Erfelijkheid les 5 Stambomen herhaling en huiswerk

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

Wat gaan we vandaag doen

• Paragraaf 5 ( stambomen) kort herhalen
• Samen het huiswerk van paragraaf 5 maken 
• (Uitleg paragraaf 6: geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting )

wat moet je na deze les weten/kunnen

• Je kunt uit een stamboom afleiden welk genotype individuen hebben
• Je kunt uit een stamboom afleiden welk gen dominant en welke recessief is
• (Je weet het verschil tussen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting 
• Je weet wat veredeling is en waarom dit wordt toegepast
• Je kunt minimaal 3 manieren van ongeslachtelijke voortplanting noemen)

Stambomen

Een stamboom laat zien van wie iemand afstamt.

Een rondje staat voor een vrouw, een vierkantje staat voor een man.

Verschillende kleuren voor verschil in fenotype (dit gaat om 1 erfelijke eigenschap)

Opdracht 41

Opdracht 42

Opdracht 43

Opdracht 44

Opdracht 45

Opdracht 46

Opdracht 47

Video stamboom

geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting

Wat is volgens jou geslachtelijke voortplanting

Geslachtelijke voortplanting is het versmelten van twee willekeurige geslachtscellen met elkaar

Doordat geslachtscellen verschillende genotypen hebben, zijn er voor de genotypen van de bevruchte eicel ook heel veel verschillende mogelijkheden

Hoe noemen we het proces waarbij we geslachtscellen maken?

1. Gewone celdeling (mitose)
2. Reductiedeling (meiose)
3. Geslachtsceldeling (meiose)
4. Lichaamsceldeling (mitose)

Wat is waar over geslachtelijke voortplanting?

1. Organismen die hierbij ontstaan (nakomelingen) hebben telkens hetzelfde genotype
2. Dit moet altijd met hetzelfde geslacht zijn
3. Organismen die hierbij ontstaan (nakomelingen) hebben telkens een ander genotype)
4. Dit komt alleen bij mensen voor

In de landbouw en veeteelt willen de producenten zo veel mogelijk gunstige eigenschappen in één nakomeling krijgen

Daarom passen ze kunstmatige selectie toe: 

de individuen met de meest gunstige eigenschappen worden met elkaar gekruist

Dit wordt veredeling genoemd

Wiettelers willen het liefst alleen wiet met gunstige eigenschappen. Ze zullen daarom de planten met de meest gunstige eigenschappen met elkaar kruisen.
Wat is géén goed voorbeeld van zo'n eigenschap?

1. Snelle groei van de plant
2. Lange levensduur van de plant
3. De plant is gevoelig voor ziektes of vraat
4. De plant heeft veel zaadtopjes

Kunnen planten zich alleen geslachtelijk voortplanten?

1. ja
2. nee

Ongeslachtelijke voortplanting

• Dit is een vorm van voortplanting waarbij het nageslacht uit een deel van de "moeder" bestaat of uit een onbevruchte eicel.
• vormen van ongeslachtelijke voortplanting zijn:

           - Stekken

           - Weefselkweek

           - Knollen/bollen

Bij stekken groeit er uit een stuk van een plant weer een nieuwe plant.

Stekken

Knollen

Weefselkweek

Bij ongeslachtelijke voortplanting zijn geslachtscellen nodig.

1. Ja
2. Nee

Hebben nakomelingen van ongeslachtelijke voortplanting hetzelfde genotype als de ouder?

1. Ja
2. Nee

Noem minimaal 2 van de 3 genoemde voorbeelden van ongeslachtelijke voortplanting.

video