4V Cultuuruur Periode 2 onderwerp 1: Griekse bouwkunst + Delphi

Cultuuruur periode 2: Bouwkunst en Rome

1 / 53

Slide 1: Diapositive

KCVMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

Cette leçon contient 53 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 1 vidéo.

La durée de la leçon est: 30 min

Éléments de cette leçon

Cultuuruur periode 2: Bouwkunst en Rome

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Onderwerpen

Griekse bouwkunst, Romeinse bouwkunst en de onderlinge
verschillen
Bouwwerken van keizer Augustus, zuil van Traianus,
Circus Maximus
Presentaties over Colosseum, Pantheon, thermen van Caracalla, fresco's en/of beelden (PTD)

Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Griekse bouwkunst

Segesta, Sicilië

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

In deze lessonup...

leer je de functie van tempels
leer je de onderdelen van tempels
leer je de belangrijkste bouwordes van tempels
maak je kennis met de best bewaarde gebouwen uit Athene
en Delphi
leer je over theaters

Slide 4 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat weet je al over Griekse tempels?

Slide 5 - Carte mentale

Cet élément n'a pas d'instructions

Functie

Grieken gebruikten de tempel om
in contact te komen met de
godheid.
Dit gebeurde vóór de tempel, niet
erin!
Voor de tempel stond een altaar.
In de tempel stond het beeld van
de god(in): dat was heilig, daar
mocht je niet komen.

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Opbouw (voorzijde)

tympanon

fronton

fries

triglief

metoop

architraaf

kapiteel

zuil

Slide 7 - Diapositive

triflief: 3 inkervingen (denk ook aan hiërogliefen: heilige inkervingen)

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat weet je nog? Sleep de namen van de onderdelen op de juiste plaats.

Timpanon

Zuilen

Kapiteel

Fries

Architraaf

Slide 9 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Fries

kapiteel

architraaf

zuil

Slide 10 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Opbouw (plattegrond)

Termen:

cella

portaal / pronaos

opisthodomos (= achterkamer)

peristylium

stylobaat

Wat zal het Griekse woord στύλος betekenen?

Slide 11 - Diapositive

De cella is de binnenste ruimte waar het godenbeeld in stond. De gewone mensen mochten daar niet komen.

De priester betreedt de cella via het portaal / pronaos.

Rondom heb je het peristylium.

Achter de tempel bevindt zich vaak nog een achterkamer / opisthodomos.

Dit staat op het stylobaat.

Zuilen

Termen:

Dorisch

Ionisch

Corinthisch

zuil

kapiteel

basement

Slide 12 - Diapositive

Trigliefen en metopen zie je alleen bij een Dorisch fries, bij de andere zie je een doorlopend fries.

Dorische

zuil

Ionische zuil

Korintische zuil

Slide 13 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Sleep de afbeeldingen naar de juiste bouwstijl

Dorisch

Ionisch

Korintisch

Slide 14 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Delisch-Attische Zeebond
454 v. Chr. Schatkist 'in veiligheid gebracht'
450 v. Chr. Pericles' bouwprogramma

Slide 15 - Diapositive

Na de Perzische Oorlogen voelde men zich onveilig en werd een militaire bond opgericht, de Delisch-Attische Zeebond.

Delisch, naar het eiland Delos, waar de schatkist stond, Attisch, naar het gebied waarin Athene lag, de belangrijkste stad in de bond.

Iedere stad moest contributie betalen en verzet werd bestraft als verraad...

De Delisch-Attische Zeebond is een moderne benaming. Het heette in de oudheid Athene en zijn bondgenoten, οἱ Ἀθηναῖοι καὶ οἱ σύμμαχοι.

Propylaïen (προ = ..., πυλη = ...)

Beschrijf zelf wat je ziet met termen v/d architectuur.

Slide 16 - Diapositive

πύλη = deel v/e dubbele poort, πύλαι = poorten / ingang

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Nikè-tempeltje

Doorlopend fries:

strijd tussen de Grieken en Perzen

Uitzonderlijk, want ...?

Slide 18 - Diapositive

want normaalgesproken werden er alleen mythische taferelen afgebeeld.

Nikè-tempeltje

Doorlopend fries:

strijd tussen de Grieken en Perzen

Uitzonderlijk, want normaalgesproken alleen mythologische taferelen.

Slide 19 - Diapositive

want normaalgesproken werden er alleen mythische taferelen afgebeeld.

Erechtheion

Slide 20 - Diapositive

Waar komt de naam Erechteion vandaan?

Hephaistos probeerde Athena te verleiden. Zij was daar niet van gediend, maar de god was zo opgewonden, dat er wat van zijn zaad op haar dijbeen kwam. De godin veegde het vol walging weg met een dotje wot en gooide het op de grond. Hieruit is Erechtheus geboren, half mens, half slang, die later koning van Athene werd.

Erechtheus won een oorlog tegen Eleusis; Eleusis werd bijgestaan door een zoon van Poseidon (Eumolpos), die in de strijd werd gedood. Poseidon nam wraak op Erechtheus met zijn drietand. / Zeus met zijn bliksem.

Erechteion: Kariatiden (mannenzuilen heten Atlantiden - waarom?)

Tempel voor Athena, Erechtheus, Poseidon en Zeus

Wat valt op aan de vorm van dit heiligdom?

Slide 21 - Diapositive

(Vitruvius: inwoners van Kariai kozen de kant van de Perzen => Karyanen gestraft: mannen gedood, vrouwen tot slavin gemaakt).

Het gebouw heeft een zeer on-klassieke vorm. Dit is omdat het gebouwd is om meerdere kleinere heiligdommen te verenigen in één gebouw. het laatste deel ligt ook 3 (!) m lager dan het hoogste deel.

In het plafond zie je het gat waardoor Zeus' bliksem Erechtheus heeft getroffen. Ook zie je in het heiligdom de rots die Poseidon met zijn rots heeft getroffen om water te geven. (zout... hij verloor de strijd tegen Athena met haar olijfboom)

Parthenon

Slide 22 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Dorische orde:

Dorische zuilen, triglyfen en metopen

Metopen: strijd tussen Lapithen (mensen) en Centauren

Binnenin: Ionisch:

doorlopend fries met processie van de
Panathenaeën
4 Ionische zuilen in de opisthodomos
(achterkamer)

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Alma-Tadema: Phidias en het fries van de Parthenon

in situ

Slide 25 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

In de cella:

stond het beeld van de god
dit was vaak gemaakt van goud en ivoor
chryselefantien
(χρυσός= goud,
ἐλεφάντινος= ivoor)

Slide 26 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Elgin marbles: wat zijn dat?

Slide 27 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Lord Elgin verscheepte reliëfs en 1 kariatide van de acropolis als 'studiemateriaal' naar Engeland;

verkocht aan de overheid, sinds 1816 in het British Museum.

Slide 28 - Diapositive

Engelsen: conservering: zonder ons zouden de stukken in bar slechte conditie zijn (smog e.d. in Athene)

Grieken: vandalisme en roofkunst

Ongoing dispute...

Reconstructie tympanon:

geboorte Athena (oostkant)

strijd tussen Poseidon en Athena (westkant)

Slide 29 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Sleep de namen naar de juiste plek.

Erechteion

Nikè-tempel

Parthenon

Propylaeën

Slide 30 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Welk gebouw op de Akropolis is dit?

Propylaeën

Parthenon

Nikè-tempel

Erechteion

Slide 31 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Naam 'Parthenon' hoogstwaarschijnlijk niet correct!

Nieuw onderzoek uit 2020 - Janric van Rookhuizen

2500 jaar oude inventarissen:

Hekatompedon: schatkamer met gouden bezittingen en standbeeld van Athena
Parthenon: andere schatkamer met o.a. meubels en muziekinstrumenten

Pausanias' reisgids (2e eeuw na Chr.) noemt schatten uit het 'Erechteion' die in de Parthenon-inventaris staan.

Aanname was: Parthenon was ergens in de grote tempel.

Incorrect: Parthenon was in het 'Erechteion' => de kariatiden ondersteunen deze theorie. Waarom?

Slide 32 - Diapositive

Hekatompedon: ἑκατον (100) + πούς (voet): beschrijft de lengte van de tempel

Odeion

(ῳδειον)

Zang- en muziek-theater

2e eeuw na Chr.

5000 man

Slide 33 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Stoa van Eumenes

2e eeuw v. Chr.

Slide 34 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 35 - Diapositive

Aslaag met resten van een cypressenhouten dak gevonden.

Theater van Epidaurus

Wat zijn de verschillen tussen een Grieks en Romeins theater?

Slide 36 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Tempel van Zeus

Welk type zuilen?

Welke locatie?

Slide 37 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 38 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Delphi

Slide 39 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Tholos: rond gebouw met koepeldak

Links: reconstructie v/d Tholos in Athene:

Rechts: resten van de tempel van Athena in Delphi

Slide 40 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 41 - Diapositive

Navel v/d aarde: Zeus liet twee adelaars vliegen van beide uiteinden van de aarde. Ze ontmoetten elkaar in Delphi => navel/centrum van de aarde = omphalos.

Linksonder: schatkamer van Athene

Delphi is genoemd naar de dolfijn waarin Apollo zich veranderde om vervolgens de matrozen die hij tegenkwam te dwingen priesters te worden in zijn tempel.

Het orakel v/d Pythia voor Aegeus:

Maak de uitstekende tuit van de wijnzak niet open, allerbeste der manschappen, voordat je in de stad Athene aankomt.

Pittheus, koning van Troizen

Dochter Aithra

Slide 42 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De leerdoelen waren het (her)kennen van:

- de functie van tempels

- de onderdelen van tempels

- de belangrijkste bouwordes van tempels

- de gebouwen op de Acropolis

- theaters en het heiligdom van Delphi

Op de volgende slides kun je je kennis hiervan checken.

Slide 43 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat was waar?

In de tempel

Vóór de tempel

altaar

godenbeeld

eredienst

Slide 44 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Sleep de afbeeldingen naar de juiste bouwstijl

Dorisch

Ionisch

Korintisch

Slide 45 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Waar bevindt zich ieder onderdeel?

cella

peristylium

opisthodomos

portaal

Slide 46 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Het heiligdom van Apollo in Delphi was een

heiligdom van de polis Delphi.

een pan-helleens heiligdom.

een heiligdom gefinancieerd door Athene.

een heiligdom gefinancieerd door Sparta.

Slide 47 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is een acropolis?

Een heuvel in een polis

De plek waar alle tempels staan

De plek waar een burcht stond

De hoogte in een polis met de belangrijkste tempels

Slide 48 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Welk gebouw in Athene zie je hier?

het Parthenon

het Erechteion

het Niké-tempeltje

het Odeion

Slide 49 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Welke tempelonderdelen ken je nog? Sleep de namen van de onderdelen op de juiste plaats.

Timpanon

Zuilen

Kapiteel

Fries

Architraaf

Stylobaat

Slide 50 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Sleep de namen naar de juiste plek.

Erechteion

Nikè-tempel

Parthenon

Propylaeën

Slide 51 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat zie je NIET op deze afbeelding?

de omphalos

de navel van de aarde

het middelpunt van de aarde

de kolossos

Slide 52 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Waar was Delphi het meest bekend om?

De tempel van Apollo

De schatkamer van de verschillende poleis

Het orakel

Het stadion

Slide 53 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions