7.3 Burgers, bedrijven en de overheid

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H7.3 Burgers, bedrijven en overheid

Aan het einde van de les kun je uitleggen:

- wat het verschil is tussen de collectieve en de particuliere sector

- hoe een gemeente zijn inkomsten en uitgaven plant

- wat privatisering is

Collectieve goederen

Waarom zorgt de overheid voor collectieve goederen?

- apart betalen niet mogelijk 

   (bijv. dijken)

- kwaliteit bewaken (bijv. onderwijs)

- betaalbaar blijven voor alle burgers (bijv. gezondheidszorg, politie)

Collectieve sector:

- streeft niet naar winst
- moet wel uitkomen 

met haar geld dus... 

begroting maken!!

Particuliere sector:

- streven naar winst
- bedrijven/burgers
- marktwerking

Privatiseren

De overheid verkoopt een dienst / activiteit aan een bedrijf in de particuliere sector.

Voordelen:

- Minder kosten en organisatie voor de overheid.

- Prijzen kunnen lager worden door marktwerking.

Nadelen:

- Overheid verliest inspraak.

- Sommige activiteiten kunnen ophouden met bestaan.

- Prijzen kunnen hoger worden door winstdoel

PRIVATISEREN

Inkomsten van de gemeente

Om de uitgaven te kunnen betalen, heeft een gemeente inkomsten nodig. De gemeente krijgt haar inkomsten van: 

- Gemeentefonds (van het rijk)

- Gemeentelijke belastingen

(bv onroerendezaakbelasting).

- Burgers die betalen voor de afvalstoffenheffing, rioolrechten en leges.

Leges zijn vergoedingen die je bv. voor je nieuwe ID-kaart betaalt.

Tekort op begroting:

• bezuinigen op uitgaven
• geld lenen

Taken van de overheid

• zorgen voor veiligheid (politie en leger)
• gezondheidszorg (ziekenhuizen)
• sociale zekerheid (uitkeringen)
• zorgen voor volkshuisvesting (wonen)
• zorgen voor onderwijs

Wat heb je geleerd?

In welke sector vind je de Voedselbank terug?

1. Particuliere sector
2. Primaire sector
3. Collectieve sector
4. Secundaire sector

Wie betaalt de collectieve voorzieningen?

1. De particuliere sector
2. De overheid

Wanneer de overheid taken uitbesteedt of overdraagt aan particuliere bedrijven, noem je dit

1. particuleren
2. privatiseren
3. ex-overheid
4. bedrijfsleven

Wie betaalt mee aan de collectieve sector?

1. niet betlastingbetalers
2. Belastingbetalers

Waarom privatiseert de overheid sommige activiteiten?

1. Omdat de overheid dan meer moet te regelen.
2. Omdat dan de uitgaven van de overheid stijgen.
3. Omdat de consumenten-prijs dan omhoog kan gaan.
4. Omdat de consumenten-prijs dan omlaag kan gaan.

Voor- en nadelen van privatiseren

Sleep de zinnen in de juiste kolom.

Voordelen

Nadelen

Minder kosten voor de overheid.

Lagere prijzen door marktwerking.

Kans op minder kwaliteit.

Meer keuzevrijheid.

Overheid verliest inspraak.

Dijken horen bij de collectieve sector

1. Juist
2. Onjuist

In de collectieve sector heb je altijd te maken met marktwerking

1. Juist
2. Onjuist

Welke instelling hoort NIET bij de collectieve sector?

1. Belastingdienst
2. Beatrix College
3. ING Bank
4. Gemeente Tilburg

Is een school onderdeel van de collectieve sector

1. ja
2. nee

De collectieve sector is een ander woord voor

1. de overheid
2. de gezondheidszorg en de overheid
3. de instellingen voor de sociale verzekeringen en de overheid
4. De instellingen voor de sociale verzekeringen en de gezondheidszorg

Een ander begrip voor de collectieve sector is

1. Particuliere sector
2. Publieke sector
3. Marktsector