Les 48.2 - leerdoel 4

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Lesplanning

1. Klassikaal: opgave dubbelster 
2. Aan de slag met leerdoel 4
3. Uitleg wet van Hubble + bespreken check leerdoel 2.
4. Afronden leerdoel 4
5. Afsluiting.

Begrippen:

foton, grondtoestand, aangeslagen toestand, ionisatie-energie

De helft van de sterren die we 's nachts zien blijken bij nadere inspectie dubbelsterren te zijn (twee sterren die om elkaar heen draaien). De sterren zitten in sommige gevallen zo dicht bij elkaar dat we ze zelfs met een telescoop niet direct van elkaar kunnen onderscheiden. 

Hoe kunnen sterrenkundigen toch ‘zien’ dat het om een dubbelster gaat?

De helft van de sterren die we 's nachts zien blijken bij nadere inspectie dubbelsterren te zijn (twee sterren die om elkaar heen draaien). De sterren zitten in sommige gevallen zo dicht bij elkaar dat we ze zelfs met een telescoop niet direct van elkaar kunnen onderscheiden. 

Hoe kunnen sterrenkundigen toch ‘zien’ dat het om een dubbelster gaat?

Dubbelster

Op sommige momenten
staan beide absorptie-
lijnen in het diagram op
dezelfde plek.
A. Leg uit wanneer dit
   gebeurt.

antwoord

Dubbelster

B. Welk(e) tijdstip(pen)
     in het diagram hoort
     bij de afbeelding?

C. Bereken de baanstraal
    van ster A.

va = ∆ λ / λ x c = 0,04 /410,17 x 3 *10⁸ =3,0*10⁴ m/s

v = 2pi r /T r = vT/2 pi = 3,0*10⁴ x (2,75*10⁶ / 2) / 2 pi = 6,6 * 10⁹ m

Aan de slag

Werken aan leerdoel 4 - volgens de studiewijzer

Het is nu les 48.2. Aan het einde van les 49.1 lever je de check van leerdoel 4 in.

4, 

Wet van Hobble

• Uitdijend heelal: de meeste sterrenstelsels bewegen zich met grote snelheid van ons af. 
• Oerknal: de verwijderingssnelheid van deze sterrenstelsels is evenredig met hun afstand. 
• Wet van Hubble:
  
  
                  Ho = 2,3*10⁻¹⁸ s⁻¹

v​r​​=H​o​​⋅d

De lijn van 410 nm is het gevolg van absorptie door water. Deze lijn is weergegeven in drie situaties, van de zon en van 2 sterrenstelsels.
Leg uit waarom de spectra de theorie van het uitdijende heelal ondersteunt.

Oefenopgave
De lijn van 410 nm is het gevolg van absorptie door water. Deze lijn is weergegeven in drie situaties, van de zon en van 2 sterrenstelsels. 
Leg uit waarom de spectra de theorie van het uitdijende heelal ondersteunt.  

Bereken de radiale snelheid
van het 'veraf zonnestelsel'.

The big bang - Het uitdijend heelal

Wat is het wetenschappelijk bewijs voor de oerknal? Het uitdijende heelal.

Check leerdoel 2

Aan de slag

Afronden leerdoel 4 - volgens de studiewijzer

Het is nu les 48.2. Aan het begin van les 49.1 lever je de check van leerdoel 4 in.

4, 

Door het dopplereffect neemt de waargenomen golflengte voor een bewegende golfbron toe. Wanneer de ster van ons af beweegt spreken we over...

1. Blauw verschuiving
2. Infrarood
3. Rood verschuiving
4. Ioniserende straling