Module 9.1: Ongezond

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Module 9.1: Ongezond

MISSIE

Streefdatum: vrijdag 17 januari 2025. ​

​

• De module rond je af met de missie: ​
  
• Tekening van de huid met de onderdelen en hun functies. ​
  
• Poster over alcohol, roken/ vape, suikerziekte, hart- en vaatziekten of orgaandonatie. ​
  

De missie maak je tijdens de les. 

Deze les leer je: 

• Je geeft een beschrijving van een gezonde leefstijl.​
  
• Je legt uit wat de gevolgen van genotmiddelen zijn. ​

Factoren die invloed hebben op je lichaam

• Leeftijd
• Erfelijke aanleg
• Stress
• Leefstijl
• Stralingen
• Giftige stoffen

Factoren waar je géén invloed op hebt: 

• Leeftijd ​
  
• ​Erfelijke aanleg​
• Suikerziekte ​
  
• Astma ​
  
• Sommige vormen van kanker 

Factoren die je kunt beïnvloeden​:

• Je leefstijl ​
  
• Eet- en drinkgewoontes ​
  
• Slaapritme ​
  
• Beweging ​
  
• Manier van kleden ​
  
• Wat je in je vrije tijd doet 

Straling ​

Sommige straling kan schade opleveren aan de cellen in je lichaam. ​

Bijvoorbeeld:​

• uv-straling van de zon​
  
• röntgenstraling​
  
• radioactieve straling

Giftige stoffen ​

Bestrijdingsmiddelen: Vergiftigen, schade aan organen, kanker.

Tabak: Longziekten, kanker, hartproblemen.

Medicijnen: Bijwerkingen, verslaving, schadelijk bij verkeerd gebruik.

Alcohol: Leverziekten, verslaving, hersenschade.

Schoonmaakmiddelen: Irritatie luchtwegen, vergiftiging, huidbeschadiging.

Stress ​

Stress is een reactie van je lichaam op ​
gevaar. ​

Deze reactie in je lichaam treedt ​
vanzelf op, hier heb je dus geen invloed op. ​

Op hoe vaak je stress ervaart heb je wel invloed. ​

​

Als je te vaak stress ervaart of een stressvolle situatie te lang duurt is dit ongezond. ​

• Je kunt dan minder goed slapen​
• Je immuunsysteem gaat minder goed werken. ​

Gezonde leefstijl ​

Je manier van leven is je leefstijl. ​

Alle gewoontes van eten, drinken, roken, slapen, (school)werk, bewegen en ontspannen. ​

​

Goed voor de gezondheid:​

Gezond eten, voldoende slaap en sporten. ​

​

Slecht voor de gezondheid: ​

Alcohol drinken, roken en veel vet eten. ​

Waarom is goed slapen zo belangrijk?

• Als je slaapt, kan je lichaam uitrusten en herstellen van alles wat je overdag hebt gedaan. 
• Je spieren worden ontspannen, en je lichaam maakt stoffen aan die je helpen om niet ziek te worden. 
• Ook is slapen belangrijk voor je hersenen en je geheugen, zelfs als je al volwassen bent.
• Slapen is dus net zo belangrijk als goed eten en genoeg bewegen om gezond te blijven.

Genotsmiddelen

genotmiddelen​

Genotmiddelen geven mensen een goed gevoel:​

• ​Veel genotmiddelen zijn slecht voor de gezondheid. ​
• Sommige genotmiddelen zijn verslavend. 

Verschillende soorten genotmiddelen.

• Alcohol ​
  
• Tabak ​
  
• Cafeïne ​
  
• Drugs 

Verschillende genotmiddelen ​

Koffie en thee ​ bevatten cafeïne. ​

​

Energydrinks bevatten ook cafeïne. ​

Door de grote hoeveelheid, zorgt het voor slapeloze nachten, wat ongezond is. 

Drugs: Genotmiddelen die een heftig effect hebben op je:​

• Hyperactief of duf ​
• Er zijn verschillende soorten drugs die elk anders werken.

Lichamelijke afhankelijkheid ​

Je krijgt ontwenningsverschijnselen of afkickverschijnselen.​

• ​Je zweet.​
• Je slaapt slecht.​
  
• Je bent angstig of gespannen.​
  
• Je handen trillen.

Socialmedia

Verslaving ​

Bij een verslaving kun je niet meer zonder iets. ​

Je gevoel van tevredenheid en geluk is afhankelijk ​geworden van een middel of gedrag. ​

• ​Geestelijke afhankelijkheid ​
• Lichamelijke afhankelijkheid 

Kun je 24 uur gaan zonder jouw telefoon?​

• Wordt je onrustig of boos? ​
  
• Zit je meer dan 6 uren per dag op je telefoon?​
  
• Denk je vaak aan apps op je telefoon als je er niet op zit?​
  
• Kun je je niet goed concentreren als je je telefoon niet hebt? ​
  
• Heb je thuis veel ruzie door je telefoon? 

Alcohol verslaving

Alcohol​

In bier, wijn, sterke dranken of mixdrankjes zit alcohol. ​

Door deze drankjes komt alcohol in je bloed. ​

Via het bloed gaat de alcohol naar je hersenen en andere organen. ​

​

Als je jong bent en nog groeit, zijn je organen extra gevoelig voor alcohol. ​

De schade is veel groter en blijvend. 

Effecten van alcohol​

Neemt angsten en remmen weg. ​

Het geeft een prettig gevoel. ​

Kan gezondheidsschade opleveren. ​

Verslavend. 

Tabak verslaving

Wat doet roken met je lichaam?​

In tabaksrook zitten verschillende schadelijke stoffen. De belangrijkste zijn:​

​Nicotine: ​

• Een verslavende stof. ​
  

​

Koolmonoxide:​

• Neemt de plaats van zuurstof in je bloed. ​
  
• Je wordt dan sneller moe. ​
  

​

Teer: ​

• Een zwarte spul die kleeft aan de binnenkant van de longen.​
  
• Beschadigd de longblaasjes. ​
  
• Kan longkanker veroorzaken.​

Geestelijke afhankelijkheid ​

Als je niet gebruikt, blijf je wel er constant aan denken.​ Bij een tijdje niet gebruiken verandert je stemming: 

• je wordt chagrijnig.​
  
• Het gebruiken helpt je om je problemen te vergeten.​
  
• Het gebruiken geeft je een gevoel van controle.

Vape​ verslaving

Vape​

Bevat de stof nicotine. ​

Één vape van 600 puffs staat gelijk aan 30 sigaretten (1,5 pakje).​

​​

Effecten: ​

Opwekkend en ontspannend. ​

Verslavend. ​

Longschade.

www.omroepbrabant.nl

Is een vape gezonder dan roken?

Het inademen bij vapen kan leiden tot:​

• Irritatie en schade aan de luchtwegen​
  
• Hartkloppingen ​
  
• Verhoogde kans op kanker. ​
  

​

EVALI. Dat staat voor ‘E-cigarette or vaping use-associated lung injury’, ofwel longziekte veroorzaakt door E-sigaret of vapen. ​

Deze longziekte kenmerkt zich door hoesten, kortademigheid, pijn op de borst, misselijkheid, braken of diarree en koorts en kan uiteindelijk resulteren in serieuze longschade. ​

Dit kan komen door de vaak hogere concentraties nicotine in de E-sigaret dan in de gewone sigaret.

Drugs​verslaving

Drugs​

• Sommige mensen gebruiken drugs om zich beter te voelen. ​
  
• Drugs beïnvloeden de hersenen. ​
  
• Je kunt ook last krijgen van paniek, versnelde hartslag of duizeligheid. ​
  

​

Als je regelmatig drugs gebruikt, kun je verslaafd raken. ​ De drug wordt steeds belangrijker. ​ Je krijgt minder aandacht voor school, werk, familie en vrienden. ​

Opdracht: Verslaafd of niet?

Geef aan of de persoon wel of niet verslaafd is aan een genotmiddel. ​

1. Amber is negentien jaar en gaat vaak naar feestjes. Vaak drinkt ze dan met haar vriendinnen een paar drankjes waar alcohol in zit. Ze drinkt thuis eigenlijk nooit. ​
   
2. Als Pharrell een halve dag niet rookt, snakt hij naar een sigaret. Hij wordt daardoor chagrijnig. Als het langer duurt, wordt hij echt onrustig. Hij wipt op en neer en zijn handen trillen.
3. Max gamet elke avond tot 4 uur in de ochtend. Hierdoor krijgt hij niet genoeg slaap en kan hij zich niet goed op school concentreren. Wanneer max op school is, denkt hij constant aan gamen.
4. Samantha heeft haar telefoon thuis vergeten. Zij wilde teruggaan hiervoor, maar koos om niet te gaan, anders was ze te laat. Samantha was niet zo blij hiermee, maar ze kon zich beter op school concentreren.

Cafeïne verslaving

Zijn er nog vragen:

Aan de slag:

Lees en maak je leerdoelen in je Portal. Zorg ervoor dat je Module 9.1 Ongezond volledig doorneemt:

Lezen: Neem de theorie goed door om de basis te begrijpen.

Maken: Werk de opdrachten stap voor stap uit.

Oefenen: Herhaal de oefeningen om de stof beter onder de knie te krijgen.

Test jezelf: Maak het onderdeel "Test jezelf" om te checken of je alles begrijpt.

Als je ergens tegenaan loopt of iets niet begrijpt, stel gerust vragen!

Je docent staat klaar om je te helpen.

                                                                                             Succes!