premies (averechtse selectie).

Dit kan (bij onvrijwillig risico) als onrechtvaardig worden ervaren.

Noem een situatie waar asymmetrische informatie van toepassing zou kunnen zijn?

Oplossingen voor averechtse selectie:

-  Premiedifferentiatie (vast)

-  Risicoselectie = de situatie dat verzekeraars vooral proberen goede risico's

    aan te trekken en slechte risico's ontmoedigen zich bij hen te verzekeren

-  Risicospreiding = samenvoegen van individuele risico's van een groep mensen

Oplossingen voor asymmetrische informatie:

 -  Informatie verzamelen over verzekeringnemer

 -  Bonus-malus systeem = goed gedrag wordt beloond en slecht gedrag 'bestraft'

Oplossingen voor moreel wangedrag

-  Informatie registreren van verzekeringnemer

-  Premiedifferentiatie afhankelijk van ingeschat gedrag/risicogroep

-  Bonus-malus systeem

-  Eigen risico

Oplossingen voor dilemma's:

Aan de slag

Oefenopgave Hoofdstuk 6