4V Cultuuruur Periode 2 onderwerp 1: Griekse bouwkunst + Delphi

Cultuuruur periode 2: Bouwkunst en Rome
1 / 53
suivant
Slide 1: Diapositive
KCVMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

Cette leçon contient 53 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 1 vidéo.

time-iconLa durée de la leçon est: 30 min

Éléments de cette leçon

Cultuuruur periode 2: Bouwkunst en Rome

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Onderwerpen
  • Griekse bouwkunst, Romeinse bouwkunst en de onderlinge
      verschillen
  • Bouwwerken van keizer Augustus, zuil van Traianus,
      Circus Maximus
  • Presentaties over  Colosseum, Pantheon, thermen van Caracalla, fresco's en/of beelden (PTD)

Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Griekse bouwkunst
Segesta, Sicilië

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

In deze lessonup...
  • leer je de functie van tempels
  • leer je de onderdelen van tempels
  • leer je de belangrijkste bouwordes van tempels
  • maak je kennis met de best bewaarde gebouwen uit Athene  
     en Delphi 
  • leer je over theaters 

Slide 4 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat weet je al over Griekse tempels?

Slide 5 - Carte mentale

Cet élément n'a pas d'instructions

Functie
  • Grieken gebruikten de tempel om
     in contact te komen met de
     godheid. 
  • Dit gebeurde vóór de tempel, niet
     erin!
  • Voor de tempel stond een altaar.
  • In de tempel stond het beeld van
     de god(in): dat was heilig, daar
     mocht je niet komen.

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Opbouw (voorzijde)
tympanon 
   fronton
fries
   triglief
   metoop
architraaf
kapiteel
zuil

Slide 7 - Diapositive

triflief: 3 inkervingen (denk ook aan hiërogliefen: heilige inkervingen)

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat weet je nog? Sleep de namen van de onderdelen op de juiste plaats.
Timpanon
Zuilen
Kapiteel 
Fries
Architraaf

Slide 9 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Fries
kapiteel
architraaf
zuil

Slide 10 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Opbouw (plattegrond)
Termen: 
cella
portaal / pronaos
opisthodomos (= achterkamer)
peristylium 
stylobaat

Wat zal het Griekse woord στύλος betekenen?

Slide 11 - Diapositive

De cella is de binnenste ruimte waar het godenbeeld in stond. De gewone mensen mochten daar niet komen.
De priester betreedt de cella via het portaal / pronaos.
Rondom heb je het peristylium. 
Achter de tempel bevindt zich vaak nog een achterkamer / opisthodomos.
Dit staat op het stylobaat.
               Zuilen
Termen: 
Dorisch
Ionisch
Corinthisch
zuil
kapiteel
basement

Slide 12 - Diapositive

Trigliefen en metopen zie je alleen bij een Dorisch fries, bij de andere zie je een doorlopend fries.
Dorische
 zuil
Ionische zuil
Korintische zuil

Slide 13 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Sleep de afbeeldingen naar de juiste bouwstijl
Dorisch
Ionisch
Korintisch

Slide 14 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

  • Delisch-Attische Zeebond
  • 454 v. Chr.   Schatkist 'in veiligheid gebracht'
  • 450 v. Chr.   Pericles' bouwprogramma

Slide 15 - Diapositive

Na de Perzische Oorlogen voelde men zich onveilig en werd een militaire bond opgericht, de Delisch-Attische Zeebond.
Delisch, naar het eiland Delos, waar de schatkist stond, Attisch, naar het gebied waarin Athene lag, de belangrijkste stad in de bond.
Iedere stad moest contributie betalen en verzet werd bestraft als verraad...
De Delisch-Attische Zeebond is een moderne benaming. Het heette in de oudheid Athene en zijn bondgenoten, οἱ Ἀθηναῖοι καὶ οἱ σύμμαχοι.
Propylaïen (προ = ..., πυλη = ...)

Beschrijf zelf wat je ziet met termen v/d architectuur.

Slide 16 - Diapositive

πύλη = deel v/e dubbele poort, πύλαι = poorten / ingang

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Nikè-tempeltje

Doorlopend fries:
strijd tussen de Grieken en Perzen

Uitzonderlijk, want ...?

Slide 18 - Diapositive

want normaalgesproken werden er alleen mythische taferelen afgebeeld.
Nikè-tempeltje

Doorlopend fries:
strijd tussen de Grieken en Perzen

Uitzonderlijk, want normaalgesproken alleen mythologische taferelen.

Slide 19 - Diapositive

want normaalgesproken werden er alleen mythische taferelen afgebeeld.
Erechtheion

Slide 20 - Diapositive

Waar komt de naam Erechteion vandaan?

Hephaistos probeerde Athena te verleiden. Zij was daar niet van gediend, maar de god was zo opgewonden, dat er wat van zijn zaad op haar dijbeen kwam. De godin veegde het vol walging weg met een dotje wot en gooide het op de grond. Hieruit is Erechtheus geboren, half mens, half slang, die later koning van Athene werd.
Erechtheus won een oorlog tegen Eleusis; Eleusis werd bijgestaan door een zoon van Poseidon (Eumolpos), die in de strijd werd gedood. Poseidon nam wraak op Erechtheus met zijn drietand. / Zeus met zijn bliksem.
Erechteion: Kariatiden (mannenzuilen heten Atlantiden - waarom?)
Tempel voor Athena, Erechtheus, Poseidon en Zeus
Wat valt op aan de vorm van dit heiligdom? 

Slide 21 - Diapositive

(Vitruvius: inwoners van Kariai kozen de kant van de Perzen => Karyanen gestraft: mannen gedood, vrouwen tot slavin gemaakt).

Het gebouw heeft een zeer on-klassieke vorm. Dit is omdat het gebouwd is om meerdere kleinere heiligdommen te verenigen in één gebouw. het laatste deel ligt ook 3 (!) m lager dan het hoogste deel.

In het plafond zie je het gat waardoor Zeus' bliksem Erechtheus heeft getroffen. Ook zie je in het heiligdom de rots die Poseidon met zijn rots heeft getroffen om water te geven. (zout... hij verloor de strijd tegen Athena met haar olijfboom)
Parthenon

Slide 22 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Dorische orde:
  •  Dorische zuilen, triglyfen en metopen
  •  Metopen: strijd tussen Lapithen (mensen)    en Centauren

Binnenin: Ionisch: 
  • doorlopend fries met processie van de
     Panathenaeën
  • 4 Ionische zuilen in de opisthodomos 
     (achterkamer)

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Alma-Tadema: Phidias en het fries van de Parthenon
in situ

Slide 25 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

In de cella:
  • stond het beeld van de god
  • dit was vaak gemaakt van     goud en ivoor
  • chryselefantien
    (χρυσός= goud,
     ἐλεφάντινος= ivoor)

Slide 26 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Elgin marbles: wat zijn dat?

Slide 27 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Lord Elgin verscheepte reliëfs en 1 kariatide van de acropolis als 'studiemateriaal' naar Engeland; 
verkocht aan de overheid, sinds 1816 in het British Museum.

Slide 28 - Diapositive

Engelsen: conservering: zonder ons zouden de stukken in bar slechte conditie zijn (smog e.d. in Athene)
Grieken: vandalisme en roofkunst

Ongoing dispute...
Reconstructie tympanon: 

geboorte Athena (oostkant) 

strijd tussen Poseidon en Athena (westkant)

Slide 29 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Sleep de namen naar de juiste plek.
Erechteion
Nikè-tempel
Parthenon
Propylaeën

Slide 30 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions


Welk gebouw op de Akropolis is dit?
A
Propylaeën
B
Parthenon
C
Nikè-tempel
D
Erechteion

Slide 31 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Naam 'Parthenon' hoogstwaarschijnlijk niet correct!
Nieuw onderzoek uit 2020 - Janric van Rookhuizen

2500 jaar oude inventarissen:
  • Hekatompedon: schatkamer met gouden bezittingen en standbeeld van Athena
  • Parthenon: andere schatkamer met o.a. meubels en muziekinstrumenten

Pausanias' reisgids (2e eeuw na Chr.) noemt schatten uit het 'Erechteion' die in de Parthenon-inventaris staan.


Aanname was: Parthenon was ergens in de grote tempel.

Incorrect: Parthenon was in het 'Erechteion'  => de kariatiden ondersteunen deze theorie. Waarom?

Slide 32 - Diapositive

Hekatompedon: ἑκατον (100) + πούς (voet): beschrijft de lengte van de tempel
Odeion
(ῳδειον)

Zang- en muziek-theater

2e eeuw na Chr.

5000 man

Slide 33 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Stoa van Eumenes
2e eeuw v. Chr.

Slide 34 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 35 - Diapositive

Aslaag met resten van een cypressenhouten dak gevonden.
Theater van Epidaurus


Wat zijn de verschillen tussen een Grieks en Romeins theater?

Slide 36 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Tempel van Zeus

Welk type zuilen?

Welke locatie?

Slide 37 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 38 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Delphi
Delphi

Slide 39 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Tholos: rond gebouw met koepeldak
Links: reconstructie v/d Tholos in Athene:
Rechts: resten van de tempel van Athena in Delphi

Slide 40 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 41 - Diapositive

Navel v/d aarde: Zeus liet twee adelaars vliegen van beide uiteinden van de aarde.  Ze ontmoetten elkaar in Delphi => navel/centrum van de aarde = omphalos.

Linksonder: schatkamer van Athene

Delphi is genoemd naar de dolfijn waarin Apollo zich veranderde om vervolgens de matrozen die hij tegenkwam te dwingen priesters te worden in zijn tempel.
Het orakel v/d Pythia voor Aegeus:

Maak de uitstekende tuit van de wijnzak niet open, allerbeste der manschappen, voordat je in de stad Athene aankomt.

Pittheus, koning van Troizen
Dochter Aithra

Slide 42 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De leerdoelen waren het (her)kennen van: 
- de functie van tempels
- de onderdelen van tempels
- de belangrijkste bouwordes van tempels
- de gebouwen op de Acropolis
- theaters en het heiligdom van Delphi

Op de volgende slides kun je je kennis hiervan checken.

Slide 43 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat was waar?
In de tempel
Vóór de tempel
altaar
godenbeeld
eredienst

Slide 44 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Sleep de afbeeldingen naar de juiste bouwstijl
Dorisch
Ionisch
Korintisch

Slide 45 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Waar bevindt zich ieder onderdeel?
cella
peristylium
opisthodomos
portaal

Slide 46 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Het heiligdom van Apollo in Delphi was een
A
heiligdom van de polis Delphi.
B
een pan-helleens heiligdom.
C
een heiligdom gefinancieerd door Athene.
D
een heiligdom gefinancieerd door Sparta.

Slide 47 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is een acropolis?
A
Een heuvel in een polis
B
De plek waar alle tempels staan
C
De plek waar een burcht stond
D
De hoogte in een polis met de belangrijkste tempels

Slide 48 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions


Welk gebouw in Athene zie je hier?
A
het Parthenon
B
het Erechteion
C
het Niké-tempeltje
D
het Odeion

Slide 49 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Welke tempelonderdelen ken je nog? Sleep de namen van de onderdelen op de juiste plaats.
Timpanon
Zuilen
Kapiteel 
Fries
Architraaf
Stylobaat 

Slide 50 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Sleep de namen naar de juiste plek.
Erechteion
Nikè-tempel
Parthenon
Propylaeën

Slide 51 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat zie je NIET op deze afbeelding?
A
de omphalos
B
de navel van de aarde
C
het middelpunt van de aarde
D
de kolossos

Slide 52 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Waar was Delphi het meest bekend om?
A
De tempel van Apollo
B
De schatkamer van de verschillende poleis
C
Het orakel
D
Het stadion

Slide 53 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions