H.C. 3.1. Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in NL 1948-1978

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC. 3. Nederland 1948 - 2008

3.1. Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948 tot 1978?

Kenmerkende aspecten in HC 3.1. :

45 De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een

wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

46 De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld

47 De eenwording van Europa

48 De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw

aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

49 De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen

Herhaling HC 2.3.:

Hieronder staan in de linkerkolom vier gebeurtenissen uit de Duitse geschiedenis (a tot en met d) in chronologische volgorde en in de rechterkolom vijf gevolgen (1 tot en met 5) in willekeurige volgorde:

 

Gebeurtenissen:                                                             Gevolgen:

a Jozef Stalin liet de

toegangswegen naar West-Berlijn blokkeren.

b Willy Brandt startte met de

uitvoering van de Ostpolitik.

c Michael Gorbatsjov besloot de

Brezjnevdoctrine los te laten.

d Helmut Kohl kondigde aan de

Duitse mark te vervangen door

de euro.

2p Geef voor elke gebeurtenis aan welk gevolg daarbij hoort.

Noteer alleen de letter en het daarbij behorende cijfer.

Let op: er blijft één gevolg over.

1 De Verenigde Staten stelden een luchtbrug in.

2 Frankrijk steunde openlijk de Duitse plannen voor hereniging.

3 Oost-Duitse arbeiders startten met de bouw van de Muur in Berlijn

4 Oost-Duitse burgers trokken via

Hongarije naar het Westen,

nadat de grens met Oostenrijk

was opengesteld.

5 West-Duitsland en OostDuitsland erkenden elkaar als

gelijkwaardige staten.

Antwoord examenvraag:

Na WOII: herstel verzuiling (is vertrouwd)

Wat wordt er bedoeld met de Babyboom?

Economische voorspoed '50 - '70

• Marshallhulp
• Toenemende industrialisering
• geleide loonpolitiek (Willem Drees) --> overheid zorgt voor meer werkgelegenheid door hoogte lonen te matigen (bemoeit zich dus meer met binnenlandse economie)
• Transitohandel (GB-DU)
• aardgas Groningen
• Europese samenwerking (ook lid vd NAVO; einde neutraliteitspolitiek NL)

In 1949 was Nederland een van de oprichters van de NAVO.

 

3p Leg uit bij welke verandering van de Nederlandse buitenlandse politiek na 1945 het lidmaatschap van de NAVO paste en geef vervolgens een politieke verklaring voor deze verandering.

maximumscore 3

 

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Het lidmaatschap van de NAVO paste bij het loslaten van de

vooroorlogse neutraliteitspolitiek (of een juiste omschrijving hiervan),

omdat door dit lidmaatschap Nederland openlijk de kant koos van / zich

moest inzetten voor het westers bondgenootschap 2

• Nederland dacht niet in staat te zijn zich te beschermen tegen het

communisme / voelde zich door de Koude Oorlog bedreigd (waardoor

zij lid werd van een defensief bondgenootschap) / wilde de

Marshallhulp niet mislopen (waardoor de invloed van de

Verenigde Staten toenam) 1

Deze les:

+ uitleg deel HC 3.1.

+ examenvraag

• Verstedelijking en groeiende mobiliteit  

Welk begrip hoort níet bij verzorgingsstaat?

1. sociale wetgeving
2. overheidsbemoeienis
3. Willem Drees
4. Poldermodel

Waarvoor streden feministen tijdens de 1e Feministische Golf?

Vanaf de jaren '60 werd Nederland een multiculturele samenleving. Welke oorzaken waren er voor deze immigratiestromen van '50 - '70?

In 1963 verscheen in het vrouwenblad Margriet een advertentie voor het 'Tankmodel', een nieuw model stofzuiger van Philips. In een fotostrip werd het verhaal verteld van een vrouw die problemen heeft met haar oude model stofzuiger. Met haar man schaft zij het 'Tankmodel' aan, waarna zij weer probleemloos kan stofzuigen. In de tijd dat de advertentie geplaatst werd, deden zich in Nederland twee veranderingen voor:

1 Nederland werd een consumptiemaatschappij.

2 De emancipatie van de vrouw kwam op gang.

4p Geef voor beide veranderingen aan of deze met de advertentie ondersteund kunnen worden of niet.

maximumscore 4

Kern van een juist antwoord is:

• Verandering 1 kan met de advertentie wel ondersteund worden, omdat in een vrouwenblad voor stofzuigers werd geadverteerd, waaruit blijkt dat in huishoudens (moderne) apparaten hun intrede hadden gedaan / dat het toen interessant was voor bedrijven om te adverteren voor producten (wat past bij een consumptiemaatschappij) 2

• Verandering 2 kan met de advertentie niet ondersteund worden, omdat de advertentie ervan uitgaat dat de vrouw stofzuigt (en niet de man) / dat de vrouw samen met haar man een stofzuiger koopt (waaruit niet blijkt dat de vrouw geëmancipeerd is) 

Deze les:

+ herhaling en uitleg deel HC 3.1.

+ examenvraag

+ WelkWoordWeg TV 10

Geef een aantal redenen waarom er veel welvaart was in Nederland tussen '50 - '70

Economische voorspoed '50 - '70

• Marshallhulp
• Toenemende industrialisering
• geleide loonpolitiek (Willem Drees) --> overheid zorgt voor meer werkgelegenheid door hoogte lonen te matigen (bemoeit zich dus meer met binnenlandse economie)
• Transitohandel (GB-DU)
• aardgas Groningen
• Europese samenwerking (ook lid vd NAVO; einde neutraliteitspolitiek NL)

Geef een aantal sociaal-culturele veranderingsprocessen in de maatschappij in NL in de 20e eeuw

Aan de economische groei komt een einde...

Oliecrisis van 1973

(boycot door Arabische landen als reactie op de steun van Westerse landen voor Israël tijdens de Jon Kippoeroorlog)

--> Begin Economische Crisis '80

--> meer kritiek op de verzorgingsstaat 

Lees HC 3.1. in de syllabus

Een anekdote:

In 1973 werd in overleg met het ministerie van Economische Zaken het volgende bericht in de landelijke dagbladen geplaatst:

"Als u wat kalmer optrekt en rustiger rijdt, bespaart u per dag

1.300.000 liter benzine. In een test is gebleken dat onrustig ruw rijden ten koste gaat van indrukwekkende hoeveelheden brandstof. Wegspuiten bij een stoplicht en hard remmen op het laatste moment kan u, als u er een gewoonte van maakt, veel meer benzine kosten dan een gelijkmatiger rijstijl."

 

2p Leg uit dat het doel van dit bericht paste bij de actuele situatie in 1973.

maximumscore 2

 

Uit het antwoord moet blijken dat met dit bericht een tekort aan brandstof moest worden voorkomen dat dreigde omdat in 1973 de oliecrisis plaatsvond / in 1973 de import van olie naar Nederland onder druk stond.

 

Opmerking

Alleen als in het antwoord een juist verband wordt gelegd tussen de oliecrisis en het doel van dit bericht, worden scorepunten toegekend.

Maken WelkWoordWeg TV10

Rij 1

1. DDR
2. communisme
3. BRD
4. Polen

Rij 2

1. Truman-doctrine
2. Vietnamoorlog
3. Brezjnevdoctrine
4. Marshallhulp

Rij 3

1. EU
2. NAVO
3. EEG
4. Warschaupact

Rij 4

1. Verzuiling
2. secularisatie
3. verzorgingsstaat
4. consumptiemaatschappij

Rij 5

1. pluriform
2. segregatie
3. assimilatie
4. integratie