Grammatica zinsontleding - les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica - zinsontleding

- Gemaakte zinnen controleren

- Opdracht BVB

- Verschil BWB en VZV

- Enkelvoudige en samengestelde zinnen

- Opdrachten maken

Opdracht zinnen maken

'Op de foto' als BWB

'Op de foto' als BVB

Zoek alle 21 bijvoeglijke bepalingen

1. Volgens een groep van gespecialiseerde wetenschappers van een Zwitsers onderzoekscentrum bevatten emmentaler kazen minder gaten. (6)

2. De knappe koppen bestudeerden rijpe kazen met een oude CT-scanner uit het ziekenhuis, (4)

3. De aanwezige hooideeltjes in de melk spelen een grote rol bij het ontstaan van nieuwe gaten in de kazen. (6)

4. Vanwege het gebruik van moderne apparaten komen volgens de boeren op het Zwitserse platteland weinig hooideeltjes in de melk. (5)

Opdracht 7 zin 1

Volgens een groep van gespecialiseerde wetenschappers van een Zwitsers onderzoekscentrum I bevatten I emmentaler kazen I minder gaten. 

• van gespecialiseerde wetenschappers van een Zwitsers onderzoekscentrum = BVB bij groep
• gespecialiseerde = BVB bij wetenschappers
• van een Zwitsers onderzoekscentrum = BVB bij wetenschappers
• Zwitsers = BVB bij onderzoekscentrum
• emmentaler = BVB bij kazen
• minder = BVB bij gaten

Opdracht 7 zin 2

De knappe koppen I bestudeerden I rijpe kazen I met een oude CT-scanner uit een ziekenhuis. 

• knappe = BVB bij koppen
• rijpe = BVB bij kazen 
• oude = BVB bij CT-scanner
• uit een ziekenhuis = BVB bij CT-scanner

Opdracht 7 zin 3

De aanwezige hooideeltjes in de melk I spelen I een grote rol I bij het ontstaan van nieuwe gaten in de kazen.  

• aanwezige = BVB bij hooideeltjes 
• in de melk = BVB bij hooideeltjes
• grote = BVB bij rol 
• van nieuwe gaten in de kazen = BVB bij ontstaan
• nieuwe = BVB bij gaten
• in de kazen = BVB bij gaten

Opdracht 7 zin 4

Vanwege het gebruik van moderne apparaten I komen I volgens de boeren op het Zwitserse platteland I weinig hooideeltjes I in de melk.   

• van moderne apparaten = BVB bij gebruik
• moderne = BVB bij apparaten
• op het Zwitserse platteland = BVB bij boeren
• Zwitserse = BVB bij platteland
• weinig = BVB bij hooideeltjes

Verschil BWB en VZV

A. Verdeel de onderstaande zinnen in zinsdelen.

B. Benoem de zinsdelen. 

1. Hij wacht op zijn vriendin. 

2. Hij wacht op de stoep. 

3. Hij hangt aan de ringen. 

4. Hij hangt aan haar lippen. 

Verschil BWB en VZV

Bij een bijwoordelijke bepaling (BWB):

- geeft het voorzetsel een precieze plaats of tijd aan

- kun je het voorzetsel vaak vervangen door een ander voorzetsel

Verschil BWB en VZV

Een voorzetselvoorwerp (VZV):

- begint met een voorzetsel (in, op, tijdens, na etc.)

- het voorzetsel kun je (bijna) niet vervangen door een ander voorzetsel

- het voorzetsel hoort bij een vast werkwoord

- heeft vaak een figuurlijke betekenis

Zinsopbouw

Welk verschil zie je tussen de onderstaande zinnen als je aan zinsontleding denkt? 

A. Na de overname van Twitter ontsloeg Elon Musk gelijk een aantal topfunctionarissen. 

B. Nadat Elon Musk Twitter heeft overgenomen, ontsloeg hij gelijk een aantal topfunctionarissen. 

Enkelvoudige zin

• Zin met één persoonsvorm
  

Na de overname van Twitter ontsloeg Elon Musk gelijk een aantal topfunctionarissen. 

Samengestelde zin

• Zin met twee of meer persoonsvormen
  

Nadat Elon Musk Twitter had overgenomen, ontsloeg hij gelijk een aantal topfunctionarissen. 

Voorbeeld enkelvoudige zin

• Het wordt slecht weer vandaag.
• Ik ga vandaag naar de Action.
• Hij kijkt veel naar Star Wars.
  

Voorbeeld samengestelde zin

• Het wordt vandaag mooi weer en we gaan lekker naar het strand. 
• Hij kijkt veel naar Star Wars en schrijft daar over op zijn website.
  

Samengestelde zin

• Bestaat uit twee of meer zinnen.
• Dit kunnen nevengeschikte zinnen zijn, of ondergeschikte zinnen.
  

Nevenschikkende zin

- Zinnen kunnen los van elkaar voorkomen.

- Je zou in principe tussen alle zinnen een punt kunnen zetten.

Onderschikkende zin

- De zinnen kunnen niet los van elkaar voorkomen.

- De zinnen zijn afhankelijk van elkaar.

Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

Nevenschikkende voegwoorden

• En
• Maar
• Dus
• Want
  
• Of

Onderschikkende voegwoorden

• Aangezien
• Als
• Dat
• Nadat
• Doordat
• Terwijl
• Toen
  
• Enzovoort

Volgorde hoofdzin

- Persoonsvorm staat vooraan in een zin, naast het onderwerp.

Volgorde bijzin

- Persoonsvorm staat vaak achteraan.
- Persoonsvorm staat niet naast het onderwerp. 

- Staan ze wel naast elkaar, dan kun je er een zinsdeel tussen zetten.

Opdracht maken

Maak opdracht 5 op blz. 21 en 22. 

Einde les 5 grammatica