Dag 7

Literatuurgeschiedenis 
20e eeuw
1 / 47
suivant
Slide 1: Diapositive
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

Cette leçon contient 47 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 1 vidéo.

time-iconLa durée de la leçon est: 60 min

Éléments de cette leçon

Literatuurgeschiedenis 
20e eeuw

Slide 1 - Diapositive

Programma
Boekomslagen De avonden?
Terugkijken donderdag
Proza na WOII: W.F Hermans
Schrijfopdracht Hermans
Harry Mulisch


Slide 2 - Diapositive

Eindopdracht
Nawoord
Beschrijf wat je hebt geleerd van deze periode: 
Had je eyeopeners? 
Welk boek dat je hebt gelezen kan je nu in een periode van de (literatuur)geschiedenis plaatsen? Beschrijf hoe. 
Geen boek gelezen? Beschrijf dan een van de boeken die we hebben besproken. 
Wat vond je de interessantste periode?

Slide 3 - Diapositive

Wat weet je nog over het proza na WOII?

Slide 4 - Carte mentale

Proza na de WOII
Thema's
(trauma)verwerking van de WOII, 
beeldvorming van de oorlog (oprechtheid van verzetshelden: wie was goed en wie 'fout'?) 
Over de oorlog zelf: Marga Minco, Anne Frank
Oorlog indirect: Gerard Reve 

Slide 5 - Diapositive

Wat weet je van... W.F. Hermans?

Slide 6 - Carte mentale

Slide 7 - Diapositive

5. W.F. Hermans (1921 - 1995)
  • Schrijver en fysisch geograaf
  • Gedichten, toneel, kritieken, polemieken, essays verhalen en romans.
  • Ook bekend als criticus op andere schrijvers (Harry Mulisch)
  • Hermans is door de oorlog gevormd

‘Mijn hele jeugd stond in het teken van de oorlogsdreiging. Ik had als jongen nogal een beperkte bewegingsvrijheid. Zeer strenge ouders. Toen na mijn eindexamen gymnasium mijn studententijd had moeten beginnen, brak de oorlog uit en werden ook die jaren verpest.’


Slide 8 - Diapositive

Thema's
  • Na de oorlog: beeldvorming van de oorlog: wat was de waarheid?
  • Geen duidelijke waarheid
  • Er heerst chaos in de wereld; er is geen orde die het leven zinvol maakt.
  •  Hij stelt vragen bij oprechtheid van de verzetshelden.



Slide 9 - Diapositive

De donkere kamer van Damocles

Slide 10 - Diapositive

Thema's in De donkere kamer
Thema’s/ motieven: antiheld ('Sadistisch universum'), handelen uit zelfbehoud (niet uit idealisme), er bestaat niet één waarheid, goed - fout, oorlog, bezetting, schuld - onschuld.

Slide 11 - Diapositive

Boeken met hoofdpersonen voor wie ik plaatsvervangende schaamte voel, vind ik...

Slide 12 - Carte mentale

Nooit meer slapen

Slide 13 - Diapositive

Opdracht Hermans 
Schrijf een kort verhaal (ca 1/2 blz) met als hoofdpersoon een antiheld.
Begin het verhaal met de zin:
'Het was een mistige zondagavond in April toen [naam] haar/hem/[naam] voor het eerst zou ontmoeten.'

Slide 14 - Diapositive

6. Harry Mulisch (1927 - 2010)
  • Hij schreef romans, verhalen, gedichten, toneel, politieke geschriften, essays en filosofisch werk. Alle literaire prijzen.
  • Hij heeft net als Reve en Hermans veel boeken met de oorlog als thema geschreven. 
  • Zoon van een Oostenrijkse vader - Joodse moeder
  • 'Ik ben de tweede wereldoorlog'
  • Andere boeken over de oorlog: Het stenen bruidsbed (1959) 

Slide 15 - Diapositive

Slide 16 - Diapositive

Stijl en symboliek
  • Realistische stijl
  • Er zit een een bepaalde magie in zijn boeken: Hij verbindt het alledaagse met het mysterieuze, en het goddelijke. 
  • Symboliek uit de Griekse en Keltische mythes (dubbele laag)
  • Veel schijnbaar willekeurige, toevallige gebeurtenissen krijgen zinvolle samenhang.

Slide 17 - Diapositive

De aanslag (1982)

Slide 18 - Diapositive

De ontdekking van de hemel
Quinten Quist is door het lot uitverkoren om de stenen tafelen van Mozes terug te vinden en naar God terugbrengen. Maar de mens is verslaafd aan techniek en dat betekent de ondergang van de mensheid.

Slide 19 - Diapositive

Programma
Anti-held verhaal?
Het doorbreken van taboes (Wolkers, Reve)
De periode 1960 - heden: invloeden van het postmodernisme
Uitwerken

Slide 20 - Diapositive

Hoofdstuk 4 De jaren 60  Het doorbreken van taboes
Paragraaf 1 Nieuwe vrijheden
In de jaren 60 verdwijnt de sombere levenshouding
Optimisme, vechten voor ideale wereld
Doorbreken van taboes: Reve (homoseksualiteit) en Jan Wolkers (Turks Fruit) 
Vernieuwing van de roman

Slide 21 - Diapositive

Jan Wolkers (1925 - 2007)
Geboren in Oegstgeest
Opgegroeid in streng gereformeerd milieu
 schrijver, beeldhouwer en schilder
Thema's: ziekte, dood, dieren, seks
Boeken: terug naar Oegstgeest en Turks Fruit

Slide 22 - Diapositive

Slide 23 - Lien

Men zegt wel dat de maatschappij van tegenwoordig 'gepornoficeerd' is én 'verpreutst' Ben je het daarmee eens?

Slide 24 - Question ouverte

Welke taboes zijn er volgens jou in de maatschappij/ op school?

Slide 25 - Question ouverte

Literatuur tussen 1960- heden

Slide 26 - Diapositive

Literatuur tussen 1960- heden

Slide 27 - Diapositive

Slide 28 - Diapositive

Slide 29 - Diapositive

Wat zijn de stijlverschillen tussen deze bouwwerken?

Slide 30 - Question ouverte

Hoofdstuk 5 Invloed van het postmodernisme 1960 - heden
De literatuur uit de periode tussen 1960 en nu kenmerkt zich doordat het beïnvloed is door het postmodernisme.
Geen stroming (te divers), wel kenmerken. 

Slide 31 - Diapositive

Paragraaf 1 Kenmerken
1. Verteller, auteur en personages zijn niet strikt gescheiden.
2. Het begrip werkelijkheid is een probleem. Het verschil tussen genres neemt af. Het verschil tussen fictie en non-fictie is minder duidelijk. 
3. Onderwerpen worden van veel kanten uitgelicht. Er is niet langer één waarheid. Geen moraal, wel ethische vragen
4. Originaliteit is niet belangrijk: stukken tekst van anderen citeren (intertekstualiteit), verwijzen naar de literatuur zelf (metafictie)
5. Vorm: gesprongen met tijd, meekijken met meerdere personages


Slide 32 - Diapositive

De ontdekking van de hemel
Verteller, auteur, personages: Twee hoofdpersonen: Max en Onno> vriendschap Mulisch - Donner
Genre: avonturenroman, fantastische vertelling, liefdesverhaal, autobiografische roman, Bildungsroman, ideeënroman en psychologische roman
Verschillende kanten belicht: discussies over of de hemel bestaat

Slide 33 - Diapositive

Slide 34 - Vidéo

Onder welk genre valt wat Tjitske Janssen voordraagt? (fictie, non-fictie, poëzie, proza, etc)

Slide 35 - Carte mentale

2. Het verschil tussen genres neemt af. Het verschil tussen fictie en non-fictie is minder duidelijk. 
Spoken word kunstenaars zoals Tjitske Jansen
Lieke Marsman - Het tegenovergestelde van een mens (2007) - essay, poëzie en roman
Suzanna Jansen - Het pauperparadijs (2010)- 'factie'  
Dimitri Verhulst (De helaasheid der dingen) - verteller en hoofdpersoon lopen door elkaar

 

Slide 36 - Diapositive

1. Verteller, auteur en personages zijn niet strikt gescheiden.
Charlotte Mutsaers - Rachels rokje  (1994)- de schrijfster lijkt zich in de opmerkingen van de verteller met het eigen verhaal te bemoeien. Hoogst ongebruikelijk in een roman. 
Suzanna Jansen - Het pauperparadijs (2010)- 'Hoofdpersoon en verteller zijn dezelfde 

Slide 37 - Diapositive

5. Vorm: springen in de tijd
Jeroen Brouwers Bezonken rood (1981)- verhaal niet chronologisch 
Peter Verhelst - Tongkat (1999)  - 1 verbrokkeld verhaal, met 8 verschillende vertellers

Slide 38 - Diapositive

3. Geen moraal, wel ethische vragen: engagement
Vanaf jaren 90-> kritiek van schrijvers op het esthetische postmodernisme: 
het gaat om de vorm, de literaire techniek en óver het medium literatuur
De relatie met de werkelijkheid gaat zo verloren.

-> streven naar engagement
-> baseren verhaal op actualiteit
-> zoeken contact met de lezer

Joost Zwagerman (De buitenvrouw 1994 )en Arnon Grunberg (Tirza)

Slide 39 - Diapositive

Geëngageerde auteurs
  • Adriaan van Dis (1946) - De wandelaar (2007) - lotgevallen van illegalen
  • Robert Vuijsjes (1970) - Alleen maar nette mensen (2008) -maatschappelijke kloven en vooroordelen
  • Tom Lanoye (1958) - Kartonnen dozen (1991)- homoseksuele liefde
  • Tommy Wieringa (1967) - Joe speedboot (2005)- vriendschap
  • Tommy Wieringa Dit zijn de namen (2017) - vluchtelingenproblematiek
  • Ilja Leonard Pfeiffer - La superba (2019) -  vluchtelingenproblematiek
  • Lieke Marsman - Het tegenovergestelde van een mens - (2007) - klimaat
  • Marjolein Februari De literaire kring  (2008)- vergiftigingsschandaal   

Slide 40 - Diapositive

Hoofdstuk 6 Indië in de literatuur

Slide 41 - Diapositive

Slide 42 - Diapositive

1. Relatie Nederland - Indonesië
1816 'Nederlands-Indië' (begin Nederlandse kolonie)
1941: Japanners koloniseren Nederlands-Indië vanwege olie (Nederlanders en 'Indo's' in jappenkampen)
1945 'Indië verloren rampspoed geboren'
(1945 - 1949) Onafhankelijkheidsoorlog Nederland - Indonesië
('politionele acties')
1949 Veteranen en Indo's vluchten naar 'Nieuw vaderland'







Slide 43 - Diapositive

2. Thema's
Terugblik op jeugd in Indië, het werkelijk kennen van de 'ander', schuld van onderdrukkende koloniale verleden
  • Oeroeg, Hella S. Haasse

Verbeelding van Indië. Zijn herinneringen en fantasie wel te onderscheiden?
  • Helga Ruebsamen, Het lied en de waarheid

Slide 44 - Diapositive

Thema's
Trauma van de onafhankelijkheidsoorlog, van de jappenkampen, het verlies van Indië, niet kunnen aarden in nieuwe vaderland, (dubbele) identiteit

  • Nathan Sid (1983), Indische Duinen (1994) Adriaan van Dis 
  • Maria Dermoud De tienduizend dingen (1955) 
  • Bezonken rood, Jeroen Brouwers (1981)
  • Geen gewoon Indisch meisje, Marjon Bloem (1983)

Slide 45 - Diapositive

Oeroeg Hella. S Haasse
Debuutroman 1948
Heren van de thee (1992)
Sleuteloog (2002)

Slide 46 - Diapositive

Slide 47 - Diapositive