BSR 29/01 2ha Grammatica ZD 11 Zinsdeelzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Open alvast je boek op blz. 226-227.
Log alvast in op LessonUp
(de code staat  linksonder in beeld).

§11: Zinsdeelzinnen

Voordat we beginnen:

2HA

GRAMMATICA

ZINSDELEN

• Je weet wat een zinsdeelzin is.
• Je kunt in een samengestelde zin de verschillende zinsdeelzinnen.

Lesdoelen

In deze les gaan we:

• Verder met Cursus 5: Grammatica zinsdelen
• de uitleg behandelen van paragraaf 11 (en hierbij aantekeningen maken);
• Opdrachten van paragraaf 11
  maken en nakijken.

Kies de bijvoeglijke bepalingen.

De spelers van de A-selectie trainen op het verste veld.

1. spelers
2. van de A-selectie
3. trainen
4. verste

Enkelvoudig vs. samengesteld

Sommige zinnen hebben één persoonsvorm -> enkelvoudige zin.

Andere zinnen hebben meerdere persoonsvormen -> samengestelde zin.

In zo'n samengestelde zin heb je altijd een hoofdzin en een bijzin.

Hoofdzin	Bijzin
Onderwerp en persoonsvorm staan naast elkaar. Er passen geen andere zinsdelen tussen.	Tussen onderwerp en persoonsvorm kunnen wel andere zinsdelen staan (het woordje 'niet' bijvoorbeeld.
De persoonsvorm staat voor in de zin: als eerste of als tweede zinsdeel.	De persoonsvorm staat vaak achter in de zin.

Enkelvoudige of samengestelde zin?

Je mag als goochelaar trucs nooit uitleggen aan iemand buiten de 'magische kring'.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

(Op veel plaatsen viert men carnaval) (en de optocht trekt dan veel publiek.)

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin
4. bijzin-bijzin

(Nadat Sybrand zijn kamer had opgeruimd), (ging hij met een paar vrienden gamen.)

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin
4. bijzin-bijzin

Wat is de hoofdzin in onderstaande zin?

In de krant stond dat de renovatie van de Notre Dame in Parijs gestart is.

blz. 226-227

Grammatica woordsoorten 

Paragraaf 11

Zinsdeelzinnen
 

Zinsdeelzinnen

Als een samengestelde zin (paragraaf 9) bestaat uit een hoofdzin en een bijzin, is de bijzin onderdeel van de hoofdzin. Deze bijzin heeft dan een bepaalde functie. Zo'n bijzin noem je een zinsdeelzin. Er zijn vier soorten zinsdeelzinnen:

• Een onderwerpszin (ow-zin);
• een lijdendvoorwerpszin (lv-zin);
• een meewerkendvoorwerpszin (mv-zin);
• een bijwoordelijkebepalingszin (bwb-zin).

Stappenplan zinsdeelzinnen

Zo bepaal je of er binnen een zin een zinsdeelzin is. 

1. Bepaal wat de hoofdzin is door de zin vragend te maken: de hoofdzin komt dan vooraan te staan.

2. Geef het begin en het einde van de bijzin aan.

3. Staat er een persoonsvorm in de bijzin? Vervang de bijzin dan door één woord.

4. Ontleed de hoofdzin en stel vast welk zinsdeel dit woord is.

5. De bijzin is hetzelfde zinsdeel als de ingevulde woordgroep. 

Stappenplan zinsdeelzinnen

Een zinsdeel is pas een zinsdeelzin als er een persoonsvorm in staat. 

1. Als er geen dijken zijn, zou meer dan de helft van Nederland onder water staan. 

2. (Als er geen dijken zijn), zou meer dan de helft van van Nederland onder water staan.

                 bijzin                                                               hoofdzin

3. Zonder dijken zou meer dan de helft van Nederland onder water staan.

4. pv = zou 

    ow = meer de de helft van Nederland

    wg = zou staan

    bwb = zonder dijken, onder water

5. Dus: 'Als er geen dijken zijn' = bwb-zin

Uitlegfilmpje!

(Wie de pubquiz wint), ontvangt een snackpakket.

1. hoofdzin
2. ow-zin
3. lv-zin
4. mv-zin

Men moet de huid niet verkopen (voordat de beer geschoten is).

1. hoofdzin
2. bwb-zin
3. lv-zin
4. mv-zin

Ik heb Frida verteld (dat zij een regenjas moet meenemen).

1. hoofdzin
2. bwb-zin
3. lv-zin
4. mv-zin

(Aan iedereen die het wilde zien), showde Mart zijn nieuwe telefoon.

1. hoofdzin
2. bwb-zin
3. lv-zin
4. mv-zin

Bepaal de zinsdeelzin, kies uit:
ow-zin, lv-zin, mv-zin, bwb-zin.

De zanger beloofde dat zijn tour door Amerika
ditmaal zou doorgaan.

Aan het werk

Ik vind het nog lastig:	Ik begrijp het wel:
Extra oefenen aan de hand van een oefenblad. Klaar ? Starten aan opdracht 1, 2 en 3.	Zelfstandig werken: Opdracht 1, 2 en 3 van paragraaf 11. Klaar ? Verder oefenen in de online methode.

Wat?	Cursus 5: Grammatica zinsdelen §11 Zinsdeelzinnen. Opdracht 1 en 2 (blz. 226-227).
Hoe?	Klassikaal. Zorg ervoor dat je meeschrijft.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	10 minuten. Daarna gaan we verder met opdracht 3 t/m 5.
Klaar?	Oefen verder: https://www.cambiumned.nl/zinsdelen/

Samen maken 

Wat?	Cursus 5: Grammatica zinsdelen §11 Zinsdeelzinnen. Opdracht 1, 2, 3 en 4 (blz. 226-227).
Hoe?	Zelfstandig. De eerste vijf minuten in stilte, daarna overleggen.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	20 minuten. Daarna gaan we de opdrachten bespreken.
Klaar?	Oefen verder: https://www.cambiumned.nl/zinsdelen/

Huiswerkopdrachten

• Je weet het verschil tussen enkelvoudige en samengestelde zinnen.
  
• Je kunt hoofd- en bijzinnen herkennen.
• Je kunt enkelvoudige en samengestelde herkennen.

Lesdoelen

Ontleed de zin.

Doordat je zo treuzelde, heb je nu de bus gemist.

Welke zinsdelen kun je gemakkelijk vinden?

Welke zinsdelen vind je nog lastig?

Wie heeft nog een vraag over wat we vandaag hebben behandeld?