8.2 Abstractie & Montage

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.2 Abstractie

Lesdoelen:

• Je leert het verschil tussen gestileerde/geabstraheerde kunst en abstracte kunst.
• Je leert de kunststroming 'De Stijl' kennen.
• Je maak kennis met de Boogie Woogie muziek.

<< Realistisch/natuurgetrouw

Gestileerd/

geabstraheerd >>

Abstract

Abstracte beeldende kunst geeft de werkelijkheid niet weer. Er is geen voorstelling.

Theater en dans worden abstract genoemd als een duidelijk verhaal en de herkenbare werkelijkheid ontbreken.

Tijdens WO I is Nederland neutraal en vecht niet mee. Kunstenaars al Piet Mondriaan willen nieuwe kunst maken. Kunst die niet meer de zichtbare werkelijkheid weergeeft.

Vroegst bekende schilderij van Piet Mondriaan!

Piet Mondriaan: Huis aan de rivier - 1901

Piet Mondriaan is medeoprichter van de kunstbeweging De Stijl in 1917. Deze kunstbeweging staat bekend om zijn strakke vormgeving met voorkeur voor geometrie, primaire kleuren en zwart en wit.

Mondriaan probeert de werkelijkheid steeds verder los te laten en komt met overall composities met alleen nog een horizontaal en verticaal assenstelsel.

Overall compositie: een vlakverdeling waarbij overal wat staat op het vlak.

Hierdoor stapt Mondriaan uit De Stijl groep!

In 1940 vlucht Piet Mondriaan naar New York omdat zijn kunst door de Nazi's wordt afgekeurd (Entartet).

New York is een Metropool: 

Een miljoenenstad die alle stedelijke functies in zich verenigt·

Mondriaan raakt gefascineerd door de snelheid en het ritme van de metropool New York. Ook hield hij erg van Boogie Woogie muziek. Die twee zaken samen zorgden voor dit schilderij....

Boogiewoogie. 

Deze muzieksoort heeft een almaar doordenderende bas (ostinate bas). Het ritme wordt gespeeld met de linkerhand en de rechterhand heeft ruimte voor improvisatie.

De kunstenaar Piet Mondriaan maakte veel schilderijen met Boogiewoogie muziek als inspiratie.

8.2 Montage

Lesdoelen:

• Je leert wat montage is en hoe het wordt toegepast in diverse kunstvormen.
• Je leert over 'stomme' films en 'talkies'. 
• Je leert over abstracte films.

In 1888 al eerste film, paard en ruiter, maar vanaf 1927 pas films met geluid.

Montage = het aan elkaar plakken of monteren van fragmenten. 

Dit gebeurt natuurlijk in film, maar ook in beeldende kunst.

Je kunt gemonteerde dingen natuurlijk ook weer ontkoppelen en dan krijg je weer fragmenten of losse onderdelen. Dat heet defragmentatie.

Defragmentatie

Henry Ford introduceerde in 1908 de lopende band in zijn autofabriek in Detroit. Zo kan er snel, goedkoop en in grote aantallen geproduceerd worden.

De mens wordt eigenlijk steeds meer ondergeschikt aan de machine en dat is dan ook een thema wat veel kunstenaars aanspreekt.

Stille oftwel stomme film = Een film zonder direct opgenomen geluid. De film wordt wel begeleid met (live) muziek of een verteller.

Acteurs als Charlie Chaplin komen uit het variététheater. Dat is theater met veel variatie. Dan weer goochelen, dan weer pantomime, dan weer acrobatiek of comedy.

Charlie Chaplin wordt vooral bekend door comedy oftewel slapstick: lachfilms met veel gestruikel, uitglijden en andere lichamelijke acties

1940: Charlie Chaplin - Final Speech from The Great Dictator

1927

Stomme film, begeleid met muziek door orkest.

Bij 'Berlin, die Sinfonie der Grosstadt' wordt gebruik gemaakt van handcamera's waarmee je snel beelden kunt opnemen vanuit verschillende standpunten. De montage is razendsnel; de filmshots volgen elkaar snel op, met bijpassende muziek. Er zijn geen hoofdpersonen en geen plot. Het is allemaal behoorlijk abstract.

Een abstracte film is een film zonder duidelijk verhaal. Vaak zijn er geen hoofdpersonen en is er geen plot.

Vóór 1927 zijn er alleen 'stomme' films. Omdat er geen stemgeluid te horen is, overdrijven acteurs hun bewegingen. Als in 1927 de 'Talkie' komt, de film met stemgeluid, dan wordt de montage langzamer en het spel minder overdreven.

Vanaf 1927 komen ook de grote Filmstudio's op!

MGM's "Gone with te wind" is de eerste grote kaskraker. Vol geluid en in Technicolor!

Rond 1900 worden daarnaast Pianola's populair. 

Een pianola is een zelfspelende piano.

Deze pianola's spelen een belangrijke rol in de abstracte film Ballet Mécanique.

Collage: 2D- kunstwerk waarbij afval, foto's en dergelijke op een ondergrond worden geplakt, vaak in combinatie met een schildering of tekening.

Collage is dus ook een vorm van montage!

Met de collagetechniek kun je ook een fotomontage maken. Dit deed de kunstenaar Hannah Höch in 1920 met het werk "Schnitt mit dem Küchenmesser Dada die letzte Weimarer Bierbauchkulturepoche Deutschlands".

"Schnitt mit dem Küchenmesser Dada die letzte Weimarer Bierbauchkulturepoche Deutschlands" geeft de chaos in Duitsland vlak na de Eerste Wereldoorlog weer. In deze collage worden politieke leiders uit die tijd vermalen tussen machine-onderdelen, net zoals een aantal Dada kunstenaars.

Tegenwoordig is het maken van collages nog heel populair. Meestal wordt het nu in de vorm van 'Journaling' gedaan.

Maak nu met het aangereikte materiaal zelf een collage op A4 formaat!

Volgende les...