Grammatica zinsdelen les 7: Lijdende en bedrijvende vorm

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica zinsdelen: Lijdende en bedrijvende vorm

Welkom havo 3

Volg het stappenplan, dan maken we er een goede les van.

Stap 1: Telefoons in de telefoontas.

Stap 2: Pak je leesboek, schrift en laptop

Stap 3: Log in bij LessonUp met je eigen naam

Leerdoelen

1. Je kunt onderscheid maken tussen de bedrijvende en de lijdende vorm.

 

2. Je kunt zinnen met een lijdende vorm herschrijven in de bedrijvende vorm en omgekeerd.

Hoe bereik je deze doelen?

Lezen in je leesboek

Nakijken les 6: Hoofdzinnen en bijzinnen:

Twee zinnen herschrijven

Uitleg bedrijvende en lijdende vorm

Oefenen: bedrijvende en lijdende vorm

Huiswerk: oefenboek les 7

Lezen in je leesboek

H3A: Overspoeld: Deze week: blz. 36 t/m 94

H3B: Lezen in je leesboek

H3C: Lezen in je leesboek

Check huiswerk opdr. 1

1. Worden, bestaan --> samengesteld

2. Kunnen --> enkelvoudig

3. Is, is --> Samengesteld

4. Kan, wordt -->samengesteld

5. Komt -->enkelvoudig

6. Zou, voelt -->samengesteld

Opdr. 2

1. Hoofdzin-hoofdzin, en, nevenschikkend

2. Bijzin-hoofdzin, toen, onderschikkend

3. Bijzin-hoofdzin, als, onderschikkend

4. Hoofdzin-bijzin, omdat, onderschikkend

5. Hoofdzin-bijzin, dat, onderschikkend

6. Hoofdzin-hoofdzin, want, nevenschikkend

Herschrijf de zin. Maak van het lijdend voorwerp het onderwerp: Ilse maakt morgen de paasbrunch.

Herschrijf de zin en maak van het lijdend voorwerp het onderwerp: Op televisie kondigt de nieuwslezer de verjaardag van onze koning aan.

Lijdende en bedrijvende vorm

Bedrijvende vorm: Het onderwerp van de zin is actief (voert de handeling uit). 

Voorbeeld: Flemming heeft een nieuwe single geschreven.

De lijdende vorm: Het onderwerp van de zin is passief (ondergaat de handeling).

Voorbeeld: Een nieuwe single is door Flemming geschreven

Als de zin verandert van bedrijvende naar lijdende vorm gebeurt er dit:

1. Het lijdend voorwerp wordt het onderwerp.

2. Het onderwerp wordt een bijwoordelijke bepaling die met door begint (Door-bepaling).

3. Bij het werkwoordelijk gezegde wordt het hulpwerkwoord worden of zijn toegevoegd

Let op

Een zin kan geen door-bepaling hebben. Hoe kan je dan herkennen of de zin lijdend is of bedrijvend?

Kijk naar de zin: Zit er een vorm van worden of zijn in? Dan is je zin lijdend.

Voorbeeld: De auto van mijn broer wordt gemaakt.

Voorbeelden

1. De hovenier snoeit de leiboom. 

De leiboom wordt gesnoeid door de hovenier.

2. De hovenier zal de leiboom snoeien. 

De leiboom zal worden gesnoeid door de hovenier.

3. De hovenier zou de leiboom gesnoeid hebben. 

De leiboom zou door de hovenier gesnoeid moeten zijn.

Waarom moet je kunnen schrijven in de bedrijvende of lijdende vorm

Schrijven in de lijdende vorm is soms netter.

Schrijven in de bedrijvende vorm kost je minder woorden en je zorgt voor duidelijkheid.

Staat de volgende zin in de lijdende of bedrijvende vorm?
Bas moest de jas naar de stomerij brengen.

1. Lijdende vorm
2. Bedrijvende vorm

Maak de zin van lijdende vorm naar bedrijvende vorm: De kaarten zijn door mijn moeder geschud.
Tip: Doe dit zo kort mogelijk.

Aan de slag

Maken in je schrift: Oefenboek les 7: Lijdende en bedrijvende vorm.