Waarnemen, Observeren & Rapporteren (SOAP)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2,3

Waarnemen, Observeren & Rapporteren (SOAP)

Waarnemen

Waarnemen:

• Opnemen van informatie d.m.v. de zintuigen
• Onbewust, de hele dag, elk moment
• Selectief waarnemen: Je bepaalt (bewust of onbewust) zelf wat je wilt waarnemen

Waarnemen

• Oren= luisteren
• Ogen= kijken
• Tastzin= voelen
• Reukzin= ruiken
• Smaakzin = proeven

Observeren

Ga in het gebouw iemand observeren

doe dit 4 minuten maar zorg dat degene die je observeert het niet ziet.

Schrijf op wat je ziet

Observeren

• Bewust, doelgericht iets waarnemen
• Observeren heeft altijd een bepaald doel, bijvoorbeeld gedrag van een zorgvrager in kaart brengen
• Ook gebruik van al je zintuigen

Objectief en subjectief observeren

-> Wanneer je observeert, is het van belang dat je niet interpreteer. Je blijft dus zo objectief mogelijk

-> Bij objectief observeren mag je je niet laten beïnvloeden door je eigen mening, ervaring, betrokkenheid (dit noem je subjectief)

DUS; 

Objectief: op feiten gebaseerd

Subjectief: op eigen mening gebaseerd 

Even oefenen..

Zijn de volgende zinnen objectief of subjectief?

1.  Zij was erg slordig gekleed.
2. Het meisje komt de winkel binnen en loopt naar de winterjas
3. Toen het Joost voor de derde keer niet lukte, gooide hij de puzzel op de grond
4. Die lamp is waanzinnig duur
5. De jongen kijkt op zijn horloge

Met je eigen observatie aan de slag

Hoe vaak heb je een emotie omschreven, probeer deze eens concreet te maken

Bespreken in 3-4 tallen

Wat heb je nodig voor een goede observatie? 

1.  Geen haast, hoofd leeg
2.  Kijk als een ander denkt dat je niet kijkt
3.  Observeer meerdere keren in verschillende situaties
4.  Bedenk/ bespreek jouw interpretatie

Valkuilen

• Vooroordelen positief en negatief
• Interesse
• Emoties
• Eerder opgedane ervaringen
• Vermoeidheid
• Je checkt je observaties niet

Observatieplan

Een observatieplan stel je op, omdat je niet zomaar kunt observeren.  Dit overleg je vooraf bijvoorbeeld met je begeleider

Observeren is dus doelgericht! 

Om doelgericht te werken, moet je precies weten wat je moet doen. 

Dit beschrijf je in een observatieplan

Stappenplan

1. de aanleiding voor de observatie;
   
2. wie je observeert en met welk doel, en de vraagstelling;
   
3. Inventariseer het concrete gedrag;
4. bepaal de observatiecategorieën;
5. Kies de observatie methode en bepaal de werkwijze;
   
6. Bepaal de plaats, situatie, data, tijdstippen en uitvoerders van de observatie
7. beschrijf de algemene gegevens

Rapporteren

SOAP methode

S:  Subjectieve gegevens

O:  Objectieve gegevens

A:  Analyse van het probleem

P:  Planning

SOAP methode

SOAP methode

Objectief: 

De directe observatie van de situatie 

Het gedrag van de zorgvrager zoals de medewerker dit waarneemt.

SOAP methode

Analyse: 

Een conclusie getrokken uit de subjectieve en objectieve gegevens die de medewerker heeft verzameld.

SOAP methode

Plan: 

Wat de medewerker vervolgens gaat doen.

Gestelde eisen / tips

- Schrijf respectvol;

- Vermeld afspraken;

- Beschrijf alleen feiten, vermeld het als jij jouw mening geeft;

- Rapporteer niet vanuit emotie;

- Stel geen diagnose als je niet bevoegd bent;

- Vermijd vaktaal en afkortingen;

- Let op taal-, schrijf- en typfouten;

- Schrijf kort, krachtig en volledig.

Mevrouw gaat te weinig naar haar familie toe

niet objectief

S: Mevrouw geeft aan haar familie te missen

O: De familie van mevrouw komt één keer per maand op bezoek

A: In de beleving van mevrouw is dit te weinig

P: Bespreekbaar maken met familie. Ik zal contact opnemen met de eerste contactpersoon en dit bespreekbaar maken.

Meneer was erg onrustig

Dit is niet concreet. Hoe uit deze onrust zich?

S: Dhr. voelt zich erg onrustig

O: Dhr. liep heen en weer over de gang. Dhr. stond tijdens de middagmaaltijd 5 keer op en riep hard "hallo" door de gang. Dhr. kon niet gerustgesteld worden.

A: Toename van de onrust ten opzichte van gisteren.

P: De komende drie dagen de onrust van dhr. observeren en rapporteren op de volgende tijdstippen: 8, 14 en 21 uur. Indien er na deze drie dagen geen verbetering zichtbaar is, overleg met arts of psycholoog.

SOAP methode

• De SOAP-methode structureert het rapporteren. 
• Beter overzicht 
• biedt veel mogelijkheden om beter te observeren, 
• biedt mogelijkheden om te analyseren
• zorgt voor betere zorgplannen 

OBSERVATIELIJSTEN

https://www.zorgvoorbeter.nl/dementie/observatie-instrumenten