Les 6 OEE berekenen op basis van tijd versie 2

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 3

Cursus verliezen beperken

Planning

Week 1 - Introductie OEE

Week 2 - Beschikbaarheidsgraad

Week 3 - Prestatiegraad

Week 4 - Kwaliteitsgraad

Week 5 - De OEE berekenen 1

Week 6 - De OEE berekenen 2

Week 7 - Herhaling lesstof

Week 8 - Schriftelijke eindtoets

Na deze les:

Kun je de OEE berekenen op basis van tijd!

Een machine die ideaal presteert....

• Draait altijd 
• Op maximale snelheid en
• Alle producten zijn in één keer goed!

O.E.E. is 100%

Samengevat: een machine die ideaal presteert:

• draait altijd,

• op maximale snelheid en

• alle producten zijn in-een-keer goed.

Voor de OEE geldt de afspraak dat als de prestatie van de machine aan al deze

drie voorwaarden voldoet, de effectiviteit (OEE) 100% is. 

Uit de OEE-berekening komen verschillende cijfers. Het volgen van het OEE-cijfer

is van belang om te weten of alle ingezette verbeteracties op de machine het

verwachte resultaat geven. Maar veel belangrijker dan het OEE-cijfer zijn de drie

graden binnen de OEE en de verdieping naar de verschillende types machineverliezen zoals korte stops, geplande stilstanden, enzovoorts. Deze getallen

leveren bruikbare verbeterinformatie.

De bedenker van OEE, Seiichi Nakajima, onderscheidde 6 groepen machineverliezen- de zogenaamde Six Big Losses. In de OEE-berekening heeft elke

graad twee van de zes machineverliezen. De meest gebruikte set van zes

machineverliezen staat hieronder:

Besch i kbaarheidsg raad

Machineverlies 1: Technische Storingen

Machineverlies 2: Wachten (a.g.v. geplande en ongeplande stilstanden)

Prestatiegraad

Machineverlies 3: Snelheidsverlies

Machineverlies 4: Korte Stops

Kwal iteitsgraad

Machineverlies 5: Opstartverliezen

Machineverlies 6:Afkeur en Herbewerken

OEE berekenen bij verwerking verschillende producten op dezelfde machine.

Machine verwerkt 2 verschillende producten, met verschillende snelheden. Bijvoorbeeld 

• ander vulsnelheid door product melk / yoghurt
• of verschillende volumes (1 of 2 liter)
• Hoe OEE berekenen?

Hoe OEE berekenen?
bij verschillende producten op 1 machine

Ideale cyclustijd

De tijd die nodig is (in ideale situatie) om 1 product te maken.

Bijvoorbeeld

De machine kan 1000 stuks per uur maken (ideaal).
Wat is de cyclustijd?

1. 3,6 seconden
2. 0,36 minuten
3. 0,28 stuks/sec
4. 16,7 per minuut

OEE op basis van tijd

• We kunnen nu de OEE berekenen op basis van aantallen,
• ....maar hoe moet dat als je verschillende producten draait met verschillende maximale snelheden?
• Oplossing: OEE berekenen o.b.v. tijd 
• deze is nauwkeuriger en komt beter overeen met de praktijk
• Voorbeeld nog eens stap voor stap

In de hoofdstukken 2 tot en met 5 is de eenvoudigste vorm van OEE berekenen

besproken. Eenvoudig, omdat in de prestatiegraad en de kwaliteitsgraad de

getallen boven (de teller) en onder de streep (de noemer) in aantallen zijn

uitgedrukt (en niet in tijd). De hoofdstukken over de prestatiegraad en de

kwaliteitsgraad zijn afgesloten met de opmerking dat het berekenen van beide

graden met de teller en noemer in aantallen rekenfouten kan opleveren. Dat is

wanneer in de OEE-berekening producttypen zijn opgenomen met verschillende

maximum snelheden. We maken dat in dit hoofdstuk duidelijk aan de hand van

een rekenvoorbeeld.

De beschikbaarheidsgraad waar we het in dit hoofdstuk over hebben, kent twee

categorieën stilstanden: Technische Storingen en Wachten. 

Beschikbaarheidsgraad

• De beschikbaarheidsgraad werd bij de stuks ook al via de tijd berekent. Oftewel
• Hieraan verandert niets
  
• Als er staat draait non stop dan is de beschikbaarheid 100%

Beschikbaarheidsgraad berekenen

Voorbeeid:

In een dienst kan een machine in theorie 8 uur achter elkaar produceren. In

de praktijk blijkt dat de machine in deze dienst een technische storing had van

een uur. Halverwege de dienst bouwen de operators de machine om naar een

ander productformaat Deze ombouw duurt ook een uur.

De werkelijke productietijd is de beschikbare productietijd (8 uur) -de

technische storing (1 uur)- de geplande ombouwtijd (1 uur) = 8- 1 - 1 = 6

uur.

De beschikbaarheidsgraad is dan 6 I 8 = 0,75 (ofwel 75%}.

In dit voorbeeld staat de machine een kwart van de tijd stil. De ene helft van de

stilstand komt door een ongeplande technische storing. De andere helft komt voor

rekening van het tweede machineverlies wachten, namelijk een geplande stilstand

door ombouwen.

In de bovenstaande berekening is van de beschikbare productietijd driekwart

gebruikt om te produceren, de rest van de tijd (25%} stond de machine stil. De

volgende vraag is nu: hoe snel draaide de machine in die 75% van de tijd dat de

machine wel produceerde? Het volgende hoofdstuk behandelt de Prestatiegraad.

Uit de OEE-berekening komen verschillende cijfers. Het volgen van het OEE-cijfer

is van belang om te weten of alle ingezette verbeteracties op de machine het

verwachte resultaat geven. Maar veel belangrijker dan het OEE-cijfer zijn de drie

graden binnen de OEE en de verdieping naar de verschillende types machineverliezen zoals korte stops, geplande stilstanden, enzovoorts. Deze getallen

leveren bruikbare verbeterinformatie.

De bedenker van OEE, Seiichi Nakajima, onderscheidde 6 groepen machineverliezen- de zogenaamde Six Big Losses. In de OEE-berekening heeft elke

graad twee van de zes machineverliezen. De meest gebruikte set van zes

machineverliezen staat hieronder:

Besch i kbaarheidsg raad

Machineverlies 1: Technische Storingen

Machineverlies 2: Wachten (a.g.v. geplande en ongeplande stilstanden)

Prestatiegraad

Machineverlies 3: Snelheidsverlies

Machineverlies 4: Korte Stops

Kwal iteitsgraad

Machineverlies 5: Opstartverliezen

Machineverlies 6:Afkeur en Herbewerken

Prestatiegraad uitdrukken in tijd

We leggen eerst uit hoe je de prestatiegraad kunt uitrekenen in eenheden van tijd.

Met behulp van de cyclustijd.

De cyclustijd is de tijd die nodig is om één product te maken, bijvoorbeeld 4

seconden per product. Ook hier geldt weer: het ideaal is de norm. De ideale

cyclustijd is gebaseerd op de maximale snelheid van de machine. Deze maximale

snelheid kan bijvoorbeeld de snelheid zijn die de machineleverancier garandeert.

Met de prestatiegraad bereken je het verschil tussen de werkelijke tijd die nodig

was om de producten te maken ten opzichte van de theoretische, ideale tijd

waarin de machine de producten had kunnen maken.

Prestatiegraad in tijd

Bij meerdere producten moet je 

• per product de ideale cyclustijden berekenen en 
• per product de werkelijk gebruikte tijden

Kwaliteitsgraad o.b.v. tijd

Uit de OEE-berekening komen verschillende cijfers. Het volgen van het OEE-cijfer

is van belang om te weten of alle ingezette verbeteracties op de machine het

verwachte resultaat geven. Maar veel belangrijker dan het OEE-cijfer zijn de drie

graden binnen de OEE en de verdieping naar de verschillende types machineverliezen zoals korte stops, geplande stilstanden, enzovoorts. Deze getallen

leveren bruikbare verbeterinformatie.

De bedenker van OEE, Seiichi Nakajima, onderscheidde 6 groepen machineverliezen- de zogenaamde Six Big Losses. In de OEE-berekening heeft elke

graad twee van de zes machineverliezen. De meest gebruikte set van zes

machineverliezen staat hieronder:

Besch i kbaarheidsg raad

Machineverlies 1: Technische Storingen

Machineverlies 2: Wachten (a.g.v. geplande en ongeplande stilstanden)

Prestatiegraad

Machineverlies 3: Snelheidsverlies

Machineverlies 4: Korte Stops

Kwal iteitsgraad

Machineverlies 5: Opstartverliezen

Machineverlies 6:Afkeur en Herbewerken

Kwaliteitsgraad o.b.v. tijd

Het maken van producten die niet aan de kwaliteitseisen voldoen is kwalijk, omdat

er dan niet efficiënt met de grondstoffen en soms verpakkingsmaterialen is

omgegaan. Meestal drukken we dat uit in een afkeurpercentage of in een

materiaalg raad.

De OEE berekent de effectiviteit van een machine. Een machine is maximaal

effectief als alle beschikbare tijd gebruikt wordt om op maximale snelheid goede

producten te maken. Het maken van afkeur is niet effectief, omdat de tijd die is

besteed aan het maken van afkeur verloren tijd is. Voor een zuivere OEEberekening

moeten we de kwaliteitsgraad uitrekenen in eenheden van tijd en niet

in aantallen. OEE is tenslotte een instrument om het effectief benutten van de

beschikbare machinecapaciteit te meten. Daarnaast maakt het nogal uit of je 100

producten afkeurt die je met een maximum snelheid van 100 per uur kunt maken

of met een maximum snelheid van 1.000 per uur. In het eerste geval heb je

theoretisch een uur productie verspild, in het tweede geval nog geen 7 minuten.

Je kunt de kwaliteitsgraad berekenen in eenheden van tijd, door het in een dienst

geproduceerde aantal goede producten te vermenigvuldigen met de Ideale

Cyclustijd. Deel de uitkomst door het totaal aantal producten (de goede én de

afgekeurde), vermenigvuldigt met de Ideale Cyclustijd. Zie het voorbeeld op de

volgende bladzijde.

47

Berekening 3 graden en de OEE

 via stuks en via cyclustijden

• Capaciteit is 1000 stuks per uur
• 6 van de 8 uren is de machine beschikbaar.
• In de 6 uur worden er 4000 stuks gemaakt
• Er worden 200 stuks afgekeurd.
• Bereken de 3 graden en de OEE via stuks en via cyclustijden.

Berekenen via stuks

Beschikbaarheid = 6/8 = 0,75

Prestatie = 4000/6000 = 0,67

Kwaliteit = 3800/4000= 0,95

OEE = 0,75 x 0,67 x 0,95 x 100% = 47,74%

Check 3800 /8000 x100% = 0,47

Antwoorden via cyclustijden

Beschikbaarheid

• Ideale tijd = 8 uur = 8 * 3600 = 28.800 sec.
• Ideale cyclustijd = 3600 : 1000 = 3,6 seconden.
• Beschikbaarheid = 6 uur = 6 * 3600 = 21.600 sec.
• Beschikbaarheid = 21.600/28.800 = 0,75

Antwoorden via cyclustijden

Prestatie

Prestatie 4000 stuks                 = 4000 * 3,6 = 14.400 sec.

Werkelijk gebruikt (zie beschikbaarheid)   = 21.600 sec.

Prestatiegraad                                     = 14.400 / 21.600 = 0,67

Antwoorden via cyclustijden

Kwaliteit

Kwaliteit =              3800 * 3,6 = 13.680 sec.

Gebruikt was (zie prestatie) = 14.400 sec.

Kwaliteitsgraad = 13.680 / 14.400 = 0,95

Antwoorden via cyclustijden

Beschikbaarheid = 21.600/28.800 = 0,75

Prestatie = 14.400/21.600 = 0,67

Kwaliteit = 13.680/14.400 = 0,95

OEE = 0,75 * 0,67 * 0,95 * 100% = 47,74%

Uitwerking voorbeeld blz. 45

Beschikbaarheid.
De machine draait non stop stop, oftewel beschikbaarheid is 100% = 1,00

• Beschikbare tijd is dus 240 + 240 = 480 minuten, oftewel

• Beschikbare tijd = 480 x 60 = 28.800 seconden

Prestatiegraad

Berekenen tijd per product via

ideale cyclustijd x aantal geproduceerd

Daarna de som delen door de totale beschikbare tijd

Berekenen kwaliteitsgraad op tijd 

Kwaliteitsgraad =  

Ideale cyclustijd x aantal goedgekeurde producten
/

Ideale cyclustijd x totaal aantal gemaakte producten

Berekenen kwaliteitsgraad op tijd

Blauwe: van de 3000 geproduceerde worden er 40 afgekeurd oftewel 2960 blauwe worden goedgekeurd (4 sec)

Rode: van de 3000 geproduceerde worden er 100 afgekeurd oftewel 2900 rode worden goedgekeurd (2 sec)

Ideale tijd voor blauwe = 2960 x 4 = 11.840 sec.

Ideale tijd voor rode = 2900 x 2 = 5800 sec

Totaal = (11.840+5800)/ 18.000 = 0,98

OEE

OEE = Beschikbaarheid x Prestatie x Kwaliteit x 100% =

OEE = 1,0 x 0,625 x 0,98 x 100% =

OEE = 61%

Hetzelfde voorbeeld maar nu met meer afkeur:

Stel dat in een dienst 8 uur een machine 3.000 blauwe producten maakt met een theoretische maximale cyclustijd van 4 seconden per product en daarna 3.000 rode producten met een theoretisch maximale cyclustijd van 2 seconden per product.

De kwaliteitsdienst keurt vanwege kwaliteitsafwijkingen 200 blauwe producten en 1.500 rode producten af. 

Wat is dan de kwaliteitsgraad via stuks en via tijd?

Verschil in kwaliteitsgraad is duidelijk te zien als:

• Er een groot verschil in ideale cyclustijden is tussen de verschillende productsoorten;
• De kwaliteitsgraad onder de 98 á 99% is;
  
• De percentages afkeur tussen de verschillende productsoorten flink verschillen (zoals in het voorbeeld 200 stuks afkeur van de blauwe producten en 1.500 stuks van de rode).

Ook hier een fors verschil van 7% tussen de kwaliteitsgraden. Zo'n verschil in

kwaliteitsgraad is alleen duidelijk te zien als:

- Er een groot verschil in ideale cyclustijden is tussen de verschillende

productsoorten;

- De kwaliteitsgraad onder de 98 á 99% is;

- De percentages afkeur tussen de verschillende productsoorten flink

verschillen (zoals in het voorbeeld 200 stuks afkeur van de blauwe

producten en 1.500 stuks van de rode).

OEE op basis van tijd

Een fors en onacceptabel verschil van 9,5%. Ten opzichte van de OEE op basis

van de ideale cyclustijden (in eenheden van tijd) is dat 9,5 I 49,3 x 100% = 19%

verschil.

Wanneer kun beter in eenheden van tijd rekenen?

De verschillen in het bovenstaande voorbeeld zijn onacceptabel groot. De OEEberekening

in tijdseenheden is de zuiverste en meest oorspronkelijke vorm. Aan

de andere kant, als de verschillen in ideale cyclustijden klein zijn, kan het geen

kwaad om de berekening met geproduceerde eenheden te gebruiken in plaats van

die met de cyclustijd. De reden is dat het belangrijk is om de taal van de operators

te gebruiken. Operators denken en praten nu eenmaal eerder in aantallen

producten dan met iets abstracts als de theoretische cyclustijd. Overigens speelt

dit alleen bij het handmatig berekenen van de OEE. In geautomatiseerde OEEsystemen

voldoet de nauwkeuriger methode op basis van de ideale cyclustijden

prima.

En toch doet voor veel mensen het berekenen van de kwaliteitsgraad in eenheden

van tijd nogal kunstmatig aan. Zij herkennen zich meer in gebruikelijke termen

zoals afkeurpercentage, en eventueel de yield (of First-Time-Right), eenvoudige

delingen van het aantal goede producten door het totaal aantal geproduceerde

producten. In het volgende hoofdstuk leggen we een variant van de OEEberekening

uit, die betrouwbaar en accuraat is, maar waarbij de kwaliteitsgraad is

uitgedrukt in termen van geproduceerde eenheden en niet in tijd.

OEE op basis van tijd

Een fors en onacceptabel verschil van 9,5%. Ten opzichte van de OEE op basis

van de ideale cyclustijden (in eenheden van tijd) is dat 9,5 I 49,3 x 100% = 19%

verschil.

Wanneer kun beter in eenheden van tijd rekenen?

De verschillen in het bovenstaande voorbeeld zijn onacceptabel groot. De OEEberekening

in tijdseenheden is de zuiverste en meest oorspronkelijke vorm. Aan

de andere kant, als de verschillen in ideale cyclustijden klein zijn, kan het geen

kwaad om de berekening met geproduceerde eenheden te gebruiken in plaats van

die met de cyclustijd. De reden is dat het belangrijk is om de taal van de operators

te gebruiken. Operators denken en praten nu eenmaal eerder in aantallen

producten dan met iets abstracts als de theoretische cyclustijd. Overigens speelt

dit alleen bij het handmatig berekenen van de OEE. In geautomatiseerde OEEsystemen

voldoet de nauwkeuriger methode op basis van de ideale cyclustijden

prima.

En toch doet voor veel mensen het berekenen van de kwaliteitsgraad in eenheden

van tijd nogal kunstmatig aan. Zij herkennen zich meer in gebruikelijke termen

zoals afkeurpercentage, en eventueel de yield (of First-Time-Right), eenvoudige

delingen van het aantal goede producten door het totaal aantal geproduceerde

producten. In het volgende hoofdstuk leggen we een variant van de OEEberekening

uit, die betrouwbaar en accuraat is, maar waarbij de kwaliteitsgraad is

uitgedrukt in termen van geproduceerde eenheden en niet in tijd.

Extra oefenmateriaal