Tracheostoma, tracheacanule

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Tracheostoma en tracheacanule

M.M. 2021

Wat weet jij over een tracheostoma/tracheacanule?

Doelen van de les

• Na de les kan ik de anatomie van de mond/keel/hals gebied benoemen.
• Na de les kan ik de redenen voor een tracheastoma en/of tracheacanule benoemen. 

Heb je een zorgvrager met tracheostoma /tracheacanule verzorgd?

1. Ja
2. Nee

Wat is beter? Ademhalen door neus of mond?

1. Neus
2. Mond

Tracheotomie

door middel van een chirurgische incisie openen van de luchtpijp (trachea)

hierna wordt de tracheacanule ingebracht

wordt uitgevoerd onder steriele omstandigheden op de OK of IC

Wanneer de natuurlijke ademweg is verstoord 

Tracheotomie

• het openen (tomie) van de luchtweg door het insnijden van enkele kraakbeenringen van de luchtpijp (trachea).
  
• het strottenhoofd is niet verwijderd.
  
• de normale functie van de luchtwegen blijft hierbij bestaan.
  
• veelal in acute situatie
  
• de ingreep is over het algemeen tijdelijk
  
• stembanden nog aanwezig
  

Indicaties tracheotomie 

Ernstige zwelling van de luchtwegen door; 

• operatie in hoofd/hals gebied, 
• verwonding/trauma,
• allergische reactie, ontstoken weefsel.

Verder: 

• Obstructie van de luchtpijp.
• Ernstige spierzwakte waarvoor beademing. 

Indicaties tracheostoma

• Tumoren
  
• Verlamming van de stembanden, die de luchtpijp blokkeren.

Als het strottenhoofd en de stembanden verwijderd worden (laryngectomie) wordt een tracheostoma aangelegd 

Tracheastoma

• via een operatie, een laryngectomie waarbij het strottenhoofd verwijderd wordt
  
• luchtweg en voedselweg zijn permanent van elkaar gescheiden
  
• ademen via de neus en mond is niet meer mogelijk.
  
• veelal uiteindelijk geen canule of eendelige canule om krimpen te voorkomen

Tracheastoma

• stembanden zijn verwijderd
  
• "slokdarm praat"
• spraakprothese

Fysiologie Tracheastoma 

• ademhaling alleen in en uit via het tracheastoma
  
• er bestaan geen stembanden meer
  
• er bestaat geen verbinding meer tussen de onderste en bovenste luchtwegen
  
• verslikken is onmogelijk 

Fysiologie Tracheastoma 

• een tracheastoma is een definitieve constructie
  
• niet continu afhankelijk van een canule
  
• de luchtweg en de voedingsweg zijn volledig gescheiden
  

Na een laryngectomie kan de trachea weer hersteld worden en de stoma gesloten worden.

1. Juist
2. Onjuist

Complicaties  plaatsen tracheostoma

• Nabloedingen
• Lucht onder de huid
• Infecties 

Complicaties bij tracheostoma

• luchtlekkage via het stoma langs de canule tijdens spraak en/of beademing. Dit kan ontstaan doordat het stoma te ruim is en niet goed om de canule sluit
• wild vlees (littekenweefsel)
• geschaafde stomaranden door het wisselen van de canule

Communicatie

Tracheacanule: 

spreekcanule, deze kan je dichtdrukken waardoor normale spraak mogelijk is. 

Tracheastoma: 

stemprothese (klepje tussen luchtpijp en slokdarm)

slokdarmspraak(op boeren van woorden) ,

Electronisch spreekaparatuur

Verzorging Tracheacanule

Volgens protocol

wat betekent het voor de zorgvrager
een tracheastoma te hebben

Betekenis voor de zorgvrager

• niet meer op natuurlijke wijze kunnen spreken
  
• geen lucht via de neus, mond, keel en strottenhoofd maar een opening in de hals
  
• de ademhalingsweg is korter
  
• geen luchtfilter meer
  
• geen bevochtigingaanpassing meer
  
• verdrinkingsgevaar
  

Betekenis voor de zorgvrager

• hoesten onmogelijk, neus ophalen niet meer mogelijk
• huilen met geluid onmogelijk
• niet meer kunnen ruiken, daardoor is de smaak minder
• niet meer kunnen niezen, snuiten
  
• verhoogde kans op longproblemen
  
• niet kunnen zingen, schreeuwen, fluiten etc.
  

Welke speciale aandacht heb je voor de persoon met een tracheastoma?

Speciale aandacht voor;

Pijn aan de wond

Aspiratie

Necrose

Kortademigheid

Slijmvorming

Wondvocht lekkage

Oedeemvorming

Speciale aandacht voor;

Angst

Paniek

Verdriet

Rouw

Nederlandse stichting voor gelaryngectomeeren

Vragen?