Grammatica zinsdelen H1: persoonsvorm + zinsdelen 25 nov

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Nederlands

B1H

19 sept

haa

Grammatica zinsdelen 

persoonsvorm + zinsdelen

Doel en lesplanning

Doel: je kent drie manieren om de persoonsvorm te vinden en je kunt een zin verdelen in zinsdelen. 

Planning:

• Voorkennis ophalen - basisschool
• Uitleg persoonsvorm vinden (drie manieren)
• Uitleg zin in zinsdelen verdelen 
  
• Opdracht 2 maken en bespreken 

Wat weet je nog over
grammatica zinsdelen
van de basisschool?

Grammatica zinsdelen 

• 'Achtergrond' zinsbouw
• Makkelijker vreemde taal leren
  
  

Wij begrijpen taal door woorden in groepen bij elkaar te denken. Elke woordgroep heeft een functie (een doel). 

Mijn ouders en ik / zullen / morgen / naar de Efteling / gaan. 

Persoonsvorm - functie

Mijn ouders en ik / gaan / morgen / naar de Efteling.

• Geeft het getal (enkelvoud/meervoud) aan
• Geeft de tijd aan van een zin (tegenwoordige/verleden tijd)

Voorkennis: hoe vind je de persoonsvorm van een zin?

Persoonsvorm - hoe te vinden?

Mijn ouders en ik / gaan / morgen / naar de Efteling.

- Zin vragend maken > eerste ww vooraan, is de pv

- Zin van tijd veranderen  > ww dat verandert, is de pv 
- Zin van getal veranderen > ww dat verandert, is de pv

Ik bak pannenkoeken met een nieuwe pan.

Ik bakte pannenkoeken met een nieuwe pan.

Ik bak pannenkoeken met een nieuwe pan. 
Bak ik pannenkoeken met een nieuwe pan?

Ik bak pannenkoeken met een nieuwe pan.

Ik en mijn zusje bakken pannenkoeken met een nieuwe pan.

Zin is van tijd veranderd.

Zin is van getal veranderd.

Zin is vragend gemaakt.

Wat is de persoonsvorm in deze zin?
Op Insta heeft Marnix meer dan 700 vrienden verzameld.

1. Heeft
2. Verzameld
3. Marnix
4. meer

Wat is de persoonsvorm in deze zin?
Wat hebben jullie dit weekend gedaan?

1. Wat
2. hebben
3. gedaan
4. jullie

Wat is de persoonsvorm in deze zin?
De helikopter is zojuist opgestegen vanaf het verlichte wegdek.

1. is
2. opgestegen
3. verlichte
4. zojuist

Zinsdelen

• Zinnen bestaan uit zinsdelen 
• Een zinsdeel is één woord of een groepje woorden die bij elkaar horen. 
  
• Voor de persoonsvorm staat maar één zinsdeel. 
• Let op: de werkwoorden staan soms apart van elkaar in een zin, maar zijn wel één zinsdeel

Zoek de zinsdelen

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm.

Probeer maar:

De dokter heeft aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

Wijs iemand aan

Zoek de zinsdelen

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm.

Probeer maar:

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

Zoek de zinsdelen

Stap 2: zoek de rest van het werkwoordelijk gezegde.

Probeer maar:

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

Zoek de zinsdelen

Stap 2: zoek de rest van het werkwoordelijk gezegde.

Probeer maar:

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven.

Oefening

Stap 3: welke woorden kunnen voor de persoonsvorm staan? Verander de volgorde van de zin.

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven

Na deze slide zijn twee routes mogelijk:

1. naar het online schoolbord (link in volgende dia), en hier meeschrijven met de antwoorden van de leerlingen.

2. De leerlingen laten vertellen en met de dia's 14-16 nog eens kort uitleggen en illustreren hoe het werkt.

Oefening

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven

...... | heeft | .................................| gegeven.

Oefening

De dokter | heeft| aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven

Aan de patiënt | heeft | de dokter een pijnlijke prik | gegeven

Een pijnlijke prik | heeft | de dokter aan de patiënt | gegeven

Oefening

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven

Aan de patiënt | heeft | de dokter een pijnlijke prik | gegeven

Een pijnlijke prik | heeft | de dokter aan de patiënt | gegeven

Oefening

De dokter | heeft | aan de patiënt | een pijnlijke prik | gegeven

Zijn de zinsdeelstreepjes goed geplaatst?

Dit jaar zal / niemand / van klas 2A / doubleren.

1. Ja
2. Nee

Zijn de zinsdeelstreepjes goed geplaatst?

De meeste / leerlingen / waren / wel in / voor een grapje.

1. Ja
2. Nee

Zijn de zinsdeelstreepjes goed geplaatst?

Zetten / jullie / de afvalcontainer / op tijd / buiten?

1. Ja
2. Nee

Evaluatie van de les: leg in je eigen woorden uit wat zinsdelen zijn.