2.1 en 2.2 Staatsvorming (in Nederland)

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

2.1 Staatsvorming

De ontwikkeling van een staat

Staatsvorming

... is de institutionalisering van politieke macht tot een staat.

"Het is een combinatie van economische en politieke ontwikkelingen."

(1) Urbanisatie

(2) Handel

(3) Groei stadsbevolking

Macht brengt verantwoordelijkheid

> Uitruilrelatie tussen machthebber en onderdanige

>> Opheffen belemmeringen vrije handel

>> Eenheid in wetten en munten

>> Veiligheid en bescherming van burgers

>>> Burger betaalt belasting om bovenstaande te krijgen

Historische ontwikkeling

Tot 1500 ==> Feodale stelsel

Vanaf 1500 ==> Premoderne staten

Politieke eenheden verenigen zich in grote standen- of Statenvergaderingen die een poging deden tot het vormen van de eerste vormen van representatie in premoderne staten.

Representatie

... de vertegenwoordiging van een groep door één of enkele betrokkenen die namens de groep spreken.

Interne soevereiniteit

1. Er is een regering over een bepaalde groep mensen

2. Er is sprake van een bepaald grondgebied

3. De staat bezit daarbij het gewelds- en belastingmonopolie

Externe soevereiniteit

... het staatsgezag is niet ondergeschikt aan het gezag van andere staten.

Wanneer was Nederland onderworpen aan een externe soevereiniteit? 

2.2 Nederland

Vanaf de late middeleeuwen (1200-1600) krijgt Nederland steeds meer vorm. Langzaam verdween de feodale samenleving met zijn standenmaatschappij (adel, geestelijkheid en derde stand).

Verandering vanaf 11e en 12e eeuw

1. Arbeidsdeling

2. Intensivering handel en geldgebruik

3. Bevolkingsgroei

4. Verhoging agrarische productie

5. Ontstaan steden met burgerij

> Militaire middelen (machtsuitbreiding)

> Strategische huwelijken (machtsuitbreiding)

> Juridische middelen (machtsuitbreiding)

Een overzicht

Rond 1400 overname delen Nederland door hertogen Bourgondië uit Oost-Frankrijk. Dit gebeurt deels door huwelijkspolitiek en verovering.

Vanaf 1464 bespreken die gebieden hun gezamenlijke belangen in de Staten-Generaal. Karel V die vanaf 1540 het gezag hier voert behandelt Nederland als een politieke eenheid.

De opstand tegen Filips II

https: