Spijsvertering en voedingstoffen

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 1

Spijsvertering en voedingsstoffen

Voedingsstoffen

Voedingsstoffen zijn de onderdelen van het voedsel die je lichaam voeden. Voedingsstoffen zijn nodig voor:

• Energie
  
• Groei
  
• Bouwen en herstellen van weefsels
  
• Reguleren van verschillende stofwisselingsprocessen 

Wat zijn belangrijke voedingsstoffen voor het lichaam?

voedingstoffen

Organisch: komen uit levende organismen, koolhydraten, eiwitten, vetten en vitaminen

Anorganisch: komen voort uit niet levende natuur: water en mineralen

Koolhydraten

Grootste deel van voedsel bestaat uit koolhydraten (granen, brood en pasta) bevat koolhydraten. Koolhydraten, ook wel suikers, zijn belangrijke energiebron voor het lichaam.

 

Koolhydraten

Vertering:

• Begint in je mond, 
• het speeksel bevat enzym dat koolhydraten afbreekt tot kleine deeltjes. 
• In dunne darm gaat vertering verder. 
• Voedselbrij wordt gemengd met alvleesklier sap en koolhydraten worden afgebroken. 
• En kunnen dan via de darmwand opgenomen worden in het bloed.

Enkelvoudige & meervoudige suikers

Enkelvoudige suikers: worden snel afgebroken, zorgen voor snelle stijging van bloedsuikerspiegel, maar dit houdt niet lang aan. Zit in snoep en gebak.

 

Meervoudige suikers: zitten aan elkaar vast, kost meer tijd en energie om deze af te breken, moeten nl eerst in enkelvoudige suikers worden opgebroken. Bloedsuiker wordt iets verhoogd, maar blijft vrij stabiel. Zitten bv in havermout, graanproducten en noten.

 

Enkelvoudige & meervoudige suikers

Als je via voeding meer koolhydraten inneemt dan gebruikt, wordt het overschot opgeslagen. In de lever en spieren in de vorm van glycogeen. Maar het grootste deel wordt in vet omgezet, dit wordt in onderhuids weefsel opgeslagen (rondom organen) en het beenmerg.

Eiwitten

Eiwitten zijn noodzakelijk voor de opbouw van cellen en diverse stoffen in het bloed. Daarnaast worden eiwitten gebruikt als tussen celstof in het steunweefsel. Niet alle eiwitten worden gebruikt voor deze processen. Eiwitten die overblijven dienen als brandstof. Eiwitten vind je vooral in eieren vlees zuivelproducten tofoe en bonen.

Benoem zoveel mogelijk functies van eiwitten in het lichaam

Aminozuren

Eiwitten zijn opgebouwd uit ketens van aminozuren, die met elkaar verbonden zijn. Sommige aminozuren maakt het lichaam zelf aan. Dit noemen we de niet-essentiële aminozuren. Andere aminozuren kan het lichaam niet zelf maken dat zijn de essentiële aminozuren. Deze komen altijd uit dierlijke bronnen zoals vis vlees zuivelproducten en eieren.

Aminozuren

Vertering van eiwitten.

De vertering van eiwitten rijk voedsel begint in de maag. Maagzuur zorgt ervoor dat de eiwitten hun structuur verliezen. De enzymen kunnen verbindingen tussen aminozuren dan makkelijk verbreken. Het enzym pepsine in de maag breekt de eiwitten af tot korte aminozuur ketens. In de dunne darm worden verder afgebroken tot aminozuren. Uiteindelijk worden de aminozuren via de darm want opgenomen in het bloed.

Wat weet je van vetten m.b.t. het spijsverteringsstelsel?

Vetten

Vertering van vetten.

Het enzym lipase breekt vetten in het voedsel af. Lipase is vooral afkomstig uit het alvleesklier sap, dat in de twaalfvingerige darm aan de voedselbrij wordt toegevoegd. De vet verzuring wordt gemakkelijker gemaakt door galzuren uit de gal. Galzuren zetten de vetten om in kleine druppeltjes.

Vitaminen

Vitaminen zijn organische stoffen die je lichaam in kleine hoeveelheden nodig heeft, ze spelen een belangrijke rol bij de afweer.

Er zijn twee soorten vitamine:

• De in vet oplosbare vitamine dit zijn de vitamine A, D en K deze vitamine hebben vet nodig wil het lichaam ze op kunnen nemen.
  
• In water oplosbare vitamine dit zijn alle vitamine B en C deze vitamine worden met behulp van water door het lichaam opgenomen.
  

Water

Is essentieel voor alle levensvormen.

Belangrijke rol bij verschillende lichaamsfuncties;

• onderhoud van elke cel in het lichaam,
  
• transport van voedingsstoffen en zuurstof naar de cellen,
  
• verwijderen van afvalstoffen,
  
• regelen van lichaamstemperatuur,
  
• vochtig houden van de slijmvliezen,
  
• smeren van de gewrichten,
  
• helpen bij de spijsvertering en voorkomen van vertraagde stoelgang (constipatie).
  
• .

 

Op welke manieren kan je water uitscheiden?

Mineralen

Mineralen verdeel je onder in:

• Elektrolyten: deze stoffen zijn van belang bij de vocht zou de balans. Dit zijn:
  
• natrium, dit speelt een rol bij de signaal overdracht van de zenuwen en bij het samentrekken van de spieren
  
• kalium, dit is van belang bij een groot aantal reacties, de signaal overdracht van zenuwen en bij het samentrekken van de spieren
  
• chloride, dit is een onderdeel van het maagzuur het is nodig voor een goede vertering
  
• calcium, dit is belangrijk voor de op bouw van botten en tanden, het samentrekken en weer ontspannen van spieren, het zenuwstelsel, de bloeddruk, de bloedstolling
  

Mineralen

 Sportelementen: deze komen in kleine hoeveelheden in het lichaam voor zijn noodzakelijk voor het goed functioneren van het lichaam dit zijn:

• fosfor, van belang bij het opbouwen van botten en tanden
  
• magnesium, nodig voor op bouw van botten en tanden en eiwitten, de signaal overdracht en de afweer
  
• ijzer, nodig voor de vorming van hemoglobine in het bloed dit is het eiwit wat zorgt voor de zuurstof transport
  
• sulfaat. Maakt deel uit van eiwitten, hormonen en vitaminen