Hofstelsel

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

 Het hofstelsel

Machtige heren, halfvrije boeren

Leerdoelen

• Begrippen en betekenis kennen.
  
• Weten wat het hofstelsel is.
• Weten waarom Anloo nog op een middeleeuws dorp lijkt.
• Weten wat een domein is.
• Weten wat horigen zijn
• Weten wat een hof is
• Weten wat het drieslagstelsel is
  

Doel van de les

Je kunt uitleggen wat het hofstelsel is

Hof

• Huis heer
• Brouwerij
• Bakkerij
• Smidse

Dorp

Huisjes van de horigen. Ze horen bij het land van de heer. Ze moeten toestemming vragen om het land te verlaten.

Molen

In ruil voor een deel van het graan, mogen boeren gebruik maken van de molen.

Akkers heer

Ongeveer 1/3 van de akkers was eigendom van de heer. Horigen verrichten hier herendiensten.

Akkers horigen

In ruil voor pacht, mogen boeren hier gewassen telen. 

hof

smidse

bos

kerk

akkers -herfst 

akkers - lente

akkers - braak

molen

bakkerij

stal

dorp

boomgaard

gezamenlijke weide

land van heer

land horigen

weg

Anloo

1. Vruchtbare grond--> Es

2. Weidegrond --> Bij de beek

3. Woeste grond --> Bos en heide wat nog geen landbouwgrond geworden is

Hofstelsel

oorzaken

• Tijd van monniken en ridders is onveilig.
• Boeren zoeken bescherming bij heer.

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer
(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

In ruil geeft de boer:

• Deel van oogst
• Herendiensten

Horigen

Eigengeërfden

Sommige boeren durfden zelfstandig als vrije boeren verder te gaan. Deze worden eigen geërfden genoemd

Hofstelsel

Horigen

• Halfvrije boeren horen bij het land van de heer. Mogen niet weggaan
  
• Horigen betalen belasting en pacht aan de heer.
• Horigen doen onbetaald werk voor de heer: herendiensten.

Hofstelsel

Domein

Het domein was een gebied van een edelman of klooster.

Het hof bestond uit:

• Woonhuis van de heer of rentmeester.
• Gezamenlijke gebouwen: molen, smidse, brouwerij, bakkerij, ...
• Akkers, boomgaarden, weides, vijvers en bos.
• Zelfvoorzienend
  

Domein zelfvoorzienend

• Geen handel met andere plaatsen (onveilig)
  

•  Daarom moet het domein zelfvoorzienend zijn.
• Landbouwgrond voor voedsel produceren, molen om het graan te malen, bakker, smid om hoefijzers onder paard te slaan, eigen kerk.
  

Leenstelsel gaat over het domein

1. waar
2. niet waar

Wat hoort niet bij het hofstelsel ?

1. Heer
2. Horige
3. Domein
4. Geestelijke

Wat hoort niet bij het hofstelsel?

1. Herendiensten uitvoeren
2. Pacht betalen voor het land
3. Lange reizen maken voor handel
4. Leenheer

Wat hoort niet bij het hofstelsel?

1. geeft de heer bescherming aan de horige
2. moesten horigen herendiensten verrichten
3. geeft de horige een deel van de opbrengst van het land aan de heer
4. helpt de heer de horige op het land tijdens de oogsttijd

Noem een voordeel van het hofstelsel voor de boeren.

Noem een nadeel van het hofstelsel voor de boeren.

Leenstelsel

Hofstelsel

Politiek

Economie

Leenheer 

Boeren

Leenman

Landbouwgrond

herendiensten

Huiswerk