Trachea verzorgen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Tracheastoma en tracheacanule

Leerdoelen

• Je kan uitleggen wat een tracheostoma is
• Je kan mogelijke complicaties benoemen die kunnen optreden bij het verzorgen van een tracheacanule.

Heb je al eens een tracheostoma /tracheacanule gezien?

1. Ja
2. Nee

Termen tracheastoma en tracheotomie 

Een tracheotomie is een opening in de hals naar de luchtpijp. In deze opening wordt een canule geplaats. Vaak is dit tijdelijk

Bij een tracheostoma wordt strottenhoofd en stembanden verwijderd. Een treacheostoma is definitief. Een canule is, nadat de wond genezen is, vaak niet nodig.

Indicaties

• Ernstige zwelling van de luchtwegen door trauma, operatie, allergische reactie, ontstoken weefsel
• Verlamming van de stembanden, waardoor die de luchtpijp blokkeren;
  
• Een obstructie (blokkade);
  
• Tumoren;
  
• Ernstige spierzwakte, waardoor langdurige beademing noodzakelijk is.

Complicaties

• Slijmproblemen
• Hoestklachten
• Huidproblemen
• Obstructie
• Verwijdering van de buitencanule
• Luchtweginfectie

Tracheostoma, eindstandig

Met een tracheostoma heeft een patiënt geen stembanden meer

1. waar
2. niet waar

Stem revalidatie 

Praten door middel van een stemprothese (ook wel button of spraakknoopje genoemd). Tijdens operatie ingebracht.

Praten door middel van de injectiemethode of slokdarmspraak.

Electrolarynx (Servox). Deze methode wordt gebruikt als de eerste of tweede methode geen optie is.

Praten met een tracheostoma

De patiënt kan praten met behulp van een spreekklepje. Om te kunnen praten moet de cuff leeg zijn. In het spreekklepje zit een ventiel. Bij inademen kan er lucht naar binnen via het ventiel en bij uitademing zorgt het ventiel dat de lucht via de stembanden weer naar buiten gaat. Hierdoor worden de stembanden in trilling gebracht en is er stemgeluid mogelijk. De logopedist geeft akkoord voor het gebruiken van het spreekklepje.

Een tracheostoma is altijd tijdelijk

1. waar
2. niet waar

Wat is een tracheostoma?

1. een stoma in de slokdarm
2. een stoma in de luchtpijp
3. een stoma in de luchtpijp en slokdarm

Wat is een indicatie voor een tracheostoma?

1. tumor
2. hoge dwarsleasie
3. vreemd voorwerp in luchtpijp
4. alle antwoorden zijn goed

Kan iemand met een tracheostoma of tracheotomie douchen?

1. ja
2. nee

Aandachtspunten

• De huidrand rondom de tracheostoma of canule zal zeker in het begin vaak rood van kleur en gevoelig zijn. 
• Er kan wildvleesgroei ontstaan als onderdeel van de littekenvorming. 
• Wees voorzichtig met rager/pincet binnenkant canule beschadigd gemakkelijk
• Binnen canule goed droogmaken, druppeltjes veroorzaken hoestprikkel
• Iedere beweging aan de canule kan een hoestprikkel veroorzaken
• Bij veterverband eerst nieuwe eraan, dan pas oude eraf i.v.m. risico op uithoesten. 

www.vilansprotocollen.nl

Gewone canule

Canule met cuf

Een canule met cuf zorgt ervoor dat er geen vocht in de longen kan lopen.

Praten met een tracheastoma

(tweede stem)

Met stemprothese, injectiemethode, elektolarynx

Spreken 

Zie volgende filmpje