Nieren C0 Anatomie fysiologie

• Cursus 0
• MBO
• Studiejaar 1

Doelen van deze les:

Bouw en de functies van de nieren 

De nieren?

Bouw van de nieren

Tot welk stelsel behoren de nieren?

1. Transportstelsel
2. Ademhalingsstelsel
3. Uitscheidingsstelsel
4. Zenuwstelsel

Welke uitscheidingsorganen kennen jullie nog meer?

UITSCHEIDINGSORGANEN

•  Nieren en Urinewegen
• Longen
•  Huid
• Darmen 

Het bloed stroomt naar de nieren toe door de ...

1. nierslagader
2. poortader
3. nierader

Doorbloeding nieren

Per minuut stroomt er ruim 1 liter bloed door de nieren.

Hart -> aorta -> nierslagader -> haarvaten in de nieren -> nierader  ->

--> onderste holle ader--> Hart

Wanneer iemands nieren niet goed werken, dan moet deze persoon worden?

1. gedotterd
2. gedialyseerd
3. gereanimeerd
4. gesteriliseerd

Met 1 nier kan je leven

1. Ja
2. Nee
3. Uiterlijk een half jaar

Functie van de nieren?

FUNCTIES NIEREN

• Controleren (zuiveren) van het bloed om te zorgen dat de hoeveelheid en de samenstelling van de lichaamsvloeistoffen constant blijven.

• De nieren zorgen daarom voor uitscheiding van schadelijke stoffen, water en overtollige stoffen.

• De nieren reguleren de zuurgraad van het bloed
•  (pH waarde iets boven 7).

Functie nier

• Verwijderen van afvalstoffen uit het lichaam door uitscheiding van de urine

Maar ook:

• Regulatie Bloeddruk
• regulering vochthuishouding
• rol in aanmaak rode bloedcellen 
• aanmaak vitamine D

Vitamine D

Het vitamine D dat in het lichaam wordt aangemaakt of uit voeding wordt verkregen, is nog niet fysiologisch actief. Pas na  omzetting in de lever en vervolgens in de nieren verandert het in zijn actieve vorm (calcitriol). Het actieve vitamine D wordt als hormoon via de bloedsomloop naar alle lichaamsweefsels vervoerd vervoerd.

De aanmaak van hormonen

- Erytropoëtine (EPO): 

zet beenmerg aan tot productie rode bloedcellen.

Niet alleen de bijnieren maken hormonen (adrenaline, noradrenaline en cortisol).

De hormonen die de nieren maken zijn renine, calcitriol en erytropoëtine, ook wel EPO genoemd

Renine -> bloeddruk

Calcitriol -> calcium opname

EPO -> EPO stimuleert het rode beenmerg tot aanmaak van rode bloedcellen -> meer zuurstof transport -> meer prestatie

Urine

Per minuut filteren je nieren 90 tot 120ml bloed. Dagelijks plas je een tot anderhalve liter water uit. 99% van het gefilterde water wordt hergebruikt

Waaruit bestaat urine?

SAMENSTELLING URINE

In een normale situatie:

•  95% water
• Ureum en urinezuur
• Overtollige zouten
• Andere overtollige stoffen
• Schadelijke stoffen

Waarvan zijn ureum en urinezuur afvalstoffen?

1. Van de eiwitverbranding
2. Van de koolhydraatverbranding
3. Van de vetverbranding

Hoeveelheid urine

De urinevorming hangt af van een aantal factoren:

• De hoeveelheid opgenomen vocht.
• De hoeveelheid opgenomen zouten.
• De hoeveelheid vocht en zouten die je verliest door transpiratie.
  

Afvalstoffen volgen een weg door het lichaam. 

Zet de delen waar deze afvalstoffen langsgaan in de juiste volgorde. 

Zet het deel waar de afvalstoffen als eerste komen bovenaan. 

1

2

3

4

5

6

urine blaas

urine leider

Urine buis

nierslagader

aorta

nier

Sleep de volgende woorden naar de juiste plaats:

In de                      wordt urine verzameld. 

Via de                     wordt urine afgevoerd naar de urineblaas.

In de                        wordt de urine tijdelijk opgeslagen.

Van tijd tot tijd wordt urine uit de urineblaas afgevoerd via de                         .

Urinebuis

Urineleiders

Blaas

Nierbekkens

Nieren en bloeddruk

De nier speelt een belangrijke rol bij de regulatie van de bloeddruk. De nier reguleert de vochthuishouding.

 Produceert daarnaast ook een bloeddrukregulerend hormoon. Bijna iedereen met een slechte nierfunctie heeft dan ook een verhoogde bloeddruk.

Nieren:

- regelen van de vocht- en zoutbalans

- regelen van de bloeddruk 

- vormen van rode bloedcellen

- vitamine  D stofwisseling 

Welk hormoon in de nieren zorgt voor aanmaak rode bloedcellen

1. ADH
2. Erytropoetine
3. Vitamine D
4. aldosteron

nierfunctie, wat wordt er gemeten?

Nierfunctie bepalen

GFR (glomerulaire filtratiesnelheid) – Is het volume dat in een bepaalde tijdseenheid gefilterd wordt door beide nieren.

Is de belangrijkste factor voor het inschatten van de nierfunctie.

Klaring – Snelheid waarmee de nieren een bepaalde stof per tijdseenheid uit het bloed verwijderen.

Creatinineklaring – Snelheid waarmee creatinine uit het bloed wordt verwijderd, hiermee kan een inschatting van de GFR gemaakt worden. Dit heet de e-GFR 

Gezonde nieren

Afvalstoffen (en geneesmiddelen) worden afgevoerd met de urine. Gezonde nieren maken precies genoeg urine om de vochthuishouding van het lichaam op peil te houden.

Wat is verminderde nierfunctie?

De nefronen in de nieren zijn niet voldoende in staat om afvalstoffen uit het bloed te filteren.

Voorbeelden van afvalstoffen zijn creatinine en ureum.

Te hoge waardes hiervan in het bloed zijn een aanwijzing voor nieren die minder goed werken.

Meestal wordt de creatinineklaring in het bloed gebruikt voor de bepaling van de nierfunctie.

Hoe ontstaat verminderde nierfunctie?

Acute nierschade door:

Infectie

Auto-immuunziekte

Nierstenen

Tumor

Chronische nierschade

Diabetes Type II

Hoge bloeddruk

Nierfunctie laten controleren

60+: jaarlijks nierfunctie laten controleren

Risicofactor (DMII, HVZ, etc.): sowieso jaarlijks laten meten, ongeacht leeftijd

Ouder worden en nierfunctie

Vanaf je 40e gaat je nierfunctie heel langzaam achteruit.

Als je gezond bent op je 70e, is je nierfunctie nog 60-70%.

Waarom nierfunctie belangrijk in de apotheek?

Nierfunctie en geneesmiddelen

Van veel geneesmiddelen is bekend dat de dosering moet worden aangepast bij een verminderde nierfunctie

Opdracht:

Per tweetal bespreek je de antwoorden die je gegeven hebt op de gemaakte vragen van je huiswerk