Herhaling grammatica hfst. 4/5/6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Herhaling grammatica

Wat kan je vinden in deze les? 

- herhaling theorie 

- Wat moet je kennen en kunnen voor de toets? 

- oefenopdrachten 

Beknopte bijzin 

Wat moet je kunnen? 

- Beknopte bijzin kunnen herkennen in de zin. 

- Beknopte bijzin kunnen herschrijven naar een gewone bijzin. 

- Gewone bijzin kunnen herschrijven naar een beknopte bijzin. 

Theorie 

Bijzin= zin waarin persoonsvorm en onderwerp van elkaar gescheiden zijn of gescheiden kunnen worden. 

Evelien ging naar de bakker _HZ, toen zij hunkerde naar warme broodjes _BZ. 

Beknopte bijzin = bijzin waar geen ow in staat. 

Hunkerend naar warme broodjes, ging Evelien naar de bakker. 

Hoe herken je een beknopte bijzin? 

In plaats van een persoonsvorm bevat een beknopte bijzin een voltooid deelwoord, een onvoltooid deelwoord of te+infinitief. 

Hoe herschrijf je een bijzin?

beknopte bijzin -> bijzin 

Voeg onderwerp en persoonsvorm toe. Het onderwerp kan je vaak afleiden van de hoofdzin. Anders kan je zelf een onderwerp bedenken. 

bijzin -> beknopte bijzin 

Maak van de persoonsvorm een voltooid deelwoord, een onvoltooid deelwoord of te+infinitief. Haal het onderwerp weg. 

Even oefenen...

Er komen nu een paar vragen waarin je zin moet herschrijven. Herleid zelf of het een gewone of een beknopte bijzin is. 

Aangekomen op de top van de berg namen de toeristen direct een selfie.

Terwijl hij danste van vreugde, vierde de olympisch kampioen zijn overwinning.

Alle boodschappen alleen te moeten doen, is voor mij geen optie.

Bedrijvende en lijdende vorm 

Wat moet je kunnen? 

-bedrijvende vorm naar lijdende vorm kunnen schrijven.

-lijdende vorm naar bedrijvende vorm kunnen schrijven. 

Hoe herschrijf je de zinnen? 

bedrijvende -> lijdende 

1. het lijdend voorwerp wordt het onderwerp 

2. het onderwerp wordt een bijwoordelijke bepaling die met door begint, een door-bepaling

3. bij het werkwoordelijk gezegde wordt het hulpwerkwoord worden of zijn gebruikt. Hoe het gezegde precies verandert, kun je zien aan de volgende voorbeelden (zie volgende dia) 

Hoe herschrijf je de zinnen? 

lijdende -> bedrijvende

1. het onderwerp wordt het lijdend voorwerp 

2. De door-bepaling wordt het onderwerp 

3. Het hulpwerkwoord van worden of zijn wordt weggehaald.  

Even oefenen

De volgende twee zinnen staan in de bedrijvende vorm. Zet ze in de lijdende vorm. 

De conciërge berispte de herrieschoppers zo vriendelijk mogelijk.

De meeste mensen maken meestal zelf uitnodigingen via een internetsite.

Even oefenen... 

De volgende twee zinnen staan in de lijdende vorm. Zet ze in de bedrijvende vorm.

Al enkele weken is het oudpapier niet meer door de vrijwilligers opgehaald.

De saucijzenbroodjes waren volgens een speciaal recept door leerlingen van de koksopleiding bereidt.

Ambiguïteit 

Wat moet je kunnen? 

Twee betekenissen van zinnen kunnen verhelderen/opschrijven. 

Ambigue zinnen kunnen twee betekenissen hebben. Dit kan komen door een woord met twee betekenissen of doordat de zin op meerdere manieren te ontleden is. 

Even oefenen... 

Herschrijf de volgende zinnen in twee zinnen, waardoor de betekenis van de zinnen duidelijk naar voren komt. 

Waar heb je de tekening van mijn zusje gelaten?

Het slot was echt prachtig!

Gideon laat de docent weten dat zijn handschrift onleesbaar is.

Dan houden we alleen nog woordsoorten over... 

Neem hiervoor goed je spiekbriefje en je boek door! Je kan hiervoor goed oefenen op:

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-alle-woordsoorten-door-elkaar/#

Daarnaast moet je ervoor zorgen dat je goed de verschillen weet tussen het aanw. vnw, betr. vnw, vr. vnw, onbep. vnw, telw en voegwoord

Even een oefenzinnetje hiervoor. 

Geef aan of het woord tussen haakjes een aanw. vnw, betr. vnw, vr. vnw, onbep. vnw, telw of een voegwoord is. 

16. Veel nabestaanden konden niet geloven [dat] het vliegtuig verdwenen was.

Als je een vraag hebt over de toets weet je me te vinden! 

Veel succes met leren :)