samenvatting hoofdstuk

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom

Ga rustig zitten en pak je boek voor je

Deze les

Herhalen hoofdstuk/ zelfstandig werken

maken diagnostische toets

3 hoofdgroepen: 3 domeinen

- Bacteriën
- Archaea

- Eukaryoten

eencellig, geen celkern, met celwand

lijken op bacterien, maar leven in extreme omstandigheden

celkern

Ieder stapje verder ingezoomd

(DR) AK OF GS

Wat was ook alweer een soort?

Definitie soort

Een soort is een groep organismen die zich samen kunnen voortplanten en vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen

Hoe werkt evolutie?

slak legt eieren

100en tegelijk!

Niet allemaal zullen overleven

Welke slakjes zullen het het beste overleven?

Dus

De dieren die het beste aangepast zijn aan de omgeving, hebben een betere overlevingskans en voortplantingskans

uitdrukking:
survival of the fittest-> Wie het beste 'fit' in de omgeving

Variatie van genen door:

- geslachtelijke voortplanting

- mutaties

evolutionair voordeel

- Overlevingsvoordeel

- Voortplantingsvoordeel

Natuurlijke selectie

Als individuen met een bepaalde gunstige eigenschap meer nakomelingen krijgen zonder deze gunstige eigenschap

Denk in meerdere generaties!

isolatie

Soort wordt van zichzelf gescheiden. Er ontstaan 2 groepen (populaties), waaruit 2 soorten ontstaan

Let op: isolatie moet je kunnen uitleggen

(Bijvoorbeeld eilandje dat ontstaat, populaties die gescheiden worden door een rivier etc)

Soort is geëvolueerd

Als de oude variant helemaal verdwenen is, of de twee varianten niet meer met elkaar voortplanten, dan is dan een nieuwe soort ontstaan. 

Dus...

1. Genetische variatie: door geslachtelijke voortplanting of mutaties-> verschil in DNA tussen individuen
2. Evolutionair voordeel:  wie past het beste in zijn omgeving?-> overlevingsvoordeel of voortplantingsvoordeel

3. Natuurlijke selectie: Grotere overleving en voortplanting, dus meer van dit genotype over aantal generaties. De natuur 'selecteert'

4. Isolatie: Alleen nog onderlinge voortplanting door gescheiden worden (bijvoorbeeld door rivier)

5. Ontstaan van nieuwe soorten: Oude soort is verdwenen of kunnen niet meer samen voortplanten (door isolatie)

Evolutie

Waarom denkt de wetenschap dat eigenlijk?

Aantal belangrijke aanwijzingen

- Fossielen in aardlagen
- Overeenkomsten in organismen (bouw en stoffen)

Fossielen

Aardlaag verraad de leeftijd

Overeenkomsten in bouw

Soms met rudimentaire organen (niet meer in gebruik)

overeenkomsten in cellen en stoffen: eiwitten en DNA

- Zelfde bouwplan van de cellen: zelfde onderdelen etc

- Veel DNA gemeen met bijvoorbeeld apen, maar ook veel overeenkomsten met varken. Niet zo veel overeenkomst met bijvoorbeeld insecten.

Dus:

- Fossielen: vinden van uitgestorven voorouders in oude aardlagen

- Overeenkomst in bouw ( zelfde structuren, rudimentaire organen)

- Samenstelling van stoffen (waaronder DNA)

de wolharige mammoet:

Wanneer afgesplitst? Wanneer uitgestorven?

afgesplitst:
soort ontstaan

einde streepje: soort uitgestorven

Kenmerken prokaryoten
(geen celkern)

- bacterien

Eukaryoten
(wel een celkern)

- Schimmels
- Planten

- Dieren

celkenmerken

- wel of geen celkern

- wel of geen celwand

- wel of geen vacuole

- wel of geen bladgroenkorrels

indeling + kenmerken verschillende groepen planten en dieren

Spiekposter!

maken

Diagnostische toets

(online wordt het direct nagekeken)